Αρχαία Ελλάς - Ιστορικές Αναδρομές στην Αρχαία Ελλάδα. Ζωντανεύουμε τον λαμπρότερο Πολιτισμό που γνώρισε η ανθρωπότητα με την δύναμη της γνώσης.
Δευτέρα 31 Ιουλίου 2017
Έκαναν διακοπές στη αρχαιότητα ;
Στην αρχαία Ελλάδα, οι άνθρωποι ταξίδευαν συχνά, κυρίως μέσω θαλάσσης, καθώς έτσι είχαν μεγαλύτερη ασφάλεια. Αλλωστε, τα ταξίδια με πλεούμενα ήταν και πιο άνετα, και πιο γρήγορα. Ταξίδευαν για επαγγελματικούς λόγους, για λόγους υγείας, αλλά και για θρησκευτικούς λόγους. Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό και ομότιμο καθηγητή αρχαιολογίας Μιχάλη Τιβέριο. «επισκέπτονταν μεγάλα ιερά, όπως π.χ. αυτό της Ολυμπίας, για να συμμετάσχουν στα λατρευτικά δρώμενα και να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς αγώνες, παρευρίσκονταν σε περίφημες γιορτές, όπως ήταν τα Παναθήναια και τα Μεγάλα Διονύσια στην Αθήνα – στα τελευταία μάλιστα είχαν τη δυνατότητα να απολαύσουν και τις μοναδικές θεατρικές παραστάσεις των μεγάλων τραγικών –, πήγαιναν σε ιερά-μαντεία, όπως αυτό του Απόλλωνος στους Δελφούς, για να ζητήσουν τη γνώμη της θεότητας προκειμένου να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημά τους. Υπήρχαν ακόμη ορισμένοι, οπωσδήποτε λίγοι σε αριθμό, που ταξίδευαν για να γνωρίσουν τον κόσμο και τα αξιοθέατά του.»
Χρύσιππος ο Σολεύς ο φιλόσοφος που πέθανε από τα γέλια
Ο φιλόσοφος που πέθανε από τα γέλια! Χρύσιππος ο Σολεύς, ο σπουδαίος φιλόσοφος, που είπε ότι η ευτυχία πηγάζει από την απάθεια σε κάθε επιθυμία
O Χρύσιππος ο Σολεύς ήταν φιλόσοφος της Στωικής σχολής, η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα. Είχε κακή άρθρωση αλλά σπουδαίο γραπτό λόγο. Έγραψε περισσότερα από 750 έργα, τα οποία δεν σώζονται και μελέτησε τους ποιητές Όμηρο, Ησίοδο και Πίνδαρο. Ωστόσο, είχε περίεργο τέλος, καθώς πέθανε σε ηλικία 73 ετών από τα γέλια. Το 207 π.Χ. έδωσε σε ένα γαϊδουράκι λίγο κρασί και το παρακολουθούσε καθώς προσπαθούσε μεθυσμένο να φάει σύκα.
O Χρύσιππος ο Σολεύς ήταν φιλόσοφος της Στωικής σχολής, η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα. Είχε κακή άρθρωση αλλά σπουδαίο γραπτό λόγο. Έγραψε περισσότερα από 750 έργα, τα οποία δεν σώζονται και μελέτησε τους ποιητές Όμηρο, Ησίοδο και Πίνδαρο. Ωστόσο, είχε περίεργο τέλος, καθώς πέθανε σε ηλικία 73 ετών από τα γέλια. Το 207 π.Χ. έδωσε σε ένα γαϊδουράκι λίγο κρασί και το παρακολουθούσε καθώς προσπαθούσε μεθυσμένο να φάει σύκα.
Οι ατάκες του Διογένη του Κυνικού
Αναρχικός στη σκέψη και την πράξη, κοσμοπολίτης που γύριζε αδέσποτος εντός και εκτός Αττικής, μα πάνω απ' όλα φιλόσοφος performer με απαράμιλλο ταλέντο στην πανηγυρική γελοιοποίηση και διάλυση κάθε αξίας και θεσμού της οργανωμένης κοινωνίας...
Συνειδητός αυνάνας σε κατ' αποκλειστικότητα δημόσιους χώρους, κατά προτίμηση στη μέση της αθηναϊκής Αγοράς, ξεδιάντροπος ουρητής και αφοδευτής κολόνων και λοιπών ιερών τόπων, ο Διογένης ο Κυνικός (ή Κύων), γνωστός κι ως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ήταν Έλληνας φιλόσοφος, που γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου περίπου το 412 π.Χ. (σύμφωνα με άλλες πηγές το 399 π.Χ.) και θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της Κυνικής Φιλοσοφίας.
Συνειδητός αυνάνας σε κατ' αποκλειστικότητα δημόσιους χώρους, κατά προτίμηση στη μέση της αθηναϊκής Αγοράς, ξεδιάντροπος ουρητής και αφοδευτής κολόνων και λοιπών ιερών τόπων, ο Διογένης ο Κυνικός (ή Κύων), γνωστός κι ως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ήταν Έλληνας φιλόσοφος, που γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου περίπου το 412 π.Χ. (σύμφωνα με άλλες πηγές το 399 π.Χ.) και θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της Κυνικής Φιλοσοφίας.
Ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και το τέλος του οίκου των Αργεαδών
Στο παρασκήνιο, που ακολούθησε το θάνατο του Αλεξάνδρου, μόνο ο Κούρτιος αναφέρεται αναλυτικά. Η δημιουργικότητα του Ρωμαίου ιστορικού είναι αποδεδειγμένη και το συγκεκριμένο θέμα πρόσφορο, ωστόσο αφενός δεν δίνει στα γεγονότα τροπή διαφορετική από τη γνωστή και αφετέρου μικρή σημασία έχει αν τα επιχειρήματα που παραθέτει τα αποδίδει στα σωστά πρόσωπα. Άλλωστε κάτι τέτοιο είναι εντελώς αδύνατο να εξακριβωθεί, διότι κατά πάσα πιθανότητα ο κάθε πρωταγωνιστής θα διοχέτευσε στο κοινό τη δική του εκδοχή και η απάντηση στο ερώτημα, ποιος είπε πράγματι τι, χάθηκε πολύ νωρίς στην ομίχλη της προπαγάνδας. Το γεγονός είναι ότι τα επιχειρήματα, που κατέγραψε ο Κούρτιος, και τα αναμενόμενα υπό τις συνθήκες εκείνες είναι και στα καταλληλότερα πρόσωπα φαίνεται να αποδίδονται.
Παρασκευή 28 Ιουλίου 2017
Κατάλογος των μαντείων της Αρχαίας Ελλάδας
Το αίσθημα της προγνώσεως είναι ένα από τα πιο θαυμαστά ψυχικά φαινόμενα. Και εν πολλοίς ανεξήγητο. Ο άνθρωπος μάλιστα δεν έχει το μονοπώλιο. Ικανότητες προγνώσεως παρατηρούνται και στο ζωικό βασίλειο, οφείλεται δε στο ένστικτο και το ευαίσθητο νευρικό σύστημα των ζώων.
Η μαντική ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα και γενικότερα στον κόσμο της αρχαιότητας. Ο Σωκράτης πίστευε πως η μαντική μπορεί να γίνει κτήμα κάθε ανθρώπου μέσω της αυτογνωσίας. Για τους Στωικούς κάθε συμβάν συνδέεται με το σύνολο των γεγονότων, παρελθόντων, παρόντων και μελλόντων. Κατά τον Δημόκριτο οι ψυχές των προφητών και των τρελλών έχουν διαφορετική σύνθεση από τις ψυχές των υπόλοιπων ανθρώπων.
Η μαντική ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα και γενικότερα στον κόσμο της αρχαιότητας. Ο Σωκράτης πίστευε πως η μαντική μπορεί να γίνει κτήμα κάθε ανθρώπου μέσω της αυτογνωσίας. Για τους Στωικούς κάθε συμβάν συνδέεται με το σύνολο των γεγονότων, παρελθόντων, παρόντων και μελλόντων. Κατά τον Δημόκριτο οι ψυχές των προφητών και των τρελλών έχουν διαφορετική σύνθεση από τις ψυχές των υπόλοιπων ανθρώπων.
