Πέμπτη 1 Αυγούστου 2019

Η αρπαγή της Ωρείθυας από τον Βορέα

Η Ωρείθυια ήταν κόρη του Ερεχθέως, βασιλιά των Αθηνών και της Διογενίας ή Πραξιθέας.Ανάμεσα στα αδέλφια της Ωρειθυίας συγκαταλέγονται ο Κέκρωπας ο νεότερος, ο Άλκωνας, ο Ορνέας, ο Θέσπιος, ο Ευπάλαμος, ο Πάνδωρος, ο Μητίωνας, η Μερόπη, η Κρέουσα, η Πρόκρις και η Πρωτογένεια.

Το όνομά της σημαίνει «αυτή που τρέχει σαν τρελή στο βουνό» («η εν τω όρει ως μανιώδης τρέχουσα»)...

Η νεαρή κοπέλα ήταν θλιμμένη γιατί ο πατέρας της αποφάσισε να μην την παντρέψει ποτέ για να τον φροντίσει όταν θα γεράσει αρκετά και θα είναι ανήμπορος.

Για αυτό το λόγο της απαγόρευσε να βγαίνει από το παλάτι - φοβούμενος μήπως ερωτευτεί κάποιο νέο - και την έκλεισε σε ένα από τα πιο ψηλά δωμάτια του παλατιού...

Όταν ο Βορέας ο θεός του βόρειου ανέμου είδε την κοπέλα την ερωτεύτηκε αμέσως τόσο πολύ που αποφάσισε να παρουσιαστεί μπροστά στον πατέρα της για να του ζητήσει το χέρι της.

Ο Ερεχθέας προσποιήθηκε πως χάρηκε πολύ που ένας θεός θέλησε να παντρευτεί την κόρη του όμως στην ουσία δεν ήθελε να αποχωριστεί την Ωρείθυια. Σκεπτόμενος όμως την οργή του θεού σε μια αρνητική απάντηση του αλλά και στην προσπάθεια να κερδίσει λίγο χρόνο, δέχθηκε την πρόταση του Βορέα με τον όρο να έρθει πάλι σε ένα μήνα για να προετοιμάσει την κόρη του για τον γάμο.

Σ' αυτό το διάστημα ο Βορέας επισκεπτόταν την κοπέλα η οποία τον ερωτεύτηκε τόσο πολύ, όσο την είχε ερωτευτεί εκείνος, κι ανυπομονούσε να περάσει ο καιρός για να γίνει ο γάμος.

Όταν πέρασε ο ένας μήνας που είχε ορίσει ο Ερεχθέας, ο Βορέας παρουσιάστηκε ξανά στον βασιλιά για να ζητήσει την Ωρείθυια.

Όμως, έλαβε μια ακόμη αναβολή από τον Ερεχθέα κι όταν αυτή έληξε έλαβε κι άλλη κι άλλη. Ο Βορέας τότε κατάλαβε πως ο Ερεχθέας δεν είχε σκοπό να του δώσει την κόρη του και θύμωσε τόσο πολύ με την συμπεριφορά του που αποφάσισε να κλέψει την κοπέλα προκειμένου να την παντρευτεί.

Έτσι ο Βορέας την απήγαγε την ώρα που μάζευε λουλούδια πάνω στην Ακρόπολη ή κοντά στον Ιλισό....

Ο Βορέας τη μετέφερε στον «Βράχο του Σαρπηδόνα», κοντά στον ποταμό Εργίνο,στη Θράκη. Εκεί την τύλιξε μέσα σε ένα σύννεφο και ενώθηκε βίαια μαζί της.

Το ζευγάρι απέκτησε δίδυμους γιους, τους δυο Βορεάδες Αργοναύτες, τον Ζήτη και τον Κάλαϊ, καθώς και τους Αίμο, το Βούτη, το Λυκούργο,δύο κόρες, τη Χιόνη(θεά του χιονιού και μητέρα του Εύμολπου από τον Ποσειδώνα) και την Κλεοπάτρα(γυναίκα του Φινέα και μητέρα του Πλέξιπου και του Πανδίωνα).

Ο Βορέας ήταν η προσωποποίηση του Βόρειου ανέμου, ενώ κατά τον Ελλάνικο ήταν η προσωποποίηση του όρους Βόρα της Μακεδονίας. Ήταν γιός της Ηούς (Αυγής)και του Αστρέα.Κατοικούσε στη Θράκη,άλλοτε στην οροσειρά του Αίμου,άλλοτε στο όρος Βόρας(καιμάκτσαλάν) και άλλοτε κάπου κοντά στον Στρυμόνα.

