Τετάρτη 24 Απριλίου 2019

O αρχαιότερος δρόμος της Ελλάδας στα τέλη του 19ου αιώνα. Εκεί ο Έλγιν έκανε μια στάση για να αρπάξει τρεις ιωνικούς κίονες

Πρόκειται για έναν σπουδαίο δρόμο της αρχαιότητας που άντεξε μέσα στον χρόνο και έχει φωτεινή ιστορία. Συνέδεε το Θριάσιο Πεδίο με τη Δυτική Πύλη της Αθήνας και πήρε αυτό το όνομα γιατί αποτελούσε τη διαδρομή που ακολουθούσε η πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων.

Κατά μήκος της διαδρομής υπήρχαν αρκετά μνημεία, κάποια από τα οποία έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Σήμερα το μόνο τμήμα που διατηρεί κάποια στοιχεία από την αρχαία διαδρομή είναι το 1 χλμ που συνδέει το ιερό της Αφροδίτης στην Αφαία Σκαραμαγκά με τη Λίμνη Κουμουνδούρου.

Η αρχική λήψη έγινε το 1870 και αποτυπώνει το τμήμα της οδού κοντά στο Δαφνί. Η επόμενη φωτογραφία είναι μεταπολεμική και έχει προσανατολισμό προς Αθήνα. Πρόκειται για την Ιερά Οδό που θεωρείται ο αρχαιότερος δρόμος της Αττικής και για πολλούς και της Ευρώπης.

«Διονυσιακά» : Διόνυσος ο Β’ και Μίνως ο Α’.

Μπροστά στον κίνδυνο που φαινόταν να διαγράφεται με την εισβολή των Υξώς, οι Έλληνες ενώθηκαν και αποφάσισαν να είναι εκείνοι που θα τους αντιμετωπίσουν.  Όχι γιατί οι άλλοι λαοί απλά δεν μπορούσαν να το κάνουν αλλά γιατί στην ουσία αυτοί που θεωρούνταν ως πολιτισμένοι και έχοντες κάποιο υπόβαθρο σε θέματα στρατιωτικά, ήσαν οι Έλληνες. Αλλά και για τον πολύ απλό λόγο ότι ο τότε γνωστός κόσμος , όλα εκείνα τα ανεξάρτητα βασίλεια, ήταν κυριολεκτικά Ελλάδα.

Βρέθηκαν λοιπόν στην πρώτη γραμμή οι πρόγονοί μας, των απώτατων εκείνων χρόνων και ετοιμάζονταν να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, τους ερυθρομέλανες Υξώς.

Ως μία δύναμη λοιπόν άρχισαν να συγκεντρώνονται από τις διάφορες περιοχές της Ελληνικής γης, στα κέντρα επιστράτευσης για την εκστρατεία.

Γέλωτας και Κλαυθμός των Θεών

Κατά την μελέτη της μυθολογίας, παρουσιάζονται οι ‘Ελληνες Θεοί  πολύ συχνά, κυρίως από ποιητές αλλά και γενικότερα σε διάφορες πηγές,  να κλαίνε και να γελούν. Για τους μελετητές όμως της Ελληνικής Θεολογίας τι μπορεί αυτές  οι καθαρώς ανθρώπινες  συναισθήματικές εκφράσεις να υποδηλώνουν σε σχέση με την ουσία και το έργο των Θεών;  Θα παραθέσουμε λοιπόν το κάτωθι απόσπασμα (Πρόκλος Εις Τας Πλάτωνος Πολιτείας ΄Απαντα 2 τ. &123-129) που το διασαφηνίζει σε σημαντικό βαθμό.

Μάλιστα,  η απόδοση του κειμένου δεν θα είναι επακριβής αλλά, για να μπορέσει να γίνει το νόημα του περισσότερο εύληπτο, η μετάφρασή του θα γίνει από εμάς τρόπον τινά  πιο περιφραστική και σε κάποια σημεία θα σχολιάσουμε σε παρενθέσεις κάποιες  δικές μας επισημάνσεις, χωρίς όμως επουδενί να παραλλάσσεται το σπουδαίο νόημα του αποσπάσματος.

Μυθολογία: Η Γιγαντομαχία στη Χαλκιδική

Τα πολύ παλιά χρόνια ο Ησίοδος (700 ή 800 π.Χ ) ο δεύτερος σε σπουδαιότητα αρχαίος ποιητής μετά το Όμηρο αναφέρεται στο αφηγηματικό του ποίημα τη Θεογονία (184-187 ) στο μύθο της γέννησης των Γιγάντων.

Στη "Θεογονία" μας αφηγείται πως δημιουργήθηκε ο κόσμος και οι θεοί και αναφέρει πως όλα ξεκίνησαν από το Χάος. Στη συνέχεια γεννήθηκε η Γη. Αργότερα η Γη γέννησε τον Ουρανό και από την ένωση αυτών των δύο δημιουργήθηκαν οι Τιτάνες, οι Κύκλωπες και οι Εκατόγχειρες.

Αρχαίοι δύτες

Παράτολμοι δύτες που έκαναν καταδρομικές επιχειρήσεις, με μοναδικό τους όπλο το καλό κολύμπι και την αντοχή στην αναπνοή. Τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για καταστρέφονται οι εχθρικοί στόλοι.

Είναι γνωστός ο μύθος σύμφωνα με τον οποίον ο Μέγας Αλέξανδρος μπήκε μέσα σ’ ένα γυάλινο βαρέλι και βυθίστηκε από καράβι βαθιά μέσα στην θάλασσα για να παρατηρήσει τον βυθό και τα όντα του. Πρόκειται φυσικά για μύθο τον οποίο έγραψε ο περιβόητος ψευδο-Καλλισθένης, 600 χρόνια μετά την εκστρατεία του Αλεξάνδρου. Αυτός ο τύπος ήταν ένας τερατολόγος της εποχής του που έγραφε best sellers και έφθασε μέχρι να γράψει ότι ο Αλέξανδρος συγκρούστηκε και με έναν στρατό κυνοκέφαλων πολεμιστών.