Εμφύλιες συγκρούσεις στην Αρχαία Ελλάδα που οδήγησαν σε φρικαλεότητες
Οι πολεμικές συγκρούσεις, σε όλες τις μορφές τους, αποτελούν μέρος της στρατηγικής τέχνης, στην οποία επιδόθηκαν οι αρχαίοι Έλληνες από τα προϊστορικά χρόνια. Τα αρχαιότερα οχυρωματικά έργα επί του ευρωπαϊκού εδάφους, που έγιναν στις ακροπόλεις του Σέσκλου και του Δημινίου στο τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ., μαρτυρούν και τις αρχαιότερες τακτικές συγκρούσεις στον θεσσαλικό χώρο. Παρόμοια οχυρωματικά έργα της 4ης χιλιετίας π.Χ. ανακαλύφθηκαν και στα νησιά του Αιγαίου. Συγκεκριμένα στοιχεία για την ταυτότητα των αντιπάλων στις συγκρούσεις αυτές δεν υπάρχουν. Ωστόσο, η αντιπαράθεση των πρώτων ελληνικών φύλων θα πρέπει να αναζητηθεί στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ.
Μινωικές αποικίες στην Αμερική;
Οι Μινωίτες ήταν δεινοί θαλασσοπόροι που δημιούργησαν αποικίες ως και στον Καναδά. Ακούγεται ότι οι Μινωίτες ήταν δεινοί θαλασσοπόροι που δημιούργησαν αποικίες ως και στον Καναδά και εκμεταλλεύτηκαν τα τοπικά ορυχεία χαλκού
Ενώ το παρόν αυτού του τόπου μαστίζει η απογοήτευση, το παρελθόν του δεν παύει να μας εκπλήσσει γοητευτικά. Και είναι τόσο πολλές οι εκπλήξεις ώστε να δυσπιστεί κανείς για οτιδήποτε, ακόμη κι αν είναι σκαλισμένο σε γρανίτη. Κάτι τέτοιο, το ασύλληπτο, διηγούνται τα βράχια Σκανδιναβίας και Β. Αμερικής: ότι οι πρόγονοι των Κρητών «έκοβαν βόλτες» στον Ατλαντικό, αρμέγοντας τα πλούτη Βαλτικής και Αμερικής, 40 ολόκληρους αιώνες προτού ο Κολόμβος φιλήσει το χώμα των «Δυτικών Ινδιών»!
Ενώ το παρόν αυτού του τόπου μαστίζει η απογοήτευση, το παρελθόν του δεν παύει να μας εκπλήσσει γοητευτικά. Και είναι τόσο πολλές οι εκπλήξεις ώστε να δυσπιστεί κανείς για οτιδήποτε, ακόμη κι αν είναι σκαλισμένο σε γρανίτη. Κάτι τέτοιο, το ασύλληπτο, διηγούνται τα βράχια Σκανδιναβίας και Β. Αμερικής: ότι οι πρόγονοι των Κρητών «έκοβαν βόλτες» στον Ατλαντικό, αρμέγοντας τα πλούτη Βαλτικής και Αμερικής, 40 ολόκληρους αιώνες προτού ο Κολόμβος φιλήσει το χώμα των «Δυτικών Ινδιών»!
Μία άλλη εκδοχή της αργοναυτικής εκστρατείας
Περιοχή ονομαζόμενη Αρχάγγελος στην Λεύκη βόρεια θάλασσα, εκβολές του ποταμού Βόλγα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελληνική Μυθολογία, η "ιστορία των προ της νυν γενέσεως Ελλήνων" κατά τον Αριστοτέλη, (Ομηρικά έπη, Αργοναυτική εκστρατεία, εκστρατείες Ηρακλέους και Διονύσου, Ατλαντίδα κ.λπ.) αντανακλά μία παγκόσμια σχεδόν εξάπλωση πανάρχαιων Ελλήνων Πολλαπλές ερμηνείες του ταξιδιού"
"Η Αργοναυτική εκστρατεία είναι ένας από τους δημοφιλέστερους μύθους της ελληνικής αρχαιότητας, που κατέχει την ίδια θέση με τα ομηρικά έπη και τους άθλους του Ηρακλή. Όλοι αυτοί οι μύθοι είναι τόσο αγαπητοί ,που έχουν γίνει κτήμα ακόμη και των μικρών παιδιών, ενώ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αποτελούν τμήμα της καθημερινής μας ζωής. Είναι φυσικό λοιπόν, ο απλός μέσος Έλληνας να οικειοποιηθεί την άποψη μιας "κλασικής" εκδοχής για το πού πήγε το σκάφος της Αργούς ή σε ποια περιοχή εξελίχθηκε αυτή η περιπέτεια.
"Η Αργοναυτική εκστρατεία είναι ένας από τους δημοφιλέστερους μύθους της ελληνικής αρχαιότητας, που κατέχει την ίδια θέση με τα ομηρικά έπη και τους άθλους του Ηρακλή. Όλοι αυτοί οι μύθοι είναι τόσο αγαπητοί ,που έχουν γίνει κτήμα ακόμη και των μικρών παιδιών, ενώ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αποτελούν τμήμα της καθημερινής μας ζωής. Είναι φυσικό λοιπόν, ο απλός μέσος Έλληνας να οικειοποιηθεί την άποψη μιας "κλασικής" εκδοχής για το πού πήγε το σκάφος της Αργούς ή σε ποια περιοχή εξελίχθηκε αυτή η περιπέτεια.
Πέμπτη 27 Ιουλίου 2017
Έρευνα σχετικά με την ανάπτυξη μικροτεχνολογίας κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο
Την ανάπτυξη της μικροτεχνολογίας κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτυπώνονται σύμβολα σε επιφάνειες μεγέθους φακής, κατέδειξε η μελέτη ενός μικρού ειδωλίου, του μοναδικού που έχει βρεθεί....έως σήμερα με χαραγμένα πάνω του σύμβολα της Γραμμικής Β’.
Πρόκειται για ένα χάλκινο μικρό ταυροειδές ειδώλιο, που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου και τοποθετείται χρονικά στη Μυκηναϊκή περίοδο. Το ειδώλιο ανακαλύφθηκε το 1903 στην Αγία Τριάδα, κοντά στην πλατεία των ιερών (Piazzale dei Sacelli).
Πρόκειται για ένα χάλκινο μικρό ταυροειδές ειδώλιο, που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου και τοποθετείται χρονικά στη Μυκηναϊκή περίοδο. Το ειδώλιο ανακαλύφθηκε το 1903 στην Αγία Τριάδα, κοντά στην πλατεία των ιερών (Piazzale dei Sacelli).
Κατάδυση στο «Μέντωρ» το πλοίο του Έλγιν που βούλιαξε μαζί με τα γλυπτά του Παρθενώνα
Στις 17 Σεπτεμβρίου του 1802 το δικάταρτο μπρίκι «Μέντωρ», με το οποίο ο λόρδος Έλγιν μετέφερε τα κλεμμένα μάρμαρα από τον Παρθενώνα, ναυάγησε νοτιοδυτικά των Κυθήρων. Προορισμός του πλοίου ήταν η Μάλτα και από εκεί το πολύτιμο φορτίο θα μεταφερόταν στην Αγγλία.
Έξω από το ακρωτήριο Ταίναρο, το πλοίο έπεσε σε μεγάλη τρικυμία λόγω ισχυρών ανέμων και παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να βρει καταφύγιο στον Αβλέμονα Κυθήρων, χτύπησε στα βράχια και βούλιαξε.
Έξω από το ακρωτήριο Ταίναρο, το πλοίο έπεσε σε μεγάλη τρικυμία λόγω ισχυρών ανέμων και παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να βρει καταφύγιο στον Αβλέμονα Κυθήρων, χτύπησε στα βράχια και βούλιαξε.
Βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στην Κηφισιά το κρασοπότηρο του Περικλή
Αγγείο του 5ου αιώνα θεωρείται βέβαιο ότι χρησιμοποιήθηκε από τον Έλληνα πολιτικό και στρατηγό, ενώ φέρει και το όνομά του
Ένα απλό κρασοπότηρο -ένας μελαμβαφής σκύφος- του 5ου αιώνα π.Χ. που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στην Κηφισιά έρχεται να ταράξει τα νερά της αρχαιολογίας, καθώς όχι μόνο θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι χρησιμοποιήθηκε από τον Περικλή, αλλά δεν αποκλείεται να φέρει και την ιδιόχειρη υπογραφή του.
Σύμφωνα με Τα Νέα, το αγγείο ύψους μόλις οκτώ εκατοστών βρέθηκε σπασμένο σε 12 κομμάτια μέσα σε τάφο, στα θεμέλια υπό ανέγερση οικοδομής στην οδό Σπάρτης 18 στην Κηφισιά.