Ως προσωποποίηση του βορείου ανέμου ήταν αδελφός του Ζέφυρου (δυτικού), του Εύρου (νοτιοανατολικού) και του Νότου (νότιου). Παρουσιάζονταν ως γενειοφόρος με φτερά στα χέρια και τα πόδια.

Η αρπαγή της από τον Βορέα έγινε θέμα πολλών αγγειογράφων και ενέπνευσε τον Σοφοκλή και τον Αισχύλο να γράψουν σχετικά δράματα, από τα οποία όμως δεν σώζονται παρά μερικά αποσπάσματα.

Ο Αισχύλος έγραψε ένα σατυρικό δράμα σχετικά με το περιστατικό, την «Ωρείθυια», το οποίο έχει χαθεί.

Ο Πλάτων αναφέρει κάπως ειρωνικά ότι ίσως υπάρχει μία λογική εξήγηση της ιστορίας: η Ωρείθυια μπορεί να έπεσε και να σκοτώθηκε στα βράχια του Ιλισού όταν φύσηξε μια δυνατή ριπή βοριά, και έτσι να ειπώθηκε ότι «την πήρε ο Βορέας». Προσθέτει και μια άλλη εκδοχή, κατά την οποία η αρπαγή της Ωρειθυίας έγινε όχι στον Ιλισό αλλά στον Άρειο Πάγο.

Το σχετικό χωρίο / Νεοελληνική απόδοση:

Φαίδρο- Για πες μου, Σωκράτη, δε λέει μια παράδοση πως κάπου από δω βέβαια,από τον Ιλισό ο Βορέας άρπαξε την Ωρείθυια;Σωκράτης- Ναι, το λέει η παράδοση.- Λοιπόν, σίγουρα από δω; Και δες,το ρυάκι φαίνεται να κυλά με ταχαριτωμένα και καθαρά και διάφανα νερά, ότι πρέπει να παίζουνοι κορασιές στις όχθες του.- Όχι, αλλά παρακάτω, περίπου δύο ή τρεις σταδίους, εκεί απ΄όπου περνάμε στο ναό της Άγρας· μάλιστα κάπου εκεί βρίσκεται κιένας βωμός του Βορέα.Φαίδρο - Δεν το συγκρατώ στο νού μου και πολύ καλά· αλλά, γιατ΄όνομα του Δία πες μου, Σωκράτη, εσύ έχεις πειστεί ότι αυτό το μυθολόγημαείναι αληθινό;Σωκράτης - Αλλά, αν δεν του έδινα πίστη, όπως κάνουν οι σοφοί,δε θα΄κανα τίποτε το παράλογο· μάλιστα, επιστρατεύοντας σοφιστικάεπιχειρήματα θα ισχυριζόμουν ότι το φύσημα του Βοριά έσπρωξε τηνΩρείθυια, την ώρα που η κόρη έπαιζε μαζί με τη Φαρμακεία, πάνωστους κοντινούς βράχους, κι αφού βρήκε το θάνατο μ΄ αυτό τον τρόπο,είπαν ότι αρπάχτηκε από τον Βορέα και πάει ή από την περιοχή τουΑρείου Πάγου· γιατί ακούστηκε και αυτό...Εγώ όμως δε διαθέτω γι΄αυτό ελέυθερο χρόνο, ούτε στιγμή·

Οι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Βορέα γαμπρό τους, κι όταν βρέθηκαν στα δύσκολα, μπροστά στον απειλητικό στόλο του Ξέρξη, τον παρακάλεσαν να τους βοηθήσει. Εκείνος ανταποκρίθηκε άμεσα, και κατέστρεψε με μιάς τετρακόσια περσικά καράβια.

Γι αυτόν τον λόγο οι Αθηναίοι τού έχτισαν έναν όμορφο ναό στις όχθες του Ιλισσού Υπήρχαν ναοί αφιερωμένοι στο Βορέα, στη Μεγαλόπολη, στους Θούριους, ενώ λατρεύονταν και στην Αθήνα, όπου θεωρούνταν γαμπρός. Πέρα από το σπήλαιο στον Αίμο, όπου κατοικούσε, υπήρχε άντρο του στη Σκυθία και κοίτη του στον Καύκασο.


Πηγή