Τρίτη 23 Απριλίου 2019

Η βόμβα του Μοροζίνι καταστρέφει τον Παρθενώνα το 1687

Τα μεσάνυχτα της 26ης προς 27ης Σεπτεμβρίου, μια οβίδα διαπερνά τη στέγη του Παρθενώνα και αναφλέγεται η πυρίτιδα που είναι αποθηκευμένη στο εσωτερικό του

1687. O Παρθενώνας, η κορυφαία αυτή στιγμή της καλλιτεχνικής δημιουργίας βρίσκεται στην αρχική του αρχιτεκτονική κατάσταση. Περί τα μέσα του Ε' η ΣΤ' αιώνα μετατρέπεται σε χριστιανικό ναό και αφιερώνεται, αρχικά στην 'Αγία Σοφία και αργότερα στην Παναγία, με αλλαγές που περιορίζονται μόνο στο εσωτερικό του.

Η ίδρυση της αρχαίας Ηράκλειας (Μοναστήρι), σύμφωνα με τη τοπική μυθολογία

Όταν χτίστηκε η Καστοριά ( και οι άλλες πόλεις και οι συνοικισμοί της περιοχής , όπως η Λαπίνα, η Μελισσός, η Καλλιρόη, η  Αρμονία, το Άργος Ορεστικό και τελευταία η Φλωρίς (Φλώρινα), για να ολοκληρωθεί όλο το δίχτυο των πόλεων που θα κρατούσε σε ασφάλεια τη χώρα, σύμφωνα με ένα παλαιό χρησμό προς τον Κάστορα, τον ιδρυτή της Καστοριάς, έπρεπε να χτιστεί και η τελευταία πόλη.

Το γεγονός ότι στα άγνωστα εκείνα μέρη αναπτύχτηκε ένα τόσος απίστευτος πολιτισμός και μια τέτοια ανέλπιστη πρόοδος, σχολιάστηκε στον Όλυμπο από τους αθάνατος Θεούς, και όλοι δείξανε τον θαυμασμό τους.

Γιατί οι Ρωμαίοι μιλούσαν Ελληνικά, είχαν παιδαγωγούς Έλληνες και θεωρούσαν ότι είναι κληρονόμοι του αρχαιοελληνικού πολιτισμού

Lingua franca ονομάζεται  η γλώσσα που μιλούν μεταξύ τους δύο άτομα, χωρίς να είναι η μητρική τους. Η Ρώμη ήταν πρωτεύουσα μιας αυτοκρατορίας που επεκτεινόταν με ταχύτατο ρυθμό, ένα εμπορικό  κέντρο με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους.

Αν και η τοπική γλώσσα της Ρώμης ήταν τα λατινικά, η Lingua franca – η γλώσσα που χρησιμοποιούσες για να αγοράσεις ή να πουλήσεις και γενικότερα για να γίνεις κατανοητός – ήταν τα «κοινά» αρχαία ελληνικά.

Τα αρχαία ελληνικά ήταν επίσης η γλώσσα επιλογής της μορφωμένης αστικής ελίτ της Ρώμης. Οι εκλεπτυσμένοι Ρωμαίοι θεωρούσαν εαυτούς κληρονόμους του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.

“Θάλαττα – Θάλαττα”… Οι τελευταίες μάχες των Μυρίων μέχρι τον Εύξεινο

Ήταν Ιανουάριος του 400 π.Χ. Οι Μύριοι ήδη συμπλήρωναν εννέα μήνες πορειών και μαχών. Είχαν ξεκινήσει τον Μάρτιο του 401 π.Χ. από τις Σάρδεις και τώρα βρισκόταν πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τα φιλόξενα ιωνικά παράλια. Έπρεπε όμως να συνεχίσουν διά μέσου των χωρών των Χαλύβων και των Ταόχων και να φτάσουν στις ακτές του Ευξείνου Πόντου.

Όταν εισήλθαν στην χώρα των Ταόχων, χώρα ορεινή και δύσβατη, έπρεπε και πάλι να περάσουν από ένα στενό πέρασμα. Οι εχθροί όμως κρατούσαν τις κορυφές και από εκεί κυλούσαν τεράστιους λίθους εναντίον όποιου επιχειρούσε να περάσει τον στενό ορεινό δρόμο, ο οποίος στο σημείο εκείνο είχε πλάτος 15 μέτρων. Τότε οι Έλληνες εφάρμοσαν ένα άλλο τέχνασμα, με σκοπό να αναγκάσουν τους εχθρούς να εξαντλήσουν τα «πυρομαχικά» τους.

10 χρόνια Μουσείο Ακρόπολης: Ανοίγει για το κοινό η ανασκαφή στο υπόγειο, κάτω από το κτίριο

«Όταν κερδίζεις την παγκόσμια κοινότητα, ασκείται μόνιμα μια τεράστια πίεση στο Βρετανικό Μουσείο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα» δηλώνει ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, με αφορμή τα 10 χρόνια του Μουσείου.

Στις 10 Ιουνίου 2019 το Μουσείο Ακρόπολης κλείνει δέκα χρόνια λειτουργίας. «Πώς θα το γιορτάσετε;» ρωτήθηκε ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, με αφορμή συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Έλγιν είχε ζητήσει να έρθουν στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο διαφορετικού μεγέθους

Ζήτησε να έρθουν στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο διαφορετικού μεγέθους. «Όσο πιο γρήγορα γίνεται», έγραφε ο αιδεσιμότατος Φίλιπ Χαντ, γραμματέας του λόρδου Έλγιν, στην επιστολή του. Ζήτησε επίσης 3-4 πριόνια ακόμη, μήκους 20 ποδών, για να πριονίσει το μεγάλο ανάγλυφο, τον κεντρικό λίθο της ανατολικής ζωφόρου, τον οποίο δεν μπορούσαν να μετακινήσουν αν δεν μειωνόταν το βάρος του. Τον βρήκαν πεσμένο στο έδαφος, κοντά στον ναό του Παρθενώνα, κι ήταν ένα από αυτά τα κομμάτια των αρχαίων γλυπτών που ο λόρδος επέλεξε να στείλει στην Αγγλία.