«Είναι ένα σπάνιο εύρημα. Ένα ζωντανό αυθεντικό στοιχείο μιας ιδιωτικής στιγμής», επισημαίνει η αρχαιολόγος της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γαλήνη Δασκαλάκη. Όταν συγκολλήθηκε, η έκπληξη για τους αρχαιολόγους ήταν μεγάλη, αφού επάνω του ήταν χαραγμένα έξι ονόματα σε γενική πτώση: Αριστείδου, Διοδότου, Δαισίμου, Αρρίφρονος, Περικλέους και Ευκρίτου.
Ένα απλό κρασοπότηρο -ένας μελαμβαφής σκύφος- του 5ου αιώνα π.Χ. που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στην Κηφισιά έρχεται να ταράξει τα νερά της αρχαιολογίας, καθώς όχι μόνο θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι χρησιμοποιήθηκε από τον Περικλή, αλλά δεν αποκλείεται να φέρει και την ιδιόχειρη υπογραφή του.
Σύμφωνα με Τα Νέα, το αγγείο ύψους μόλις οκτώ εκατοστών βρέθηκε σπασμένο σε 12 κομμάτια μέσα σε τάφο, στα θεμέλια υπό ανέγερση οικοδομής στην οδό Σπάρτης 18 στην Κηφισιά.
«Είναι ένα σπάνιο εύρημα. Ένα ζωντανό αυθεντικό στοιχείο μιας ιδιωτικής στιγμής», επισημαίνει η αρχαιολόγος της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γαλήνη Δασκαλάκη. Όταν συγκολλήθηκε, η έκπληξη για τους αρχαιολόγους ήταν μεγάλη, αφού επάνω του ήταν χαραγμένα έξι ονόματα σε γενική πτώση: Αριστείδου, Διοδότου, Δαισίμου, Αρρίφρονος, Περικλέους και Ευκρίτου.
Τετάρτη 26 Ιουλίου 2017
Οι Όρκοι των Αρχαίων Ελλήνων πριν τις μεγάλες μάχες
Ὅρκος Ἀθηναίων ἐφήβων
...πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ...
Κρατώντας τὰ ὅπλα ποὺ τοῦ ἐμπιστευόνταν ἡ Πατρίδα, ὁ Ἀθηναῖος ἔφηβος μπροστὰ στὸ ναὸ τῆς Ἀγραύλου ἔδιδε τὸν παρακάτω ὅρκο:
Οὐ καταισχυνῶ τὰ ὅπλα, οὐδ᾿ ἐγκαταλείψω τὸν προστάτην ὢ ἂν στοίχῳ, ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων, καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν, καὶ τὴν πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Καὶ συνήσω τῶν ἀεὶ κρινόντων, καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι, καὶ οὓς τίνας ἄλλους ἱδρύσεται τὸ πλῆθος ἐμφρόνως. Καὶ ἂν τὶς ἀναιρεῖ τοὺς θεσμοὺς ἣ μὴ πείθηται οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δὲ καὶ μόνος καὶ μετὰ πάντων. Καὶ τὰ ἱερὰ τὰ πάτρια τιμήσω. Ἵστορες θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλώ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη
Μετάφραση:
Δὲ θὰ ντροπιάσω τὰ ὄπλα μου, οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω τὸν συμπολεμιστή μου ὅπου κι ἂν ταχθῶ νὰ πολεμήσω, θὰ ὑπερασπίζω τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, καὶ μόνος καὶ μὲ πολλούς, καὶ τὴν πατρίδα δὲν θὰ παραδώσω μικρότερη, ἀλλὰ μεγαλύτερη καὶ μαχητικότερη ἀπ᾿ ὅση θὰ μοῦ παραδοθεῖ. Θὰ πιστεύω στοὺς Θεοὺς καὶ στοὺς ἰσχύοντες νόμους θὰ ὑπακούω, καὶ σὲ ὅσους ἄλλους νόμιμα θεσπισθοῦν. Κι ἂν κάποιος ἀναιρέσει τοὺς θεσμοὺς ἢ ἀμφισβητήσει, δὲν θὰ τὸ ἐπιτρέψω, θὰ τὸν πολεμήσω εἴτε μόνος εἴτε μὲ ὅλους. Καὶ τὶς ἱερὲς παρακαταθῆκες τῶν πατέρων θὰ τιμήσω. Μάρτυρές μου οἱ θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλῶ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη.
Παιᾶν Σπαρτιατῶν
Βαδίζοντας προς τη μάχη, οι σπαρτιάτες πολεμιστές έψαλλαν τον παιάνα...
Ἄγετ᾿, ὢ Σπάρτας εὐάνδρω κῶροι πατέρων πολιατᾶν λαιᾷ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ᾿ εὐτόλμως ἄνχεσθε, μὴ φειδόμενοι τὰς ζωάς· οὐ γὰρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ!
Μετάφραση:
Ἐμπρὸς ὢ τῆς εὐάνδρου Σπάρτης τέκνα πατέρων πολιτῶν, διὰ τῆς ἀριστερᾶς χειρὸς τὴν ἀσπίδαν προβάλετε, διὰ δὲ τῆς δεξιᾶς μὲ τόλμη τὸ δόρυ ὑψώσατε, μὴ φειδόμενοι τὴν ζωὴ γιατὶ αὐτὸ δὲν εἶναι πατροπαράδοτον στὴν Σπάρτη!
Ὅρκος Ἑλλήνων στὶς Πλαταιές:
Οὐ ποιήσομαι περὶ πλειονος τὸ ζῆν τῆς ἐλευθερίας. Οὐδὲ ἐγκαταλείψω τοὺς ἡγεμόνας, οὔτε ζῶντας, οὔτε ἀποθανόντας. ἀλλὰ τοὺς ἐν τῇ μάχῃ τελευτήσαντας τῶν συμμάχων ἁπάντας θάψω. καὶ κρατήσας τῷ πολέμῳ τοὺς βάρβαρους,τῶν μὲν μαχεσαμένων ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος πόλεων οὐδεμίαν ἀνάστατον ποιήσω. τὰς δὲ τὰ τοῦ βάρβαρου προελομένας ἅπασας δεκατεύσω. καὶ τῶν ἱερῶν ἐμπρησθέντων καὶ καταβληθέντων ὑπὸ τῶν βάρβαρων οὐδὲν ἀνοικοδομήσω παντάπασιν. ἀλλὰ ὑπόμνημα τοῖς ἐπιγιγνομένοις ἐάσω καταλείπεσθαι τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.
Μετάφραση:
Δὲν θὰ ἐκλάβω ὡς πολυτιμότερη τὴ ζωὴ ἀπὸ τὴν ἐλευθερία. οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω στὴ μάχη κανέναν ἀπὸ τοὺς ἡγέτες μας, οὔτε ζωντανό, μὰ οὔτε καὶ νεκρό. ἀλλὰ καὶ τοὺς πεσόντες στὴ μάχη ἀπὸ τοὺς συμμάχους μας ὅλους θὰ ἐνταφιάσω. καὶ ἀφοῦ ἐπικρατήσουμε στὸν πόλεμο κατὰ τῶν βάρβαρων, ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἔδωσαν μάχη ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος καμία νὰ μὴν καταστρέψω. ὅσες ὅμως στὴ μάχη συνετάχθησαν μὲ τοὺς βάρβαρους ὅλες νὰ ἀποδεκατίσω. καὶ ἀπὸ τοὺς ναοὺς ποὺ πυρπολήθηκαν καὶ κατεδαφίστηκαν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους, κανέναν καθόλου νὰ μὴν ανοικοδομήσω. ἀλλὰ ὡς ὑπενθύμιση στὶς ἐπερχόμενες γενεὲς νὰ ἐπιτρέψω νὰ ἀφεθοῦν, τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.
Πηγή
Η άγνωστη Ελληνική Μυθολογία
Από την Κλυταιμνήστρα ο Αγαμέμνονας αποκτά τρεις κόρες, τη Χρυσόθεμη, τη Λαοδίκη και την Ιφιάνασσα, και ένα γιο, το στερνοπαίδι του, τον Ορέστη. Αυτή είναι η πρώτη μορφή του μύθου. Έπειτα εμφανίζεται μία κόρη, η Ιφιγένεια, που είναι άλλη από την Ιφιάνασσα, και τέλος στη θέση της Λαοδίκης οι τραγικοί ποιητές αναφέρουν την Ηλέκτρα, που είναι τελείως άγνωστη στον ποιητή της Ιλιάδας. Από τα παιδιά αυτά οι τραγικοί γνωρίζουν κυρίως την Ιφιγένεια, την Ηλέκτρα και τον Ορέστη.
