Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019

Θυία η μητέρα του Μακεδόνα ή Μακεδνό

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Θυία είναι γνωστή μία Νύμφη η οποία κατά την παράδοση ήταν η πρώτη ιέρεια του Διονύσου στους Δελφούς.

Οι Νύμφες κατά την Ελληνική Μυθολογία ήταν γυναικείες ιδεατές μορφές θεϊκής καταγωγής, νεαρές στην ηλικία, που ζούσαν μέσα στην άγρια φύση, και τριγύριζαν στα βουνά, συνοδεύοντας την Άρτεμη και παίζοντας μαζί της. Ήταν όλες τους πανέμορφες, η Άρτεμη όμως ξεχώριζε με τη θωριά της ανάμεσά τους.

Τραγουδούσαν και χόρευαν μαζί με τον Πάνα στα λιβάδια και στις πλαγιές, συνήθως κοντά στις πηγές των οποίων και αποτελούσαν στην πραγματικότητα την αλληγορική εκπροσώπησή τους. Υμνούσαν με τις γλυκές φωνές τους, τους Ολύμπιους θεούς και ιδιαίτερα τον πατέρα του Πάνα, τον Ερμή.

Μαζί τους χόρευε και η Αφροδίτη, μαζί με τις Χάριτες, όπως λέει ο Όμηρος, στο βουνό Ίδα, στην Τροία. Άλλοτε το χορό τους τον οδηγεί ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας. Οι Νύμφες κατατάσσονταν γενικά μεταξύ θεών και θνητών, ως ημίθεες. Δεν ήταν αθάνατες, ζούσαν όμως πάρα πολύ και τρέφονταν με αμβροσία.

Συγγένευαν με μεγάλους θεούς, ενώ ο Ερμής θεωρούταν γιος Νύμφης, της Μαίας. Γενικά, επικρατούσε η αντίληψη πως ήταν κόρες του Δία. Άλλοι, πάλι, τις θεωρούσαν κόρες ποταμών: είτε του μεγαλύτερου ποταμού που υπήρχε, του Ωκεανού, είτε του Αχελώου, είτε κόρες των τοπικών ποταμών ενός τόπου.

Έτσι, κάθε περιοχή είχε τα ποτάμια της και καθένα απ' αυτά είχε τις Νύμφες του, δηλαδή τις πηγές της περιοχής αυτής. Λ.χ. ο ποταμός Πηνειός ήταν ο πατέρας των Νυμφών (των πηγών) της Θεσσαλίας και ο ποταμός Ξάνθος ήταν ο γεννήτορας των Νυμφών αντίστοιχα της Τροίας. Πολύ συχνά εκείνες έδιναν τα ονόματά τους στις κοντινές πόλεις, όπως έγινε με τη Νύμφη Σπάρτη, που ήταν κόρη του ποταμού Ευρώτα.

Υπήρχαν όμως και κάποιες Νύμφες, οι οποίες λέγονταν Μελίες και είχαν γεννηθεί από τις σταγόνες του αίματος του Ουρανού, και έπεσαν στη Γη, όταν ο Κρόνος, ο γιος του, του έκοψε τα γεννητικά του όργανα.

Η λέξη νύμφη έχει σχέση στα ελληνικά με τη νύψη και αυτή που είναι καλυμμένη με πέπλο, κατά συνέπεια νεαρή κοπέλα σε ηλικία γάμου. Άλλοι μελετητές ανάγουν την λέξη (όπως τη λατινική nubere και την γερμανική Knospe) σε ρίζα που εκφράζει την ιδέα του φουσκώματος (σύμφωνα με τον Ησύχιο μια από τις σημασίες της λέξης νύμγη είναι "μπουμπούκι τριαντάφυλλου".

Από τη Θυία πήραν το όνομά τους οι Θυιάδες. Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Θυιάδες (Θυιάδαι) ή και Θυάδες (Θυάδαι) αναφέρεται μία ομάδα γυναικών που λάτρευαν τον θεό Διόνυσο, όπως ήταν οι Βάκχες και οι Μαινάδες. Κατά την παράδοση οι Θυιάδες ήταν κόρες της πρώτης ιέρειας του Διονύσου στους Δελφούς, της Θυίας (βλ.λ.), από όπου και πήραν το όνομά τους.

Οι Θυιάδες αποκαλούνταν και Θυστάδες ή Θυίαι. Ο Παυσανίας γράφει (Ι΄ 4, 3 κ.ε.) ότι οι Θυιάδες κατάγονταν από την Αττική και μία φορά κάθε δύο χρόνια ανέβαιναν στον Παρνασσό, όπου μαζί με άλλο «θίασο» (ομάδα) γυναικών από τους Δελφούς τελούσαν τα «όργια» του Διονύσου. Στον δρόμο οι Θυιάδες έκαναν στάσεις και χόρευαν με τραγούδια και μουσικά όργανα.

Οι στάσεις αυτές γίνονταν σε χώρους με λατρευτική σημασία, όπως στον Πανοπέα της Φωκίδας. Είναι άγνωστο το πόσες γυναίκες αποτελούσαν τον θίασο των Θυιάδων. Ως μέτρο συγκρίσεως υπάρχουν οι 11 Διονυσιάδες της Σπάρτης και οι 16 γυναίκες της Ήλιδας. Ο Παυσανίας γράφει (Ι΄ 19, 4) ότι στο δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς απεικονιζόταν εκτός των άλλων το ηλιοβασίλεμα, ο Διόνυσος και οι Θυιάδες. Τα έργα αυτά ανήκαν στον Αθηναίο γλύπτη Ανδροσθένη.

Η νεότερη έρευνα διετύπωσε την επιφύλαξη ότι μπορεί οι γυναίκες αυτές να ήταν Βάκχες και όχι Θυιάδες, επειδή υποστηρίχθηκε ότι οι τελευταίες ανήκουν στους ιστορικούς χρόνους, ενώ οι Βάκχες είναι γνωστές από τη μυθική εποχή.

Το ίδιο το όνομα «Θυία» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα θύω = θυσιάζω ή θυμιάζω, καθώς η Θυία ήταν η πρώτη που θυσίασε στον Διόνυσο. Η Θυία ήταν κόρη του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, και μητέρα του Μάγνητα, τον οποίο απέκτησε από τον Δία. Από τον Δία απέκτησε επίσης και τον Μακεδόνα ή Μακεδνό με τον οποίο έζησε στην Πιερία και στον Όλυμπο.

Ο Νίκανδρος γράφει ότι ο Μάγνης ήταν γιος του Άργου και, μαζί με την Καλλιόπη, γονέας του Υμεναίου. Ως παιδιά του Μάγνητα φέρονται από μερικούς συγγραφείς και οι Γλάφυρος, Πίερος, Λίνος και Ιάλεμος.

Ο Ηρόδοτος, ακολουθώντας την τοπική δελφική παράδοση, γράφει (Ζ 178) ότι η Θυία ήταν Ναϊάδα μιας πηγής στον Παρνασσό, κόρη του Κηφισού ή του Κασταλίου, ενός αυτόχθονα των Δελφών. Κατά τον Παυσανία (Ι΄ 6, 2-4) η Θυία απέκτησε και ένα γιο από τον Απόλλωνα, τον Δελφό, ενώ παριστανόταν σε τοιχογραφία Νεκυία του Πολυγνώτου, στη «Λέσχη των Κνιδίων» στους Δελφούς.




Πηγή1 / Πηγή2