Είχε βάρος 10 τόνων. Τον τεμάχισαν οριζόντια κατά μήκος για να γίνει ελαφρύτερος, αποκόπτοντας το πίσω μέρος και κρατώντας τα 5 εκατοστά της όψης με το ανάγλυφο. Και το κομμάτι μετά έσπασε στα δύο, αλλά μάλλον αυτά συμβαίνουν όταν κάνει κανείς βιαστικά τέτοιες δουλειές, θα σκέφθηκε ο Έλγιν. Τα κομμάτια μπήκαν σε κιβώτια, και φορτώθηκαν μαζί με άλλα στο πλοίο του λόρδου, το «Μέντωρ», που απέπλευσε από τον Πειραιά.

Δευτέρα 22 Απριλίου 2019

Σπάνια χειρόγραφα. Οι μύθοι του Αισώπου. Δείτε την έκδοση του 1497 μ.Χ από τη συλλογή της Βοδληιανής Βιβλιοθήκης της Οξφόρδης

Πρωταγωνιστές στους μύθους του Αισώπου είναι, κατά το πλείστον, ορισμένα ζώα, όπως η αλεπού, ο λύκος, το λιοντάρι, το ελάφι κ.ά. Κυρίως είναι διάλογοι μεταξύ ζώων που μιλούν κι ενεργούν σαν άνθρωποι (τα «φωνήεντα ζώα»), ενώ υπάρχουν και μερικοί με ανθρώπους ή θεούς. Πρόκειται για μικρά οικιακά αφηγήματα, διατυπωμένα με μεγάλη συντομία. Ο χαρακτήρας τους είναι ηθικοδιδακτικός, συμβολικός κι αλληγορικός.

Οι Μύθοι αυτοί έχουν ιδιαίτερη χάρη, θαυμαστή απλότητα κι άφταστη διδακτικότητα. Είναι παρμένοι από τη καθημερινή ζωή και τη φύση. Είχε τη μοναδική ικανότητα να δίνει στα ζώα ανθρώπινες ιδιότητες, ψυχή και λαλιά, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρείς ότι οι μύθοι του ήταν κάποτε η πραγματικότητα και όλα αυτά που διηγείται έχουν συμβεί. Βασικό χαρακτηριστικό των διηγήσεών του ήταν το επιμύθιο το οποίο ήταν εύληπτο για τα παιδιά και το λαό.

Η πολεμική τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα

Από τις δύο μεγάλες σχολές μηχανικών της Αρχαίας Ελλάδας, της Σικελικής του Αρχύτα του Ταραντίνου και της Αλεξανδρινής του Διάδη του Πελαίου, έμελλε να προκύψει η γένεση του πρώτου πυροβόλου όπλου. Η πολύχρονη χρήση των βλητικών μηχανών στην μακεδονική εκστρατεία της Ασίας, εξάντλησε κάθε πειραματικό στάδιο μηχανικών εφαρμογών και έδωσε την δυνατότητα να αναζητηθούν νέες μορφές όπλων με ακόμα καλύτερη κατασκευή και αυξημένο βεληνεκές.

Στις ραψωδίες Δ και Φ της Οδύσσειας, ο Όμηρος, αναφερόμενος στον περίφημο τοξότη Πάνδαρο και στο ισχυρότατο τόξο του με το οποίο τραυμάτισε το Μενέλαο, καθώς και στο εξίσου ισχυρότατο τόξο του Οδυσσέα με το οποίο σκοτώθηκαν οι μνηστήρες από το μοναδικό αξιόλογο χειριστή του, παρουσιάζει τις αρχαιότερες αρχές της βλητικής. Στα δύο παραπάνω τόξα διαφαίνεται η ανάγκη της αύξησης του βεληνεκούς και η ανάλογη ανάγκη της αύξησης της ισχύος του.

Πού βρίσκεται η Ατλαντίδα;

Δέκα σελίδες… Τόσες μόνο χρειάστηκαν για να στοιχειώσει η σκέψη των ανθρώπων με το φάντασμα της Ατλαντίδας. Τις σελίδες αυτές έγραψε ο Πλάτων πριν από 2.400 χρόνια, ως τμήματα των διαλόγων του Σωκράτη με τους μαθητές του Κριτία και Τίμαιο.

Εκεί, εντελώς αθώα, σαν λογοτεχνικό παιχνίδι, βάζει τον Κριτία να εξηγεί στον Σωκράτη γιατί ο Σόλων θα μπορούσε να γίνει ξακουστός όσο και ο Ομηρος αν έκανε έπος τα όσα του είχαν διηγηθεί οι ιερείς της Σάιδας στην Αίγυπτο. Τι ήταν αυτό;

H τρομερή ιστορία της Ατλαντίδας, το μεγαλείο και η δύναμή της, το πώς απείλησε την Ελλάδα και πώς οι Αθηναίοι κατόρθωσαν να τη νικήσουν την ημέρα που την κατάπιε για πάντα η θάλασσα, 9.200 χρόνια πριν από την εποχή τους! H περιγραφή της Ατλαντίδας που έδωσε στα κείμενά του ο Πλάτων ήταν εντυπωσιακά πιστευτή και απίστευτα εντυπωσιακή.

Ο θεσμός της νηστείας στην Αρχαία Ελλάδα

Ο θεσμός της νηστείας στους κόλπους της Χριστιανικής Εκκλησίας της ανατολής καθιερώθηκε κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς χρόνους. Η πρώτη και αρχαιότερη νηστεία που εμφανίστηκε στα χρόνια μετά τον Χριστό είναι αυτή που προηγείται της γιορτής του Πάσχα. Όμως η νηστεία ως μυστηριακός θεσμός απαντάται ήδη στους αρχαίους λαούς πολλά χρόνια πριν την έλευση του Χριστιανισμού.