Ο μύθος του Κανώπου
Το δεύτερο φωτεινότερο αστέρι του ουρανού ονομάζεται Κάνωπος και απέχει από τη Γη 96 ως 1.200 έτη φωτός. Πήρε το όνομά του από τον θρυλικό καπετάνιο της Σπάρτης που οδήγησε τον Μενέλαο στον Τρωικό πόλεμο. Μετά το τέλος της εκστρατείας, βρέθηκαν στην Αίγυπτο όπου έκλεψε την καρδιά της κόρης του βασιλιά. Είναι 20.000 φορές πιο λαμπερό από τον Ήλιο και έχει 275.000 φορές μεγαλύτερο όγκο από τον Ήλιο. Είναι νότιος αστέρας και αναφέρεται από τους αρχαίους αστρολόγους της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Λατρευόταν ως «Αστέρας του Όσιρι» και οι Άραβες τον ανέφεραν ως «Suhail». Σύμφωνα με τους αραβικούς θρύλους, ο αστερισμός Κάνωπος έδινε ωραίο χρώμα στις πολύτιμες πέτρες και ανοσία στους ανθρώπους από τις ασθένειες.
Πλάτωνος - Τιμαίος και Κριτίας περί Ατλαντίδος με παραπομπές στο Αρχαίο Κείμενο
Ο Αιγύπτιος ιερέας προς τον Σόλωνα (Πλάτωνος – Τίμαιος παράγραφος 23):
«Θα σου φανερώσω το καλύτερο επίτευγμα από τα έργα τους που κατόρθωσαν οι αρχαίοι συμπολίτες σου πριν από εννέα χιλιάδες χρόνια». Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι τα όσα ανέφερε κατόπιν ο ιερέας στον Σόλωνα ήταν τελείως αληθινά, όπως σημειώνει ο Πλάτωνας (παράγραφος 20):
«`Ακουσε, Σωκράτη, μία πολύ παράξενη ιστορία, τελείως όμως αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο ένας από τους επτά σοφούς, ο Σόλωνας».
«Θα σου φανερώσω το καλύτερο επίτευγμα από τα έργα τους που κατόρθωσαν οι αρχαίοι συμπολίτες σου πριν από εννέα χιλιάδες χρόνια». Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι τα όσα ανέφερε κατόπιν ο ιερέας στον Σόλωνα ήταν τελείως αληθινά, όπως σημειώνει ο Πλάτωνας (παράγραφος 20):
«`Ακουσε, Σωκράτη, μία πολύ παράξενη ιστορία, τελείως όμως αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο ένας από τους επτά σοφούς, ο Σόλωνας».
Τρίτη 25 Ιουλίου 2017
Ξάνθιππος ο Σπαρτιάτης που νίκησε τους Ρωμαίους
Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία που άνθρωποι, ίδιοι διάττοντες αστέρες, ενεργούν, αφήνοντας έντονο το σημάδι τους σε αυτή. Ένας εξ αυτών ήταν ο Ξάνθιππος.
Μια τέτοια ιστορία είναι και αυτή του Ξάνθιππου του Λακεδαιμόνιου, ο οποίος από ταπεινός μισθοφόρος, διωγμένος από την πατρίδα από την στέρηση και την αδικία, βρέθηκε σε μια μόνο στιγμή, αρχιστράτηγος του στρατού της άλλης μεγάλης υπερδύναμης του καιρού του, της Καρχηδόνας, να μάχεται με τον καλύτερο στρατό του αρχαίου κόσμου, τον Ρωμαϊκό.
Το 256 π.Χ. μαινόταν ο Α’ Καρχηδονιακός Πόλεμος. Οι Καρχηδόνιοι είχαν όμως υποστεί μια σειρά από ήττες σε θάλασσα και στεριά.
Ύστερα από την συντριβή τους κατά θάλασσα, οι Καρχηδόνιοι περιορίστηκαν στην αφρικανική ακτή.
Μια τέτοια ιστορία είναι και αυτή του Ξάνθιππου του Λακεδαιμόνιου, ο οποίος από ταπεινός μισθοφόρος, διωγμένος από την πατρίδα από την στέρηση και την αδικία, βρέθηκε σε μια μόνο στιγμή, αρχιστράτηγος του στρατού της άλλης μεγάλης υπερδύναμης του καιρού του, της Καρχηδόνας, να μάχεται με τον καλύτερο στρατό του αρχαίου κόσμου, τον Ρωμαϊκό.
Το 256 π.Χ. μαινόταν ο Α’ Καρχηδονιακός Πόλεμος. Οι Καρχηδόνιοι είχαν όμως υποστεί μια σειρά από ήττες σε θάλασσα και στεριά.
Ύστερα από την συντριβή τους κατά θάλασσα, οι Καρχηδόνιοι περιορίστηκαν στην αφρικανική ακτή.
Ελευσίνια Μυστήρια : Ο Αποσυμβολισμός των Δρώμενων
Κρίνω σκόπιμο στο σημείο αυτό, να ερευνήσουμε τη “συμβολική ανάγκη”, δηλαδή τη μυθολογική πλοκή των δρώμενων και όλα αυτά, που οι αρχαίοι ιεροφάντες υπέκρυπταν υπό το πέπλο του μύθου, αλλά και που σήμερα, σε κάποια μυητικά τάγματα και σχολές, επίσης είναι συμβολικά και αλληγορικά. Γιατί λοιπόν οι αρχαίοι ιεροφάντες αλλά και οι σημερινοί, δεν αποκάλυπταν κυριολεκτικά τα δρώμενα, αλλά τα δίδασκαν χρησιμοποιώντας το μύθο και την αλληγορία;....
Το πρώτο (και το μόνο) που μπορούμε να πούμε, είναι ότι η διδασκαλία μέσω των μύθων και η έρευνά τους (η προσπάθεια του αποσυμβολισμού τους) καταστούν τη διάνοια του μυούμενου ενεργή και όχι αδρανή.
Το πρώτο (και το μόνο) που μπορούμε να πούμε, είναι ότι η διδασκαλία μέσω των μύθων και η έρευνά τους (η προσπάθεια του αποσυμβολισμού τους) καταστούν τη διάνοια του μυούμενου ενεργή και όχι αδρανή.
Οι μύθοι 5 Ελληνικών νησιών
Ένα πεισματάρικο αγόρι προκαλεί την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Ένα παρ’ ολίγον ναυάγιο χρωστά ευγνωμοσύνη στην Ανάφη. Ο Ποσειδώνας ξεσπά στο Ιόνιο και μια οικογενειακή… splatter τραγωδία με ευνουχισμούς και γεννητούρια γράφεται στα ανοιχτά των Κυθήρων. Όταν η ελληνική μυθολογία έχει κέφια… πάει διακοπές κα τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου γίνονται ο καμβάς της αρχαίας φαντασίας, πέντε ενδιαφέροντα δείγματα της οποίας συγκεντρώσαμε για χάρη σας παρακάτω.
Δευτέρα 24 Ιουλίου 2017
Τα μονοπάτια της άγνωστης Ακρόπολης - Δείτε το βίντεο
Γνωρίζετε ότι εκεί υπάρχει και το σπήλαιο του Πάνα; Το αφιέρωσαν στον θεό οι Αθηναίοι, καθώς πίστευαν ότι τους βοήθησε να νικήσουν στη μάχη του Μαραθώνα.
Στον βράχο υπήρχε ακόμη και θεραπευτήριο, το αρχαίο Ασκληπιείο, στο οποίο κοίμιζαν τους ασθενείς, για να τους θεραπεύσουν.
Κρυφά ιερά, τάματα, άγνωστες μαρμάρινες πλάκες και πηγές που ποτέ δεν έχουν δει τα εκατομμύρια των επισκεπτών παρουσιάζονται στη «Μηχανή του χρόνου».
Στον βράχο υπήρχε ακόμη και θεραπευτήριο, το αρχαίο Ασκληπιείο, στο οποίο κοίμιζαν τους ασθενείς, για να τους θεραπεύσουν.
Κρυφά ιερά, τάματα, άγνωστες μαρμάρινες πλάκες και πηγές που ποτέ δεν έχουν δει τα εκατομμύρια των επισκεπτών παρουσιάζονται στη «Μηχανή του χρόνου».
Η σφίγγα των Δελφών
Τι ακριβώς όμως θέλει να μας μεταφέρει αυτή η σφίγγα και για ποιον λόγο τοποθετήθηκε σε μία τόσο ψηλή θέση, ώστε να δεσπόζει μέσα σε ένα μαντείο του Απόλλωνα;
Προσεγγίζοντας το φημισμένο Μαντείο των Δελφών, οι αρχαίοι Έλληνες ικέτες, η πρώτη εικόνα με την οποία ερχόταν αντιμέτωποι, πολύ πριν ακόμα εισέλθουν στον ιερό χώρο, ήταν ένα τεράστιο άγαλμα της περίφημης ΣΦΙΓΓΑΣ η οποία βρισκόταν επιπλέον επιβλητικά τοποθετημένη επάνω σε έναν κίονα ύψους 12 μέτρων.
