Η ομηρική Ιθάκη είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει περισσότερο από έναν αιώνα πάρα πολλούς επιστήμονες και έχουν ακουστεί πολλές και διαφορετικές θεωρίες. Ο πόλεμος μεταξύ των επιστημόνων υπάρχει ακόμα και σήμερα. Άλλοι τοποθετούν την ομηρική Ιθάκη στη Λευκάδα, άλλοι στην Κεφαλονιά και άλλοι στην Ιθάκη. Ανάμεσα σε αυτούς που αναζήτησαν τις αποδείξεις για την ύπαρξη της ομηρικής Ιθάκης ήταν ο Σλήμαν, ενώ τα τελευταία χρόνια επιστημονικές αποστολές έκαναν ανασκαφικά προγράμματα στην Ιθάκη, αναζητώντας ίχνη του ομηρικού ήρωα.
Ο Βίλελμ Ντέρπφελντ, υποστήριξε με πάθος τη θεωρία ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι το σημερινό νησί της Λευκάδας. Πριν πεθάνει είχε επιλέξει ο ίδιος τον τόπο ταφής του, ανάμεσα σε κυπαρίσσια με θέα στους προϊστορικούς τάφους που είχε ανασκάψει
Η Λευκάδα διεκδικεί την ομηρική Ιθάκη
Ο αρχαιολόγος Νταίρπφελντ βασιζόμενος κυρίως στην Ομηρική γεωγραφία, υποστήριξε ότι η πατρίδα του Οδυσσέα ήταν η Λευκάδα και άρχισε τις ανασκαφές του στο νησί το 1901. Ο Νταίρπφελντ ήταν στενός συνεργάτης του Ερρίκου Σλήμαν και τον βοήθησε να βγει στο φως η Τροία και οι Μυκήνες. Υπήρξε διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα και ίδρυσε τη Γερμανική Σχολή των Αθηνών. Τα ομηρικά νησιά είναι τέσσερα, το Δουλίχιον, η Ιθάκη, η Σάμη και η Ζάκυνθος. Σύμφωνα με τον Νταίρπφελντ, οι εκφράσεις του Ομήρου «πανυπερτάτη προς ζόφον» και «χθαμαλή είν’ αλί κείται» είναι οι φράσεις – κλειδιά για τον προσδιορισμό των τεσσάρων νησιών.
Η φράση «πανυπερτάτη προς ζόφον», σημαίνει πιο δυτικά και η τελευταία προς μία κατεύθυνση, προσδιορίζει τη Λευκάδα. Η δε έκφραση «χθαμαλή είν’ αλί κείται» σημαίνει κοντά στη στεριά και δεν μπορεί να είναι άλλη από τη Λευκάδα που βρίσκεται κοντά στην ακαρνανική ακτή. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά της ομηρικής Ιθάκης, προσδιορίζουν -σύμφωνα με τον γερμανό αρχαιολόγο- τα τέσσερα Ομηρικά νησιά ως εξής: Το Δουλίχιον είναι η σημερινή Κεφαλονιά, η Σάμη είναι η σημερινή Ιθάκη, η Ζάκυνθος η σημερινή Ζάκυνθος και η σημερινή Λευκάδα είναι η Ομηρική Ιθάκη. Επίσης στο νότιο τμήμα της Λευκάδας, υπάρχει σήμερα η γνωστή περιοχή Σύβοτα τα οποία σύμφωνα με τον Νταίπερφιλντ συμπίπτουν με το Λιμάνι του Φόρκυνος, όπου αποβιβάστηκε ο Οδυσσέας μετά το τέλος των περιπετειών του. Πολύ κοντά στο λιμάνι του Φόρκυνος βρισκόταν η χοιροσπηλιά του Εύμαιου.