Η νηστεία στην αρχαιότητα εξέφραζε τη θλίψη και το πένθος για το θάνατο και συνάμα αφορούσε σε πράξη μετάνοιας, κάθαρσης, αίτησης άνωθεν βοήθειας και προπαρασκευής μεγάλων θρησκευτικών τελετών. Στις θρησκείες της αρχαιότητας η αποχή από ορισμένες «απαγορευμένες» τροφές ήταν συνδεδεμένη με το φόβο απέναντι στους δαίμονες και συνόδευε τελετές μαγείας.

Η Πορτάρα της Νάξου μια Πόρτα Αίνιγμα στη νησίδα του Βάκχου - Δείτε το βίντεο

Άλλοι λένε πως ο ναός είναι του Απόλλωνα, γιατί η Πορτάρα στρέφεται στη Δήλο, λίκνο του Θεού του ήλιου. Κι άλλοι πάλι λένε πως αυτός ο εντυπωσιακός ναός στη Νάξο δεν μπορεί παρά να ανήκει στον «ιδιοκτήτη» του νησιού από τα μυθικά ακόμη χρόνια, τον Διόνυσο. Αυτή είναι η Πορτάρα του ήλιου

Διάσημη και μοναδική, αυτή η πόρτα του ήλιου στις Κυκλάδες. Η Πορτάρα της Νάξου, εντυπωσιακή για το μέγεθος και την κατασκευή της, μοιάζει να στέκεται στην αιωνιότητα και να οδηγεί στο πουθενά.Μια πόρτα αίνιγμα. Η πόρτα ενός μεγάλου ναού των αρχαϊκών χρόνων, έστω κι αν αυτός ο ναός δεν τελείωσε ποτέ. Η κατασκευή του έμεινε σχεδόν στα βάθρα. Ένας εντυπωσιακός ναός, όσο και η Πορτάρα του.

Κυριακή 21 Απριλίου 2019

Πώς αγρότες από το Αιγαίο βρέθηκαν στη Βρετανία πριν από 6.000 χρόνια

Τα μεταναστευτικά κύματα που κινήθηκαν προς διάφορα ρεύματα πριν από 6.000 περίπου χρόνια μελετά το περιοδικό Nature, το οποίο δημοσιεύει και σχετική έκθεση που εκπόνησε αναφορικά με το θέμα. Στους αιώνες που πέρασαν, σχεδόν αντικατέστησαν τον εγγενή «βρετανικό» πληθυσμό των κυνηγών-συλλεκτών της τροφής.

Παρασκευή 19 Απριλίου 2019

Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν

Οι Κλαζομενές ήταν μια σπουδαία, πλούσια και ισχυρή πόλη, σύμμαχος της Σπάρτης, κτισμένη επί της ακτής της Ιωνίας, πλησίον της ομώνυμης νησίδας, περίπου στην ευθεία που συνδέει τη Χίο με τη Σμύρνη. Από εκεί καταγόταν ο διάσημος φιλόσοφος Αναξαγόρας (490-428 π.Χ.), φίλος του Περικλή.

Σε κάποια χρονική στιγμή επισκέφθηκαν τη Σπάρτη απεσταλμένοι των Κλαζομενίων. Κατά την παραμονή τους στη Σπάρτη η συμπεριφορά τους ήταν αυτό που σήμερα θα λέγαμε συμπεριφορά “χωριάτη”, άσεμνου και χυδαίου, που ούτε γνωρίζει, ούτε ενδιαφέρεται να ακολουθήσει κανόνες συμπεριφοράς και έθιμα καλής διαγωγής, ελαττώματα για τα οποία είχαν γενικώς κακό όνομα οι Κλαζομένιοι. Μεταξύ των άλλων, τους καταλογίζουν ότι, κατά την παραμονή τους στη Σπάρτη, “ελέρωσαν” (άλλοι λένε ότι μαύρισαν με καπνιά) τους θώκους των εφόρων, που βρίσκονταν στον χώρο της εκκλησίας του δήμου.

Ερωτικές "Αφροδίτες" στα θεμέλια του μετρό Θεσσαλονίκης

Αποκαλύφθηκε στο συνέδριο "Αρχαιότητες σε Τροχιά" πως η θεά που λατρευόταν από τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης από αρχαιοτάτων χρόνων.

Κάτω από τα θεμέλια στη νότια είσοδο των έργων του μετρό στην Αγίας Σοφίας αναδύθηκε...η θεά Αφροδίτη ή αλλιώς το αγαλμάτιο της Αφροδίτης. Όπως υπογράμμισε η γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς Πολυξένη Βελένη στην εκδήλωση- συνέδριο "Αρχαιότητες σε Τροχιά" που πραγματοποιήθηκε στο μουσείο αρχαίας αγοράς Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στα στρώματα διαφόρων ανασκαφών από τον σταθμό Αγίας Σοφίας, αποκαλύφθηκε άγαλμα νεότερης γυναικείας μορφής, σε όρθια στάση και με γυμνό σώμα χωρίς ωστόσο να διασωθεί η κεφαλή.

Από τι κατασκευάζονταν τα αρχαία ιστία και γιατί στις γωνίες έβαζαν δέρμα φώκιας ή ύαινας;

Πρώτη ύλη για την κατασκευή ιστίων αποτελούσε το λινάρι, το οποίο ήδη από το 2.000 π.Χ. είχε αντικαταστήσει σε όλη τη Μεσόγειο τον πάπυρο ή το δέρμα, κυρίως στα αιγυπτιακά πλοία και ακολούθως στα ελληνικά.

Το ιστίο δεν ήταν ένα μονοκόμματο ύφασμα αλλά κομμάτια λινού υφάσματος τα οποία ο κατασκευαστής ιστίων, ο ἱστιορράφος (ἱστίον + ράπτω), τα έραβε προκειμένου να σχηματίζει ένα μεγάλο τετράγωνο πανί. Για καλύτερη αντοχή αλλά και για προστασία από τους κεραυνούς, πρόσθετε στις γωνίες κομμάτια δέρματος από φώκια ή ύαινα.

Πέμπτη 18 Απριλίου 2019

Σουβλάκι: Ένα έδεσμα με ιστορία αιώνων

Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά εδέσματα της ελληνικής γαστρονομίας. Παρόλο που στην ίδια ή παρόμοια μορφή υπάρχει σε πολλές χώρες του κόσμου, το σουβλάκι έχει ταυτιστεί με την κουζίνα της χώρας μας, όχι μόνο στη συνείδηση των δικών μας, αλλά και στο εξωτερικό.