Η έκφραση της αινιγματική μορφής της σφίγγας, έχει παραμείνει παροιμιώδης μέχρι και τις μέρες μας. Τι ακριβώς όμως θέλει να μας μεταφέρει αυτή η σφίγγα και για ποιον λόγο τοποθετήθηκε σε μία τόσο ψηλή θέση, ώστε να δεσπόζει μέσα σε ένα μαντείο του Απόλλωνα;
Προσεγγίζοντας το φημισμένο Μαντείο των Δελφών, οι αρχαίοι Έλληνες ικέτες, η πρώτη εικόνα με την οποία ερχόταν αντιμέτωποι, πολύ πριν ακόμα εισέλθουν στον ιερό χώρο, ήταν ένα τεράστιο άγαλμα της περίφημης ΣΦΙΓΓΑΣ η οποία βρισκόταν επιπλέον επιβλητικά τοποθετημένη επάνω σε έναν κίονα ύψους 12 μέτρων.
Η έκφραση της αινιγματική μορφής της σφίγγας, έχει παραμείνει παροιμιώδης μέχρι και τις μέρες μας. Τι ακριβώς όμως θέλει να μας μεταφέρει αυτή η σφίγγα και για ποιον λόγο τοποθετήθηκε σε μία τόσο ψηλή θέση, ώστε να δεσπόζει μέσα σε ένα μαντείο του Απόλλωνα;
Αρχαία Ελλάδα σε 18 λεπτά - Δείτε το βίντεο
Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Αρχαιότερη Παλαιολιθική Εποχή
Ο Obermeier (1926) αναφέρει την παρουσία εργαλείου που δεν σώζεται σήμερα και το οποίο ανακαλύφθηκε στη Μακεδονία. Ωστόσο, η πρόσφατη ανεύρεση από Γάλλους γεωλόγους στην περιοχή της λίμνης Κορισίων στην Κέρκυρα ενός χαλικόμορφου -πιθανόν- εργαλείου, του οποίου η ηλικία προσδιορίστηκε με τη μέθοδο του παλαιομαγνητισμού ανάμεσα στα 950.000 και στα 750.000 χρόνια, επεκτείνει κατά πολύ τα μέχρι σήμερα γνωστά όρια της προϊστορίας του ελληνικού χώρου.
Που βρίσκεται το πρώτο προϊστορικό τεχνητό λιμάνι του κόσμου
Κατά τη διάρκεια των ερευνών του PRAP, ορισμένες από τις έρευνες των φυσικών επιστημόνων εξελίχθηκαν σε μια αναζήτηση στοιχείων που θύμιζε αστυνομικό μυθιστόρημα.
Όλα άρχισαν με μια παλαιότερη μελέτη, σχετικά με την εξέλιξη του φυσικού τοπίου της δυτικής Μεσσηνίας.
Είκοσι περίπου χρόνια πριν, οι συνάδελφοί μας John Kraft του πανεπιστημίου του Delaware, George Rapp και Stanley Aschenbrenner του Πανεπιστημίου της Minnesota, συνειδητοποίησαν ότι η κοίτη του ποταμού Σέλα, που περνά δίπλα από τη δυτική πλευρά του ανακτόρου (στον άνω Εγκλιανό), είχε εκτραπεί με ανθρώπινη παρέμβαση.
Όλα άρχισαν με μια παλαιότερη μελέτη, σχετικά με την εξέλιξη του φυσικού τοπίου της δυτικής Μεσσηνίας.
Είκοσι περίπου χρόνια πριν, οι συνάδελφοί μας John Kraft του πανεπιστημίου του Delaware, George Rapp και Stanley Aschenbrenner του Πανεπιστημίου της Minnesota, συνειδητοποίησαν ότι η κοίτη του ποταμού Σέλα, που περνά δίπλα από τη δυτική πλευρά του ανακτόρου (στον άνω Εγκλιανό), είχε εκτραπεί με ανθρώπινη παρέμβαση.
Κυριακή 23 Ιουλίου 2017
Νέα δεδομένα στην ερμηνεία του Δίσκου της Φαιστού
Αν και πιστεύει με σιγουριά ότι έχουμε καταφέρει πλέον να διαβάσουμε το Δίσκο της Φαιστού κατά 99%, ο Δρ Γκάρεθ Όουενς, παθιασμένος μελετητής ενός από τα σπουδαιότερα ευρήματα της μινωικής εποχής, συνεχίζει την προσπάθεια για την πλήρη «αποκρυπτογράφηση» του δίσκου, έχοντας φτάσει σε νέα συμπεράσματα, τα οποία αναμένεται να ανακοινωθούν μετά το καλοκαίρι.
Πιο «κρητικός» από πολλούς κρητικούς, με μεγάλη αγάπη για το νησί μας, ο Δρ Γκάρεθ Όουενς, γλωσσολόγος, καθηγητής και συντονιστής του γραφείου διεθνών σχέσεων του Τ.Ε.Ι. Κρήτης, μίλησε μαζί μας, στα γραφεία της «Άποψης του νότου», για τις νεότερες εξελίξεις στην έρευνα του, με αφορμή την «εθιμοτυπική» επίσκεψη που πραγματοποιεί στο λόφο της Φαιστού, κάθε χρόνο στις αρχές Ιουλίου, στην «επέτειο» της ανεύρεσης του Δίσκου το 1908.
Πιο «κρητικός» από πολλούς κρητικούς, με μεγάλη αγάπη για το νησί μας, ο Δρ Γκάρεθ Όουενς, γλωσσολόγος, καθηγητής και συντονιστής του γραφείου διεθνών σχέσεων του Τ.Ε.Ι. Κρήτης, μίλησε μαζί μας, στα γραφεία της «Άποψης του νότου», για τις νεότερες εξελίξεις στην έρευνα του, με αφορμή την «εθιμοτυπική» επίσκεψη που πραγματοποιεί στο λόφο της Φαιστού, κάθε χρόνο στις αρχές Ιουλίου, στην «επέτειο» της ανεύρεσης του Δίσκου το 1908.
O έρωτας του Τιθωνού και της Ηούς και ο μύθος του τζιτζικιού
Αιώνια συντροφιά των καλοκαιρινών μας στιγμών το τζιτζίκι. Εάν κάποιος περιέγραφε το καλοκαίρι στην Ελλάδα, μία από τις πέντε-έξι λέξεις που θα έβαζε στην περιγραφή του θα ήταν και αυτός ο ήχος, ο ακατάπαυστος ήχος από το συμπαθές έντομο. Ποιος όμως είναι ο μύθος γύρω από το τζιτζίκι; Ας πάμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι.
Λέγεται λοιπόν πως το τζιτζίκι ήτανε κάποτε άνθρωπος, ο Τιθωνός. Ο Τιθωνός κατά την ελληνική μυθολογία ήταν αδελφός του Πριάμου, γιος του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα και της Στρυμούς. Λέγεται πως ήταν άνδρας έξοχης ομορφιάς, τον οποίο απήγαγε η Ηώ λόγω τού σφοδρού έρωτα που ένιωθε γι' αυτόν και από τον οποίο απέκτησε δύο γιους, τον Ημαθίωνα και τον Μέμνονα. Κατά μία άλλη εκδοχή ήτανε γιος τής Ηούς και του Κεφάλου και πατέρας τού Φαέθοντος. Ας πάρουμε όμως τον μύθο από την αρχή.
Λέγεται λοιπόν πως το τζιτζίκι ήτανε κάποτε άνθρωπος, ο Τιθωνός. Ο Τιθωνός κατά την ελληνική μυθολογία ήταν αδελφός του Πριάμου, γιος του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα και της Στρυμούς. Λέγεται πως ήταν άνδρας έξοχης ομορφιάς, τον οποίο απήγαγε η Ηώ λόγω τού σφοδρού έρωτα που ένιωθε γι' αυτόν και από τον οποίο απέκτησε δύο γιους, τον Ημαθίωνα και τον Μέμνονα. Κατά μία άλλη εκδοχή ήτανε γιος τής Ηούς και του Κεφάλου και πατέρας τού Φαέθοντος. Ας πάρουμε όμως τον μύθο από την αρχή.
Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου του Ντα Βίντσι και οι ομοιότητες με το Βασιλιά Ιξίωνα της Θεσσαλίας
Ο σκοπός αυτής της δημοσίευσης είναι να επανέλθει η παλαιότερη γνώση. Έχουμε κάνει πρότυπα τα νεότερα και έχουμε ξεχάσει τα αρχέτυπα. Καλός ο κύριος Ντα Βίντσι, καλό και το σχέδιο του, αλλά όχι πρωτότυπο. Αποτέλεσμα: Όλοι γνωρίζουν εκείνον και την δική του αντιγραφή (άνθρωπος του Βιτρούβιου) κι όχι την Ελληνική μυθολογία που μεταξύ πολλών άλλων «γέννησε» και τον μύθο του Βασιλιά Ιξίωνα.
Oι επίλεκτες δυνάμεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου -Δείτε το βίντεο
Η μελέτη της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, των στρατιωτικών οργανωτικών και όχι μόνο ικανοτήτων του, όπως και των «καινοτομιών» που εισήγαγε στην στρατιωτική μηχανή του, δεν παύουν να εκπλήσσουν τους μελετητές των στρατιωτικών ακαδημιών όλου του κόσμου. Δικαίως αποτελεί το αρχαϊκό πρότυπο στρατιωτικής ευφυΐας και στρατηγικού νου, που διδάσκεται σε όλες τις στρατιωτικές ακαδημίες με ποιο σημαντικές αυτές των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και της Ρωσίας.
Ο τύμβος της Μικρής Δοξιπάρας Ζώνης - Δείτε το Βίντεο
Ο αρχαίος τάφος του Έβρου όπου οι νεκροί ήταν θαμμένοι μαζί με τα άλογα και τις άμαξες. Η σπάνια ανακάλυψη βραβεύτηκε από το Λούβρο, αλλά εδώ και 15 χρόνια περιμένει να αποκτήσει μουσείο.
Στον Έβρο, κοντά στο Διδυμότειχο και στην Ορεστιάδα υπήρχε ένας τύμβος ύψους 7,50 μέτρων και διαμέτρου 60 μέτρων. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους γήλοφους της περιοχής από το ύψος του οποίου φαίνονταν τα βουνά της βουλγαρικής Ροδόπης και η περιοχή του Κυπρίνου. Το 1998 ένας κάτοικος του χωριού Μικρής Δοξιπάρας, ενημέρωσε τους αρχαιολόγους για την ύπαρξη του. Το 2002 ξεκίνησαν οι ανασκαφές από τους αρχαιολόγους Διαμαντή Τριαντάφυλλο και Δόμνα Τερζοπούλου, οι οποίοι έμειναν έκπληκτοι με τη σπουδαία ανακάλυψη.
Στον Έβρο, κοντά στο Διδυμότειχο και στην Ορεστιάδα υπήρχε ένας τύμβος ύψους 7,50 μέτρων και διαμέτρου 60 μέτρων. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους γήλοφους της περιοχής από το ύψος του οποίου φαίνονταν τα βουνά της βουλγαρικής Ροδόπης και η περιοχή του Κυπρίνου. Το 1998 ένας κάτοικος του χωριού Μικρής Δοξιπάρας, ενημέρωσε τους αρχαιολόγους για την ύπαρξη του. Το 2002 ξεκίνησαν οι ανασκαφές από τους αρχαιολόγους Διαμαντή Τριαντάφυλλο και Δόμνα Τερζοπούλου, οι οποίοι έμειναν έκπληκτοι με τη σπουδαία ανακάλυψη.
Παρασκευή 21 Ιουλίου 2017
Η υλοτομία στην Αρχαία Ελλάδα
Οι εφαρμογές του ξύλου στην Αρχαία Ελλάδα ήταν πολυάριθμες και σε μεγάλη κλίμακα. Αυτό αποδεικνύεται από πολλά στοιχεία τα οποία καταμαρτυρούν την ευρεία κατανάλωση του ξύλου και την παράλληλη καταστροφή των δασών.
Η υλοτομία των δασών για το ξύλο τους υπήρξε κύριος παράγοντας καταστροφής από αρχαία χρόνια έως σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Όμηρο, άλλους αρχαίους συγγραφείς και την Αγία Γραφή, η λέξη «ύλη» σημαίνει δάσος, δένδρο, ξύλο και υλικό. Το ξύλο ήταν το απαραίτητο υλικό για βάρκες και πλοία, κατοικίες και άλλα κτίσματα, όπλα και άλλες πολεμικές κατασκευές, αγροτικά εργαλεία (άροτρα κ.λ.π.), άλλα διάφορα προϊόντα και καυσόξυλα.
Η υλοτομία των δασών για το ξύλο τους υπήρξε κύριος παράγοντας καταστροφής από αρχαία χρόνια έως σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Όμηρο, άλλους αρχαίους συγγραφείς και την Αγία Γραφή, η λέξη «ύλη» σημαίνει δάσος, δένδρο, ξύλο και υλικό. Το ξύλο ήταν το απαραίτητο υλικό για βάρκες και πλοία, κατοικίες και άλλα κτίσματα, όπλα και άλλες πολεμικές κατασκευές, αγροτικά εργαλεία (άροτρα κ.λ.π.), άλλα διάφορα προϊόντα και καυσόξυλα.
Ανθρωπολογική μελέτη των ομοιοτήτων Αρχαίων και σύγχρονων Ελλήνων - Δείτε το βίντεο
Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί μια κριτική αξιολόγηση των υπαρκτών ενδείξεων σχετικά με τον φυλετικό τύπο των Αρχαίων Ελλήνων. Είναι εν μέρει μια ανθρωπολογική μελέτη από μόνη της και εν μέρει μια απάντηση σε εκείνους, ειδικά στη σκανδιναβική σχολή, που ισχυρίζονται ότι οι Αρχαίοι Έλληνες ήταν φυσικά διαφορετικοί από τους σύγχρονους.
Εάν μερικές φορές φαίνεται ότι καταβάλλεται υπερβολική προσπάθεια για να πεισθεί ο αναγνώστης για αρκετά απλά σημεία, οφείλεται στην επιθυμία μου να μην αφήσω κανένα από τα επιχειρήματα των ανθρώπων που κατέχουν διαφορετικές απόψεις να μην αμφισβητηθεί.
Εάν μερικές φορές φαίνεται ότι καταβάλλεται υπερβολική προσπάθεια για να πεισθεί ο αναγνώστης για αρκετά απλά σημεία, οφείλεται στην επιθυμία μου να μην αφήσω κανένα από τα επιχειρήματα των ανθρώπων που κατέχουν διαφορετικές απόψεις να μην αμφισβητηθεί.
Αλέξανδρος o Μέγας η βιογραφία του
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στις 20 ή 21 Ιουλίου του 356 π.Χ στην Πέλλα της Μακεδονίας. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β' και μητέρα του η Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά της Ηπείρου Νεοπτόλεμου. Από τον πατέρα του ο Αλέξανδρος κληρονόμησε την οξεία αντίληψη, τις οργανωτικές ικανότητες και την ταχύτητα ενεργειών. Και από τη μητέρα του τη φιλοδοξία, την υπερηφάνεια και την ισχυρή θέληση.
Ο αρνησίπατρις Εφιάλτης
Εδώ κι όχι λιγότερα από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, ένα όνομα αποτελεί το αντιπροσωπευτικότερο πρόσωπο της προδοσίας όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για πολλούς ακόμα λαούς της Δύσης.
Ο μεγάλος αντιήρωας της Αρχαίας Ελλάδας που οδήγησε τους Πέρσες στα νώτα των Σπαρτιατών του Λεωνίδα μόνο συστάσεις δεν χρειάζεται, αποτελώντας το οικουμενικό πρόσωπο της προδοσίας αλλά και της υπέρτατης ύβρης έναντι της πατρίδας.
Ο μεγάλος αντιήρωας της Αρχαίας Ελλάδας που οδήγησε τους Πέρσες στα νώτα των Σπαρτιατών του Λεωνίδα μόνο συστάσεις δεν χρειάζεται, αποτελώντας το οικουμενικό πρόσωπο της προδοσίας αλλά και της υπέρτατης ύβρης έναντι της πατρίδας.
Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017
Μικρές ιστορίες από την αρχαια Ελλάδα
Διαγόρας
Έδειξαν στον Διαγόρα τον “άθεο” τα πολλά αφιερώματα ανθρώπων που είχαν σωθεί από ναυάγια με τη βοήθεια των θεών. Ο Διαγόρας απάντησε: “Αν οι θεοί φρόντιζαν να σώσουν και όσους πνίγηκαν, τότε θα βλέπατε πολύ περισσότερα αφιερώματα”.