Το 1905 σε αυτή την περιοχή, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μία σπηλιά στην οποία βρέθηκαν πλήθος από εγχάρακτα και έγχρωμα αγγεία της Νεολιθικής εποχής, καθώς και πλήθος από λίθινα εργαλεία. Συβότης στα αρχαία ελληνικά είναι ο χοιροβοσκός, επομένως ο χοιροβοσκός άφησε τον απόηχο του ονόματός του στη λέξη Σύβοτα. Ένα ακόμα επιχείρημα του Ντέρπφελντ ήταν ότι ο Όμηρος ανέφερε ότι το ανάκτορο του Οδυσσέα ήταν πολύ κοντά στη θάλασσα. Στο Θιάκι, πιθανολογείται πως το ανάκτορο του Οδυσσέα βρισκόταν στη σημερινή θέση Αετός. Η τοποθεσία Αετός βρίσκεται πολύ μακριά από τη θάλασσα και δυστυχώς οι ανασκαφές που έγιναν το 1996 δεν έφεραν τίποτα στο φως.
Και η Κεφαλονιά διεκδικεί την ομηρική Ιθάκη
Επίσης σημείο – κλειδί θεωρεί το νησί Αστερίς που αναφέρεται στο ομηρικό κείμενο ως μια μικρή νήσο όπου οι μνηστήρες ενέδρευαν για να δολοφονήσουν τον Τηλέμαχο όταν επέστρεφε με πλοίο μετά από το ταξίδι του σε Σπάρτη και Πύλο. Αν δεχθούμε ότι η ομηρική Ιθάκη είναι η σημερινή Ιθάκη και κοιτάξουμε τον χάρτη σήμερα, δεν υπάρχει νησί που να ανταποκρίνεται στο νησί που ο Όμηρος αποκαλεί Αστερίς, αλλά αυτό που υπάρχει είναι μια βραχονησίδα. Η θεωρία του Μπίτλστοουν είναι ότι η Παλική ήταν παλαιότερα χωρισμένη από την υπόλοιπη Κεφαλλονιά διαμέσου ενός στενού θαλάσσιου καναλιού, «το κανάλι του Στράβωνα», που έχει πλέον γεμίσει με χώμα και έχει γίνει ισθμός περικυκλωμένος από ξηρά εξαιτίας κατολισθήσεων που προκλήθηκαν από σεισμούς.
Η Αστερία φαίνεται ότι στην πραγματικότητα είναι η χερσόνησος του Αργοστολίου που μοιάζει με νησί. Ωστόσο μόνο ένας γεωλόγος θα μπορούσε να δώσει την απάντηση. Γι΄ αυτό και συνεργάστηκε με τον Τζον Άντερχιλ, ο οποίος έχει ξεκινήσει τις γεωλογικές μελέτες στην περιοχή της Κεφαλλονιάς. Ο Δημήτρης Μεταξάς, ερευνητής του Ομήρου, υποστηρίζει ότι το 1992 ανακάλυψε έναν θολωτό μυκηναϊκό τάφο στην περιοχή του Πόρου στην Κεφαλονιά και ισχυρίζεται ότι αυτός είναι ο τάφος του Οδυσσέα. Ακόμα όμως δεν υπάρχει καμία ένδειξη που να πιστοποιεί ότι είναι ο τάφος του Οδυσσέα. Η πρόσφατη αρχαιολογική σκαπάνη στην Ιθάκη κάνει τους αρχαιολόγους να πιστεύουν ότι εντόπισαν τμήμα από το παλάτι του Οδυσσέα
«Η Ιθάκη, το νησί του Οδυσσέα»
Αυτή τη φορά μια ομάδα αρχαιολόγων που χρόνια τώρα κάνει ανασκαφές στην Ιθάκη, πιστεύει ότι βρήκε το παλάτι του βασιλιά Οδυσσέα. Ένα μέγαρο τριών επιπέδων, με κλιμακοστάσιο λαξευμένο στο βράχο. Μέσα σ’ αυτό υπολείμματα μυκηναϊκής κεραμικής, πινακίδες με… γραμμική γραφή. Παρόμοια μέγαρα βασιλιάδων έχουν βρεθεί στην Πύλο, στις Μυκήνες και στην Τίρυνθα.
“Το μέγαρο και τα ευρήματα που εντοπίσαμε μας κάνουν να πιστεύουμε ότι είναι το παλάτι του Οδυσσέα”, είπε ο επικεφαλής της ομάδας των αρχαιολόγων, κ. Παπαδόπουλος.