Οι ρίζες του φθάνουν έως την αρχαιότητα. Η πρώτη αναφορά εντοπίζεται στην Ιλιάδα όπου συναντάμε τον Αχιλλέα να ψήνει στη θράκα κομμάτια κρέατος.

Άγνωστες ιστορίες του Τρωικού Πολέμου!..

Πώς ένας πόλεμος, για τα μάτια μιας ωραίας Ελένης στοίχισε στον Ελληνισμό τόσες πολύχρονες θυσίες και μάλιστα από άγνωστα περιστατικά, που θα θέλαμε να θυμίσουμε στο ταπεινό μας αφιέρωμα. Ένα μονάχα: Και μόνο το γεγονός όι υπήρξε μία Ελληνίδα, η Επιπόλη, που πήγε να πολεμήσει στην Τροία, αλλά είχε τραγικό τέλος, όπως αναφέρει ο Φώτιος, αρκεί για να αναφερθούμε στα άγνωστα αυτά γεγονότα!...

Ποιος αρχαίος ρήτορας ήθελε να γίνει ηθοποιός;

Ύστερα από όχι και τόσο επιτυχημένες προσπάθειες να γίνει ηθοποιός, στράφηκε στην πολιτική και έγινε πρώτα γραμματέας της εκ­κλησίας του δήμου. Το 348 όμως πήγε - μαζί με τον Εύβουλο - ως απεσταλμένος της ιδιαίτερης πατρίδας του στην Πελοπόννησο. Προσχώρησε στη φιλομακεδονική παράταξη και, ακριβώς γι’ αυτό, έφτασε σε όλο και πιο οξεία αντιπαράθε­ση προς τον Δημοσθένη!..

Είναι αλήθεια, ότι ο Αισχίνης από την Αθήνα ήταν ένας μεγάλος ρήτορας της αρχαιότητας. Γεννήθηκε το 389 π.Χ. στην Αθήνα και πέθανε γύρω στο 316 στη Ρόδο. Πληροφορίες για τη ζωή του έχουμε στα ίδια του τα έργα, αλλά και σε πολλές βιο­γραφίες (π.χ. του Φιλόστρατου και της Σούδας)· οι παρατηρήσεις του Δημοσθένη για τον Αισχίνη έχουν ανάγκη από κριτικό έλεγχο. Ο Αισχίνης κατα­γόταν από φτωχικό περιβάλλον ο πατέρας του Ατρόμητος ήταν δάσκαλος.

Ο Ορφικός ύμνος της Περσεφόνης

Ο Άδης την απήγαγε, γνωρίζοντας πως δεν θα επέλεγε μια ζωή στο σκοτάδι. Μαζί του γέννησε τον Ζαγρέα, τον Ευβουλέα και τον Σαβάζιο. Ο Άδης την πήρε στον κάτω κόσμο για την ομορφιά της. Η Θεά Δήμητρα όμως τη ζήτησε πίσω. Ο Άδης συμφώνησε να ανεβαίνει η Περσεφόνη έξι μήνες στον πάνω κόσμο και να κατεβαίνει τους επόμενους έξι στον κάτω. Έτσι τους μήνες που η Περσεφόνη είναι στον πάνω κόσμο η Θεά Δήμητρα χαιρόταν και υπήρχε καλοκαιρία, ενώ τους άλλους κακοκαιρία.

Ο βίος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ο Μέγας Αλέξανδρος είναι ένας από τους πιο λαμπρούς, αλλά και από τους πιο αινιγματικούς στρατηλάτες όλων των εποχών. Σε ηλικία 30 ετών, κυβερνούσε μια από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες του κόσμου.

Από τους ελαιώνες της Ελλάδας μέχρι τα παλάτια της Ινδίας, ο Αλέξανδρος ένωσε την Ανατολή με τη Δύση και άλλαξε για πάντα τον αρχαίο κόσμο. Είναι σοφός και δολοφόνος, τρελός και μεγαλοφυής.

Ο Αλέξανδρος είναι τα πάντα. Είναι όλα αυτά μαζί και ίσως τίποτε από αυτά. Ας αναζητήσουμε λοιπόν μαζί τους λόγους που ώθησαν τον Αλέξανδρο στην κατάκτηση μακρινών τόπων. Ήταν στρατιωτική ιδιοφυία ή αιμοδιψής τύραννος; Οι πράξεις του έγιναν μύθος. Όμως, μήπως η μανία του για εξουσία έγινε τελικά ο πιο επικίνδυνος εχθρός του; Για να πάρουμε κάποιες απαντήσεις θα πρέπει να ανατρέξουμε στη συγκλονιστική ιστορία του.

Τετάρτη 17 Απριλίου 2019

Γερόντων βάσανα στην αρχαία Ελλάδα

Στην Αρχαία Ελλάδα, οι άνθρωποι σπάνια ξεπερνούσαν τα πενήντα χρόνια ζωής. Όσοι δηλαδή κατάφερναν να μεγαλώσουν, καθώς το ποσοστό της παιδικής θνησιμότητας ήταν πολύ υψηλό.

Οι αρρώστιες, οι κακές συνθήκες ζωής και οι συνεχείς πολεμικές επιχειρήσεις δεν άφηναν τους ανθρώπους να γεράσουν σύμφωνα με τα σημερινά μέτρα, ενώ οι γυναίκες πολύ γρήγορα καταπονούσαν το κορμί τους, αφού άρχιζαν να γεννούν συνεχώς παιδιά μόλις έμπαιναν στην εφηβεία τους. Στα δεκατέσσερά τους, ήταν ήδη παντρεμένες και μητέρες.

Δευτέρα 15 Απριλίου 2019

Η αρπαγή του διάσημου κρατήρα του Ευφρονίου. Πώς το ωραιότερο ελληνικό αγγείο έφτασε με τεχνάσματα αρχαιοκάπηλων στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν.Υόρκης. Που βρίσκεται τώρα

«Είναι το ωραιότερο ελληνικό αγγείο στον κόσμο», έγραφε η εφημερίδα New York Times.