Διογένης
Eίπε κάποιος στον κυνικό φιλόσοφο Διογένη: «Οι συμπολίτες σου σε καταδίκασαν σε εξορία». Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Κι εγώ τους καταδίκασα να μένουν στον τόπο τους».
Έδειξαν στον Διαγόρα τον “άθεο” τα πολλά αφιερώματα ανθρώπων που είχαν σωθεί από ναυάγια με τη βοήθεια των θεών. Ο Διαγόρας απάντησε: “Αν οι θεοί φρόντιζαν να σώσουν και όσους πνίγηκαν, τότε θα βλέπατε πολύ περισσότερα αφιερώματα”.
Διογένης
Eίπε κάποιος στον κυνικό φιλόσοφο Διογένη: «Οι συμπολίτες σου σε καταδίκασαν σε εξορία». Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Κι εγώ τους καταδίκασα να μένουν στον τόπο τους».
Οι υπόγειες σήραγγες της Αλεξάνδρειας
Αναζητώντας την Αλεξάνδρεια της πτολεμαϊκής εποχής η αρχαιολόγος Πέπη Λιμναίου-Παπακώστα που σκάβει τα τελευταία 21 χρόνια στην Αίγυπτο, ανακάλυψε στους Κήπους Σαλαλάτ, στη Βασιλική Συνοικία των Πτολεμαίων λίγο πριν από το κλείσιμο της καλοκαιρινής ανασκαφής της μια σήραγγα, λαξευτή στο πέτρωμα της περιοχής.
Είναι γνωστό ότι μια παρόμοια σήραγγα υπάρχει και κάτω από το ναό του Σέραπι που κτίστηκε από τον Πτολεμαίο Σωτήρα το 287 – 286 π.Χ. και καταστράφηκε το 391 στις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ χριστιανών και εθνικών. Το Σεραπείο βρίσκονταν στα δυτικά της Αλεξάνδρειας, κοντά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και φιλοξενούσε τμήμα από την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.
Είναι γνωστό ότι μια παρόμοια σήραγγα υπάρχει και κάτω από το ναό του Σέραπι που κτίστηκε από τον Πτολεμαίο Σωτήρα το 287 – 286 π.Χ. και καταστράφηκε το 391 στις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ χριστιανών και εθνικών. Το Σεραπείο βρίσκονταν στα δυτικά της Αλεξάνδρειας, κοντά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και φιλοξενούσε τμήμα από την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.
Τα οικολογικά μέτρα των αρχαίων Ελλήνων
Οι πρόγονοί μας ήταν μακράν οι πρώτοι οικολόγοι του πλανήτη, με κριτήριο την ποιότητα ζωής στις πόλεις-κράτη που δημιούργησαν, όταν άλλοι λαοί ζούσαν νομαδικά.
Νόμος είναι το δίκιο της φύσης
Για παράδειγμα, απαγορευόταν σε κάθε ιδιοκτήτη να κόβει πάνω από δύο δένδρα ελιάς τον χρόνο....
Ο Σόλων είχε καθιερώσει αμοιβή 5 δραχμές για τη θανάτωση αρσενικού λύκου, αλλά μόνον μία δραχμή για κάθε νεαρή λύκαινα, γιατί ο στόχος ήταν η μείωση, όχι όμως και η εξόντωση του είδους. Νομοθετικά μέτρα υπήρχαν και για την αντιμετώπιση της ρύπανσης των πόλεων. Έτσι, η μεταφορά των σκουπιδιών και της κόπρου έπρεπε να γίνεται σε μεγάλη απόσταση. Για τον έλεγχο των κρηνών υπήρχε στην αρχαία Αθήνα αιρετός και όχι κληρωτός αρμόδιος.
Νόμος είναι το δίκιο της φύσης
Για παράδειγμα, απαγορευόταν σε κάθε ιδιοκτήτη να κόβει πάνω από δύο δένδρα ελιάς τον χρόνο....
Ο Σόλων είχε καθιερώσει αμοιβή 5 δραχμές για τη θανάτωση αρσενικού λύκου, αλλά μόνον μία δραχμή για κάθε νεαρή λύκαινα, γιατί ο στόχος ήταν η μείωση, όχι όμως και η εξόντωση του είδους. Νομοθετικά μέτρα υπήρχαν και για την αντιμετώπιση της ρύπανσης των πόλεων. Έτσι, η μεταφορά των σκουπιδιών και της κόπρου έπρεπε να γίνεται σε μεγάλη απόσταση. Για τον έλεγχο των κρηνών υπήρχε στην αρχαία Αθήνα αιρετός και όχι κληρωτός αρμόδιος.
Τετάρτη 19 Ιουλίου 2017
Ναβαταίοι ένα πανάρχαιο Ελληνικό φύλο
Διασκορπισμένα ανάμεσα σε αυτές τις υπεράφθονες μορφές της φύσης βρίσκονται μερικά από τα πιο καταπληκτικά έργα του ανθρώπου, λαξευμένα μέσα σε βράχους.
Είναι τα έργα των Ναβαταίων, μιας πανάρχαιας ελληνικής φυλής, που έφθασε από την Πετραία Αραβία.
Η επιβλητική και παράξενη διαμόρφωση του περιβάλλοντος κατέστησε την Πέτρα μια πόλη τελείως ιδιαίτερη. Δεσπόζει πάνω σε βράχο ύψους 890 μέτρων μέσα στην κοιλάδα του Εδώμ.
Είναι τα έργα των Ναβαταίων, μιας πανάρχαιας ελληνικής φυλής, που έφθασε από την Πετραία Αραβία.
Η επιβλητική και παράξενη διαμόρφωση του περιβάλλοντος κατέστησε την Πέτρα μια πόλη τελείως ιδιαίτερη. Δεσπόζει πάνω σε βράχο ύψους 890 μέτρων μέσα στην κοιλάδα του Εδώμ.
Επίκουρου Διδαχές
Αν θέλεις να κυβερνάς τη ζωή σου σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, μάθε πως πραγματικός πλούτος σημαίνει το να αρκούμαστε στα λίγα. Το λίγο ποτέ δε λείπει.
Οι άνθρωποι επιθύμησαν τη δύναμη και τη δόξα για να στηρίξουν το έχει τους σε στέρεα θεμέλια και να μπορούν να ζουν τη ζωή τους ήσυχα μες στα πλούτη. Μάταιος κόπος. Στον αγώνα τους να φτάσουν ψηλά, σπέρνουν το δρόμο της ζωής με δυσκολίες και κινδύνους. Κι από την κορυφή, σαν κεραυνός ο φθόνος τούς χτυπά και τους γκρεμίζει με καταφρόνια μες σε τρομερά Τάρταρα. Γιατί από το φθόνο, όπως κι από τον κεραυνό, καίγονται οι ψηλές κορφές και κάθε τι που ξεχωρίζει πάνω από τ’ άλλα. Αξίζει περισσότερο να προσαρμόζεται κανείς ήσυχα παρά να θέλει να υποτάξει τον κόσμο στην εξουσία του και να κυβερνά βασίλεια. Ασ’τους να χύνουν άσκοπα ματωμένο ιδρώτα εξουθενωμένοι, καθώς παλεύουν στο στενό μονοπάτι της φιλοδοξίας, αφού οι γνώσεις τους υπαγορεύονται από ξένα χείλη, κι οι επιθυμίες τους καθορίζονται από αυτά που ακούν από άλλους κι όχι απ’ τα δικά τους αισθήματα. -- Λουκρήτιος
Οι άνθρωποι επιθύμησαν τη δύναμη και τη δόξα για να στηρίξουν το έχει τους σε στέρεα θεμέλια και να μπορούν να ζουν τη ζωή τους ήσυχα μες στα πλούτη. Μάταιος κόπος. Στον αγώνα τους να φτάσουν ψηλά, σπέρνουν το δρόμο της ζωής με δυσκολίες και κινδύνους. Κι από την κορυφή, σαν κεραυνός ο φθόνος τούς χτυπά και τους γκρεμίζει με καταφρόνια μες σε τρομερά Τάρταρα. Γιατί από το φθόνο, όπως κι από τον κεραυνό, καίγονται οι ψηλές κορφές και κάθε τι που ξεχωρίζει πάνω από τ’ άλλα. Αξίζει περισσότερο να προσαρμόζεται κανείς ήσυχα παρά να θέλει να υποτάξει τον κόσμο στην εξουσία του και να κυβερνά βασίλεια. Ασ’τους να χύνουν άσκοπα ματωμένο ιδρώτα εξουθενωμένοι, καθώς παλεύουν στο στενό μονοπάτι της φιλοδοξίας, αφού οι γνώσεις τους υπαγορεύονται από ξένα χείλη, κι οι επιθυμίες τους καθορίζονται από αυτά που ακούν από άλλους κι όχι απ’ τα δικά τους αισθήματα. -- Λουκρήτιος
Η Μορμώ, η Λάμια, η Γελλώ και η Έμπουσα
Στην αρχή του 15ου ειδυλλίου του ο Θεόκριτος παρουσιάζει δυο γυναίκες, οι οποίες προσπαθούν να βγουν από το σπίτι και να διασκεδάσουν στην ετήσια γιορτή του Άδωνη.
