Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2023

Αθλητικές εγκαταστάσεις στην Αρχαία Ελλάδα

Σε κάθε Γυμνάσιο ή Παλαίστρα, υπήρχαν ειδικοί χώροι, για να προετοιμάζουν οι αθλητές το σώμα τους μετά την προπόνηση ή τους αγώνες, αλλά και να ξεκουράζονται μετά από αυτούς. Το ελαιοθέσιο, το κονιστήριο, το  λουτρό, το αλειπτήριον, το πυριατήριον:

1. Το ελαιοθέσιον, δηλ. “Eλαιον τιθέναι”

Ήταν το δωμάτιο στο οποίο γινόταν η διανομή του λαδιού. Όπως αναφέραμε, υπήρχε η συνήθεια στους αθλητές να αλείφουν με λάδι το σώμα τους, πριν την άσκηση στα γυμναστήρια, για την διατήρηση της ελαστικότητας των μυών τους.

Το έλαιο το διέθετε στους αθλητές ο γυμνασιάρχης δηλ. ο δωρητής-ευεργέτης  και ήταν μια ακριβή χορηγία. Ο γυμνασιάρχης ήταν υπεύθυνος να προσκομίζει επίσης και την καύσιμη ύλη για τα λουτρά. Ήταν μεγάλη τιμή για τον ευεργέτη, η πλούσια δωρεά του λαδιού, ώστε να ρέει σαν νερό και να λαμβάνει έπαινο από την Αφροσιάδα.

2. Αλειπτήριον

Όπως προκύπτει από γραπτές μαρτυρίες και αγγειογραφίες, το λάδι ήταν το μέσο καθαρισμού του σώματος, κυρίως των αθλητών. Πρώτα έριχναν στο σώμα τους λάδι με ένα μικρό πήλινο αγγείο, τον αρύβαλλο. Αλείφονταν, και μετά έβγαζαν το λάδι, τον ιδρώτα και την σκόνη, τον γλοιό δηλ.,  μ’ ένα είδος ξύστρας, την στλεγγίδα. Οι στλεγγίδες είναι εργαλεία σωματικής υγιεινής φτιαγμένα από ορείχαλκο ή άλλα σκληρά μέταλλα και έφεραν σκαλιστές  διακοσμήσεις στην λαβή. Το αλειπτήριον θερμαινόταν κατάλληλα, ώστε οι αθλητές να διευκολύνονται, όταν αλείφονται με λάδι.

Εκτός από τον γυμναστή ,που είχε τις θεωρητικές γνώσεις για την προπόνηση του αθλητή και τον παιδοτρίβη, που παρακολουθούσε την εκτέλεση της προπόνησης, σημαντικό ρόλο έπαιζε και ο αλείπτης. Το έργο του ήταν να αλείφει με λάδι τα σώματα των νέων και των ανδρών που επρόκειτο να αθληθούν. Οι αλείπτες ήταν εξειδικευμένα άτομα και καλοί γνώστες της ανατομίας του σώματος και της υγιεινής του. Περνούσαν πολλές ώρες της ημέρας κοντά στους αθλητές, όπου έκαναν μάλαξη με χλιαρό ελαιόλαδο.

Αυτό το έργο, εξελίχθηκε σε επιστημονική μάλαξη των μυών του σώματος, που βαθμιαία αποτέλεσε μέρος της προπόνησης. Γιατί με την πάροδο του χρόνου, πρόσεξαν πόσο ευεργετικά αποτελέσματα είχε η τεχνική της μάλαξης των μυών, πριν από την γύμναση και μετά πόσο βοηθούσε την αποθεραπεία και την ξεκούραση του αθλητή, που είχε προγυμναστεί. Για τον λόγο αυτό τους αλείπτες τους έλεγαν και ιατρολείπτες.

Ο αλείπτης, ο γυμναστής και ο παιδοτρίβης ήταν οι εργάτες των αγώνων.

Τα γυμναστικά συγγράμματα τα έλεγαν αλειπτικά και την προπόνηση ‘αλείφεστε και ξηραληφείν’.

Αργότερα, ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης, εφάρμοσε μάλαξη με αιθέρια έλαια για θεραπευτικούς σκοπούς, μαζί με δίαιτα και άσκηση. Οι αλείπτες έμεναν πολλές ώρες κοντά στους ασθενείς για να τους ανακουφίσουν από τους πόνους.

3. Ο Λουτρών

Ήταν ανέκαθεν αναπόσπαστο τμήμα των αθλητικών εγκαταστάσεων. Υπήρχε σύστημα παροχής και αποχέτευσης νερού και διέθετε όρθιους λουτήρες. Αρχικά οι νέοι είχαν μια κρήνη με πίδακα – ντους- και μετά τον 4ο αιώνα μια υπαίθρια κολυμπήθρα και μια αίθουσα με γούρνες. Στην Σπάρτη πλένονταν μόνο με κρύο νερό, στον Ευρώτα, για να σκληραγωγηθούν. 

4. Το Πυριατήριον

Κι αυτός ο χώρος υποβοηθούσε στην υγιεινή του σώματος, μετά την γυμναστική. Ήταν ένα είδος ατμόλουτρου.


Πληροφορίες αντλήθηκαν από την πηγή