Οι Αμερικανοί είχαν εντυπωσιαστεί στη θέα του ενός κρατήρα που είχε πλάσει ο αρχαίος Έλληνας αγγειοπλάστης Ευξίθεος και τον είχε ζωγραφίσει ο Ευφρόνιος κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Για χρόνια ήταν το καμάρι του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης στη Νέα Υόρκη, αλλά η διαδρομή του μέχρι εκεί, ήταν σκιώδης.

Σχεδόν αμέσως μόλις εκτέθηκε, διατυπώθηκαν υποψίες ότι είναι προϊόν λαθρανασκαφής. Κανένας δεν πίστεψε ότι το αγγείο έφτασε τα χέρια του μουσείου από ιδιωτική συλλογή. Έτσι, ξεκίνησε μια πολύχρονη έρευνα για την αποκάλυψη της αλήθειας.

Άβαντες: Οι Αρχαίοι Έλληνες που ξύριζαν τα κεφάλια και πολέμησαν στην Τροία

Είχαν μαλλιά μόνο στο πίσω μέρος του κεφαλιού, αφού ξύριζαν τα μπροστινά, ώστε να μην μπορούν οι εχθροί να τους πιάνουν κατά τη διάρκεια των μαχών.

Βρισκόμαστε πάνω από την Αρχαία Κήρινθο, στην Βόρεια Εύβοια έναν τόπο τόσο φορτισμένο ιστορικά. Υπήρξε σημαντική πόλη και λιμάνι των Αβάντων, μιας φιλοπόλεμης φυλής Αρχαίων Ελλήνων που διακρίνονταν για την αντοχή τους στη μάχη και πρωτοστάτησαν στον τρωικό πόλεμο.

Παρασκευή 12 Απριλίου 2019

Ο μυστηριώδης θάνατος της νεαρής αρχόντισσας και του εμβρύου της στη Μυτιλήνη του 8ου πΧ αιώνα

Μια τραγωδία που διαδραματίστηκε πριν από 28 αιώνες έφερε στο φως η αρχαιολογική έρευνα στη Λέσβο, όπου εντοπίστηκε ασύλητος τάφος νεαρής αρχόντισσας, που πέθανε ενώ διένυε τον 8ο μήνα της εγκυμοσύνης της.

Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν από τον προϊστάμενο Εφορίας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλο Τριανταφυλλίδη, στο πλαίσιο της δράσης «Μοναδικά εκθέματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης» στο νέο αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.

H μυθολογία συναντά την Αρχαία Κρήτη

Η Γέννηση του Δία


Αρκετοί αρχαίοι μύθοι αναφέρονται στην Κρήτη. Σύμφωνα με έναν η Μητέρα Γη αναδύθηκε από το χάος και γέννησε τον Ουρανό καθώς κοιμόταν. Ο Ουρανός γέννησε τα δικά του παιδιά, τους επτά Τιτάνες.

Ο μικρότερος απ’ αυτούς, ο Κρόνος παντρεύτηκε την αδελφή του Ρέα. Υπήρχε προφητεία από τη Μητέρα Γη και τον Ουρανό ότι ένας από τους γιους του Κρόνου θα τον εκθρόνιζε, γι αυτό ο Κρόνος κάθε χρόνο κατάπινε ολόκληρα τα παιδιά που η Ρέα γεννούσε, όπως την Εστία, τη Δήμητρα, την Ήρα, τον Άδη και τον Ποσειδώνα.

Όταν η Ρέα γέννησε το Δία, η Μητέρα Γη τον έκρυψε στο Δικταίο Άντρο στο οροπέδιο του Λασιθίου στην Κρήτη. Ο Κρόνος πίστεψε ότι είχε καταπιεί το Δία ενώ στην πραγματικότητα είχε καταπιεί μία πέτρα που του είχε δώσει η Ρέα.

Μια νέα μελέτη για το κρυφό κώδικα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας

Μια νέα μελέτη παρουσιάζει μία διαφορετική προσέγγιση του έργου που διδάσκεται μέχρι και σήμερα.

Αυτή η νέα μέθοδος προσέγγισης των αρχαιοελληνικών αριστουργημάτων τέθηκε ως θέμα συζήτησης στην 8η διεθνής μαθηματική εβδομάδα, με ομιλήτρια την διδάκτωρ φιλολογίας Αναστασία Τσώνη.

Σύμφωνα με την προσέγγιση της κας Τσώνη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, αποκωδικοποιείται με βάση μαθηματικούς υπολογισμούς, όπως ανέφερε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο. Αποκαλύπτεται ότι ο Όμηρος, ήταν λάτρης των μαθηματικών, και ιδιαίτερα του αριθμού τρία.

Για να δώσει μαθηματικές προεκτάσεις στους στίχους του, ο ‘Ομηρος χρησιμοποιεί, τους λεξάριθμους, στους οποίους κάθε γράμμα της αλφαβήτου αντιστοιχεί σε έναν αριθμό.

Πέμπτη 11 Απριλίου 2019

Αποκρυπτογραφήθηκαν τα μυστικά του δίσκου της Φαιστού

Ο Δίσκος της Φαιστού, που χρονολογείται πιθανόν στον 17ο αι. π. Χ., αποκαλύπτει σταδιακά τα μυστικά του. Ο γλωσσολόγος Δρ. Γκάρεθ Όουενς, που εδώ και 30 χρόνια ζει στην Κρήτη (τα 25 εργάζεται στο ΤΕΙ Κρήτης και τα 10 τελευταία ως συντονιστής του προγράμματος Erasmus+), έχει αφιερώσει τον ερευνητικό χρόνο του στην ερμηνεία του δίσκου. Μάλιστα, σε συνεργασία με τον καθηγητή Φωνητικής στην Οξφόρδη, Τζον Κόουλμαν, έχει προχωρήσει στην «ανάγνωση» του δίσκου σε ποσοστό 99%.

