Κυριακή 10 Μαΐου 2020

Ο ορφικός ύμνος στην Λητώ την μητέρα των διδύμων

Ο 35ος ορφικός ύμνος αναφέρεται στην Λητώ / Λατώ (< γραμμική Β Rato):

Θυμίαμα σμύρναν

Λητὼ κυανόπεπλε, θεὰ διδυματόκε, σεμνή,

Κοιαντίς, μεγάθυμε, πολυλλίστη[1] βασίλεια,

εὔτεκνον Ζηνὸς γονίμην ὠδῖνα λαχοῦσα,

γειναμένη Φοῖβόν τε καὶ Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν[2],

τὴν μὲν ἐν Ὀρτυγίηι, τὸν δὲ κραναῆι ἐνὶ Δήλωι,

κλῦθι, θεὰ δέσποινα, καὶ ἵλαον[3] ἦτορ[4] ἔχουσα

βαῖν' ἐπὶ πάνθειον τελετὴν τέλος ἡδὺ φέρουσα.

Καί με θυμίαμα σμύρνα:

Λητώ μελανόπεπλε, θεά διδυμοτόκε, σεμνή,

κόρη του Κοίου[5], μεγαλόθυμη, πολυλιτάνευτη βασίλισσα,

που από τον Δία σου έλαχε εύτεκνη γόνιμη ωδίνη,

και γέννησες τον Φοίβο[6] και την Άρτεμη, που χαίρεται με τα φαρμακερά βέλη,

την μεν στην Ορτυγία, τον δε στην κρανοφόρο Δήλο,

άκουσε, θεά δέσποινα, και έχουσα ευμενή ψυχή,

βάδιζε στην πάνθεο τελετή, να φέρεις γλυκό τέλος.


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:

[1] λίσσεσθαι = λιτανεύειν.

[2] ιός = δηλητήριο παραγόμενο από φυτά / άνθη / ία. Το έβαζαν επιδέξια σε βέλη, και το τόξευαν – εξ ου και τοξικά, τοξινη, τοξικό…

[3] ίλαος = ευμενής.

[4] ήτορ = ψυχή.

[5] Ο Κόιος / Κοίος, ήταν ένας από τους Τιτάνες / Γίγαντες, υιός του Ουρανού και της Γαίας – βλ. Ησίοδου «Θεογονία». Πατέρας της Λητούς και της Αστερίας, τις οποίες απέκτησε με την αδελφή του και Τιτανίδα Φοίβη / Σελήνη. Οι κόρες του Κόιου σχετίζονται με το φως, την μαντική και την προορατική ικανότητα. Ο Κόιος έδωσε το όνομά του στην νήσο Κω, όπου και εγεννήθη, η Λητώ. Ήταν προσωποποίηση της πρωταρχικής πηγής όλης της Γνώσης. Ο Απόλλων, λοιπόν, πήρε τις ιδιότητες του πάππου του. Μαζί με τους άλλους Τιτάνες, ο Κόιος κατακρημνίσθηκε στα Τάρταρα από τον Δία και άλλους ολύμπιους θεούς μετά την Τιτανομαχία. Στην ρωμαϊκή μυθολογία ο Κόιος ταυτίζεται με τον Πώλο / Polus.

[6] Ο Φοίβος (Απόλλων) φέρει το όνομα της γιαγιάς του, Φοίβης.


ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, Απόδοσις Μ. Βέργου.


Πηγή