Ανάμεσα στα ευρήματα είναι και μια κρήνη μυκηναϊκής εποχής που εντυπωσιάσει τους αρχαιολόγους…είναι και μία κρήνη, η οποία χρονολογείται το 13ο αιώνα π.Χ,!!!! περίοδο δηλαδή κατά την οποία έζησε ο Οδυσσέας. Στην Ιθάκη υπάρχει μία περιοχή κοντά στο χωριό Αγ. Αθανάσιος που σήμερα ονομάζεται Σχολή Ομήρου.
Για να προσεγγίσει κάποιος τον χώρο των ανασκαφών θα αντιληφθεί ότι ο… δρόμος της «Ομηρικής Ιθάκης» είναι δύσβατος. Μία μικρή ταμπέλα ειδοποιεί τον επισκέπτη προς τα που πρέπει να κατευθυνθεί για να παρατηρήσει από κοντά τα «απομεινάρια» ενός βασιλείου ξεχασμένου από την Πολιτεία, η οποία ουδέποτε αναγνώρισε την επιστημονική ανακάλυψη.(άκουσον άκουσον)!!
Φτάνοντας στην περιοχή θα διαπιστώσει κάποιος ότι έχει αφεθεί στο έλεός της… Αφού φωτογραφίσαμε ό,τι έχει απομείνει, αναζητήσαμε τον υπεύθυνο αρχαιολόγο, Α. Παπαδόπουλο, ο οποίος απογοητευμένος από την αδιαφορία του Υπουργείου Πολιτισμού, ξετυλίγει άγνωστες πτυχές κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών…
Ο κ. Παπαδόπουλος αποκαλύπτει πως στο παρελθόν, μεταξύ άλλων, και το Υπουργείο Πολιτισμού είχε υποστηρίξει την ανασκαφή. Παράλληλα, χρήματα τα οποία είχαν εξασφαλιστεί για τη συνέχεια των ανασκαφών «μπλοκάρονταν» για άγνωστους λόγους.
«Παράγοντες μπλόκαραν συνεχώς τα χρήματα για τις ανασκαφές»
«Είχαν εγκριθεί 115.000 ευρώ για να συνεχιστεί η ανασκαφή αλλά μας τα μπλόκαραν συνεχώς», τονίζει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Μετά από χρόνια ανασκαφών είχαμε πολύ σοβαρά στοιχεία για το συγκεκριμένο ανάκτορο. Φυσικά υπήρχαν αντιδράσεις πολλές και από συναδέλφους αρχαιολόγους.
Ο αρχαιολόγος αποκαλύπτει πως: το συγκεκριμένο ανάκτορο πριν από εκείνον το έψαχναν Άγγλοιαρχαιολόγοι αλλά έσκαβαν σε λάθος σημείο. Εκείνος- υποστηρίζει- είχε τη σωστή πληροφορία αν και η πρώτη του απόπειρα ανασκαφής απέτυχε.
«Δυστυχώς από το 2011 η εκάστοτε ηγεσία άφησε το σημείο να ρημάξει. Δεν πιστεύω ότι θα θελήσουν ποτέ να ανακοινώσουν ότι βρέθηκε το ανάκτορο του Οδυσσέα. Φανταστείτε ότι τη δεκαετία του 1990 με πίεζαν να ανακοινώσω ότι βρέθηκε το μυθικό ανάκτορο του βασιλιά, αλλά δεν το έκανα ποτέ από τη στιγμή που δεν είχα συλλέξει ακόμα τα στοιχεία».
Η γυναίκα μου η οποία συνεργαζόταν μαζί μου στην ανασκαφή, έχει φύγει από τη ζωή και μια από τις αιτίες ήταν το θέμα αυτό. Φανταστείτε ότι εγώ πια δεν πάω εκεί, δεν μπορώ. Στεναχωριέμαι. Τόσα χρόνια κόπου και δουλειάς και τώρα είναι ένας έρημος τόπος. Τα έχουνε ρημάξει όλα», καταλήγει ο κ. Παπαδόπουλος.
Πηγή1 / Πηγή2