«Διαβάζουμε τον Δίσκο της Φαιστού με τις φωνητικές αξίες της Γραμμικής Β και με τη βοήθεια της συγκριτικής γλωσσολογίας, δηλαδή συγκρίνοντας με άλλες συγγενικές γλώσσες από την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών.

Το ιερό βουνό των αρχαίων Αθηναίων αποκαλούνταν «Τρελός» από τους ντόπιους

Ο Υμηττός είναι το πιο κοντινό και πιο οικείο βουνό της Αθήνας. Απέχει μόλις 7,5 χιλιόμετρα από την Πλατεία Συντάγματος, γι’ αυτό και ήταν πάντα ένας παραδοσιακός τόπος αναψυχής των κατοίκων της πρωτεύουσας. Το ξερό και υγιεινό κλίμα του ήταν ιδεώδες για όσους έπασχαν από φυματίωση.

Το μενεξελί βουνό που «χαρίζει κάθε πρωί την ανατολή του αττικού ήλιου», οι Αρχαίοι Αθηναίοι το θεωρούσαν ιερό, γι’ αυτό και πάνω από την πιο υψηλή κορφή του είχαν στήσει το άγαλμα του «Υμήττιου Δία», καθώς και βωμούς του «Όμβριου Δία» και του «Προόψιου Απόλλωνα».

Δευτέρα 8 Απριλίου 2019

Η Κύπρια βασίλισσα που σκότωσε τον γιο της, άφησε άταφο τον δεύτερο και… εκπόρνευσε την κόρη της

Μπορεί σήμερα όταν μιλάμε για πολύ αυστηρούς νόμους, να αναφερόμαστε στον Δράκοντα και τα «Δρακόντεια μέτρα» που πήρε προκειμένου να αντιμετωπίσει την αυθαιρεσία στην Αθήνα. Ωστόσο, στην Κύπρο της αρχαιότητας, υπήρξε μία εξίσου αυστηρή και σοφή νομοθέτισσα και βασίλισσα, η Δημώνασσα, η οποία θέσπισε την «Τρινομία» προκειμένου να επαναφέρει την τάξη και την ηθική στο νησί.

Άγνωστο πότε ακριβώς έζησε, οι μοναδικές πληροφορίες που σώζονται για το πρόσωπό της, εντοπίζονται στο έργο ου σοφιστή Δίωνα «Λόγος περί Τύχος δεύτερος, όπου καταγράφεται με λεπτομέρεια το νομοθετικό της έργο αλλά και το άσχημο παιχνίδι που της επιφύλαξε η μοίρα.

Η Αφροδίτη φορούσε μόνο τ’ άρωμά της

Την έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» εμπλουτίζει μια ολόγυμνη θεά, άγαλμα τύπου Αφροδίτης του Καπιτωλίου που ανήκε στη συλλογή Ιόλα, ενώ πρόσφατα συντηρήθηκε και στήθηκε δίπλα στα δύο νέα αρώματα της Εταιρείας Κορρές.

Η θεά Αφροδίτη ολόγυμνη και με περίτεχνη κόμμωση παίρνει το λουτρό της, ίσως, πριν από τους ιερούς γάμους με τον Ηφαιστο, όταν αισθάνεται να την παρακολουθεί το αδιάκριτο βλέμμα ενός άντρα. Η στιγμιαία αντίδραση της θεάς είναι να καλύψει την ωραιότητά της σκύβοντας ελαφρά προς τα εμπρός και προτάσσοντας τα χέρια στα απόκρυφα σημεία της.

Το πιο αρχαίο τεχνικό έργο στην Ελλάδα είναι 23.000 ετών, στην Καλαμπάκα

Το αρχαιότερο μέχρι σήμερα γνωστό τεχνικό έργο στον ελλαδικό χώρο έγινε στο προϊστορικό σπήλαιο της Θεόπετρας, τέσσερα χιλιόμετρα από την Καλαμπάκα της Θεσσαλίας.

Η χρονολόγηση του λιθοσωρού - τείχους, που περιορίζει την είσοδο του σπηλαίου κατά τα 2/3 και έγινε με τη μέθοδο της οπτικής φωταύγειας, απέδωσε μια μέση ηλικία 23.000 ετών και πιστοποιεί το έργο της κατασκευής του λιθοσωρού ως το αρχαιότερο όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως.

Η ηλικία συμπίπτει απόλυτα με την ψυχρότερη περίοδο της τελευταίας παγετώδους εποχής και υποδηλώνει ότι το έργο κατασκευάστηκε από τους παλαιολιθικούς οικιστές του σπηλαίου για να προστατευθούν από το δριμύ ψύχος της εποχής.

Παρασκευή 5 Απριλίου 2019

Η οικογένεια στην Αρχαία Ελλάδα : Οι σχέσεις του ζευγαριού και οι απόγονοι του

Η πόλη είναι ένα πλήθος από οικογένειες και γη και ιδιόκτητες περιουσίες που παρέχει αυτάρκεια για την καλή ζωή. Έτσι συνόψιζε ένας συγγραφέας του ύστερου 4ου αιώνα την κυρίαρχη πολιτική άποψη των αρχαίων Ελλήνων. Και διευκρίνιζε: «μέρη του οίκου είναι οι άνθρωποι και τα αποκτήματα».

Οικονομία κυριολεκτικά η διευθέτηση (νομή) του οικου σήμαινε την επιστήμη της ορθής διαχείρισης του νοικοκυριού. Στην αρχαιότητα οικος ήταν το σύνολο των έμβιων και άψυχων όντων που συναπάρτιζαν μια οικογένεια και την περιουσία της.

Πέμπτη 4 Απριλίου 2019

Ρίζες από την αρχαία Ελλάδα για την τεχνητή νοημοσύνη

Ο όρος «ρομπότ» ανάγεται στις αρχές του 20ού αιώνα, και προέρχεται από την τσεχική λέξη «robοta», που σημαίνει «καταναγκαστική εργασία», ωστόσο η ιδέα τους – η ιδέα των τεχνητών αυτομάτων- είναι αρχαία, και ανάγεται στην αρχαία Ελλάδα, όπου τέτοιου είδους πλάσματα συναντώνται στους μύθους, αλλά και σε πειραματικές συσκευές και τεχνολογίες όπως τα αυτόματα του Ήρωνα και του Φίλωνα- και ο τρόπος με τον οποίο την προσέγγιζαν είναι το αντικείμενο του «Gods and Robots: Myths, Machines and Ancient Dreams of Technology», βιβλίου της Αντριέν Μέιορ, ερευνήτριας κλασικών σπουδών στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Επιστημών του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.

Γιατί σβήνουμε κεριά στα γενέθλια; Tο έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα.

Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα σε όλο τον κόσμο είναι το σβήσιμο των κεριών της τούρτας την ημέρα των γενεθλίων. Στις περισσότερες χώρες ακολουθείται η ίδια διαδικασία. Πάνω στην τούρτα τοποθετούνται τόσα κεριά όσα τα χρόνια ζωής του εορτάζοντος. Φίλοι και συγγενείς λένε με μια φωνή το τραγούδι των γενεθλίων και στο τέλος ο εορτάζων σβήνει τα κεριά, κάνοντας μια ευχή.

Τρίτη 2 Απριλίου 2019

Τι ήταν οι Ηδωνοί και Ήδωνες ή Ηδώνες στην Αρχαία Ελλάδα

Οι Ηδωνοί και Ήδωνες ή Ηδώνες ήταν ισχυρός λαός της αρχαίας Θράκης, γνωστός για την οργιαστική λατρεία του Διονύσου και για τις συγκρούσεις του με τους Αθηναίους.

Όπως και με τις άλλες θρακικές φυλές, η ελληνική μυθολογία παραδίδει επώνυμο γενάρχη των Ηδωνών, τον Ηδωνό, γιο του Άρη και της κόρης του Νέστου Καλλιρρόης και αδελφό του Βίστωνα και του Οδόμαντα. Σε άλλες παραλλαγές του μύθου, ο Ηδωνός ήταν γιος του Παίονα και εγγονός του Άρη.

Και σε αυτή την περίπτωση δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί αν αυτός ο μύθος αναπαράγει τοπικές παραδόσεις των Ηδωνών ή προέρχεται από Έλληνες αποίκους της αρχαϊκής εποχής, όταν η δημιουργία μύθων βρισκόταν στο απόγειό της. Επίσης είναι αμφίβολο αν δείχνει κοινή καταγωγή με άλλα θρακικά φύλα όπως οι Μύγδονες, οι Βίστωνες και οι Οδομάντες ή απλώς αντανακλά τη γεωγραφική γειτνίαση αυτών των φυλών με τους Ηδωνούς.

Ξηροί καρποί, άγρια φρούτα και λαχανικά έσωσαν τους Αχαιούς από τις επιδημίες στον Τρωικό Πόλεμο

Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση προληπτικής θεραπείας μέσω δύο βασικών φυσιοθεραπευτικών μεθόδων, διατροφή με ωμοφαγία και άσκηση, εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου.

Ο σοφός ήρωας και στρατηγός των Αχαιών Παλαμήδης ο Ναυπλιεύς, λόγω του λοιμού που πλησίαζε στο στρατόπεδό του, άλλαξε τη διατροφή των στρατιωτών του με αποτέλεσμα την κατάσταση ανοσίας:

Ο Ραδάμανθυς στην Ελληνική μυθολογία

Γιος του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Σαρπηδόνα και του Μίνωα που του ανέθεσε την απονομή της δικαιοσύνης στις πόλεις με έδρα την Κνωσό - ο Τάλος επόπτευε στην ύπαιθρο.

Τρεις ήταν οι βασικές του αρχές: α) είναι αθώος αυτός που χτυπά αμυνόμενος (αυτόν τον νόμο επικαλέστηκε ο Ηρακλής και αθωώθηκε για τον φόνο του δασκάλου του Λίνου με μια κιθάρα, γιατί εκείνος τον επέπληξε για τις επιδόσεις του)· β) να υφίσταται κανείς το κακό που έκανε· γ) να μην δίνονται όρκοι για ασήμαντα πράγματα.

Ο Σωκράτης στον «πλατωνικό» διάλογο Μίνως αναφέρει ότι ο Ραδάμανθυς είχε εκπαιδευτεί από τον ίδιο τον Μίνωα για την εποπτεία των δικαστηρίων, όχι όμως και στο σύνολο της βασιλικής τέχνης.

Δευτέρα 1 Απριλίου 2019

Που βρίσκεται «ο θρόνος του Ξέρξη». Από εκεί παρακολούθησε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, βέβαιος ότι οι Έλληνες θα κατατροπωθούν από τον περσικό στόλο

490 π.Χ. Οι Πέρσες κατατροπώθηκαν από τους Αθηναίους στη μάχη του Μαραθώνα. Δέκα χρόνια αργότερα, ο περσικός στόλος επέστρεψε με ηγέτη τον Ξέρξη. Ο βασιλιάς προετοίμαζε την εκστρατεία στην Ελλάδα τέσσερα χρόνια.

Κατάφερε να περάσει τη Θράκη, τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία και έφτασε στις Θερμοπύλες. Οι 300 Σπαρτιάτες του Λεωνίδα προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τον Ξέρξη και τους χιλιάδες στρατιώτες του. Έπεσαν μαχόμενοι ηρωικά, αλλά δεν τον σταμάτησαν.

Οι Πέρσες έφτασαν στην Αθήνα και την λεηλάτησαν χωρίς να βρουν άλλη αντίσταση, καθώς οι κάτοικοί της και ο ελληνικός στόλος είχαν καταφύγει στη Σαλαμίνα. Εκεί ο Θεμιστοκλής είχε στήσει την παγίδα του στους Πέρσες. Μάλιστα για να πείσει και τους άλλους Έλληνες να πολεμήσουν μαζί του είχε έντονο φραστικό επεισόδιο με τον Σπαρτιάτη, Ευριβιάδη, στον οποίο είπε την περίφημη φράση «πάταξον μεν, άκουσον δε».