Τους εμποδίζουν, ωστόσο, οι διαμαρτυρίες ενός παιδιού, το οποίο, όπως όλα τα παιδιά που καταλαβαίνουν ότι πρόκειται να αφεθούν πίσω με τις νταντάδες τους, διαμαρτύρεται έντονα. Τελικά η απελπισμένη μητέρα λέει απειλητικά στο παιδί της ότι δεν θα το πάρει μαζί της, επειδή κυκλοφορεί έξω η Μορμώ, το άλογο που δαγκώνει. Η αναφορά στη Μορμώ έχει σκοπό να τρομοκρατήσει το παιδί.
Τους εμποδίζουν, ωστόσο, οι διαμαρτυρίες ενός παιδιού, το οποίο, όπως όλα τα παιδιά που καταλαβαίνουν ότι πρόκειται να αφεθούν πίσω με τις νταντάδες τους, διαμαρτύρεται έντονα. Τελικά η απελπισμένη μητέρα λέει απειλητικά στο παιδί της ότι δεν θα το πάρει μαζί της, επειδή κυκλοφορεί έξω η Μορμώ, το άλογο που δαγκώνει. Η αναφορά στη Μορμώ έχει σκοπό να τρομοκρατήσει το παιδί.
Ομαδικά αθλήματα στην Αρχαία Ελλάδα
Οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημασία στο παιχνίδι και στο ρόλο του. Αφιέρωναν μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους σε ομαδικά παιγνίδια και σε αγώνες, στους δρόμους, τις αυλές των σπιτιών και είχαν πάντα σαν στόχο να υπάρχουν κανόνες και να τηρούνται. Ο Πλάτωνας τόνιζε την ανάγκη να αφήνουν τα παιδιά να παίζουν ως τα έξη τους χρόνια, με όποια παιγνίδια ήθελαν και όπως ήθελαν, ενώ ο Αριστοτέλης συμβούλευε τους γονείς να δίνουν όσο γίνεται πιο πρωτότυπα παιγνίδια, για να αφοσιώνονται σ’ αυτά και να ενοχλούν λιγότερο και ταυτόχρονα να αναπτύσσουν δημιουργική φαντασία. Σφαίρα, η μπάλα, το τόπι.
Όπως και σήμερα παίζονταν πολλά παιγνίδια με την μπάλα. Κάποια που τα ονόμαζαν ουράνια σφαίρα και ήταν το πέταγμα της στον αέρα, απόρραξις που ήταν το χτύπημα της στον τοίχο ή στο έδαφος, επίσης άλλοι τρόποι παιξίματος ήταν: το χτύπημα της με κάποιο αντικείμενο (ξύλο ή ρακέτα), το να σημαδέψει κάτι μ΄ αυτήν ή να την ρίξει μέσα σ΄ ένα αγγείο ή μια τρύπα. Όλες αυτές οι χρήσεις της μπάλας τις βρίσκουμε σε πολλά σημερινά παιγνίδια.
Μεγάλες εκπλήξεις επιφύλασσε η έρευνα για τα παιχνίδια που παίζονταν από τους αρχαίους Ελληνες και τους Βυζαντινούς. Μια απ' αυτές αφορά το ποδόσφαιρο, το οποίο δείχνει να έλκει την καταγωγή του από την Αρχαία Ελλάδα. Η έρευνα εντόπισε περίπου 150 σε μια διαδρομή 3.200 χρόνων -καταγράφονται στο υπό έκδοση βιβλίο του ερευνητή- συγγραφέα κ. Χρήστου Λάζου «Παίζοντας στο χρόνο», εκδ. Αίολος. Εντυπωσιακή είναι η διαπίστωση ότι αρκετά από αυτά παίζονται ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα, στις αυλές των σχολείων και στα σπίτια με μικρές παραλλαγές, ίσως και άλλα ονόματα.
Το σκάκι, το τάβλι, τα ζάρια, η τρίλιζα, η κούνια, το τσέρκι, πολλά παιχνίδια με μπάλα, οι κούκλες (πλαγγόνες, στην αρχαιότητα), οι οποίες θεωρούνται το πιο διαχρονικό παιχνίδι του κόσμου (ο Φοίβος και η Αθηνά των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), τα ομοιώματα ζώων και αντικειμένων, τα παιχνίδια με τα ζώα, τα πουλιά ή τα έντομα είναι μερικά από εκείνα που έπαιζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, ενώ τα ζάρια ήταν ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των Βυζαντινών -λαού και αυτοκρατόρων- που ποντάριζαν σ' αυτά περιουσίες ολόκληρες παρά τις ποινές που επέσυραν.
Η πολύχρονη έρευνα του κ. Χρ. Λάζου, λοιπόν, έδειξε ότι η ομορφιά και φαντασία των αρχαιοελληνικών και βυζαντινών παιχνιδιών, τα οποία διακρίνονται τόσο για την ποικιλία τους όσο και για την πολυπλοκότητά τους, επέζησε στα σημερινά παιχνίδια. Ακόμη και το ποδόσφαιρο, ο βασιλιάς των σπορ, που σήμερα συναρπάζει και συγκινεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο έχει ρίζες στην αρχαία Ελλάδα.
Τρανταχτή απόδειξη ότι οι αρχαίοι Ελληνες έπαιζαν ένα παιχνίδι που έχει άμεση σχέση με το σημερινό ποδόσφαιρο ή κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομός του, το ανάγλυφο σε μαρμάρινη επιτύμβια λουτροφόρο λήκυθο του 4ου αιώνα π.Χ. η οποία βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Παριστάνει έναν γυμνό έφηβο, ο οποίος έχει εναποθέσει το ρούχο του πάνω σε μια στήλη και με μια ιδιαίτερη τεχνική κίνηση ισορροπεί στο δεξί του πόδι μια μεγάλη σφαίρα. Μπροστά του ένας δούλος παρακολουθεί με θαυμασμό και η όλη εικόνα θυμίζει έναν σημερινό πιτσιρικά που παρακολουθεί έναν ποδοσφαιριστή να κάνει επίδειξη δεξιοτεχνίας.
Σήμερα, σημειώνει ο κ. Λάζος στο βιβλίο του, το ονομάζουμε ποδόσφαιρο εκείνη την εποχή όμως πώς το ονόμαζαν; H έλλειψη πηγών για ορισμένα από τα 150 παιχνίδια που μελετήθηκαν δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε την ονομασία τους και την πλήρη ανάπτυξή τους αλλά είναι σίγουρο ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι είχαν συνδέσει τα παιχνίδια με την παιδιά και τον αθλητισμό έχοντας ως απώτερο στόχο την παιδεία. «Μέσα από τα παιχνίδια στην καθημερινή ζωή, τα παιδιά προετοιμάζονταν να γίνουν οι αυριανοί πολίτες», λέει στην «K», μεταφέροντας μόνο μία από τις αξίες των αρχαίων και βυζαντινών παιχνιδιών.
Τα όσα έφερε η έρευνα στο φως θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν ιστορικές αλήθειες για την προέλευση ορισμένων παιχνιδιών, την ανακάλυψη των οποίων σήμερα καπηλεύονται κάποιοι άλλοι λαοί. Το άθλημα του ποδοσφαίρουπου παιζόταν με μπάλα στην αρχαία Ελλάδα, λεγόταν «επίσκυρος». Δύο ομάδες, συνήθως δεκατεσσάρων παικτών χωρίζονταν από μία γραμμή, την οποία σχημάτιζαν στο χώμα με πέτρα, την οποία ονόμαζαν «σκύρο». Άλλες δύο γραμμές υπήρχαν πίσω από τις δύο ομάδες.
Τοποθετούσαν την μπάλα στην κεντρική γραμμή και η ομάδα που την έπαιρνε πρώτη, έπρεπε να την πετάξει πάνω από την αντίπαλη, η οποία έπρεπε να την πιάσει όσο κινούνταν και να την ξαναπετάξει στην άλλη. Η επίσκυρος παιζόταν κυρίως από άντρες, αλλά σε αυτήν εξασκούνταν και οι γυναίκες. Η μπάλα ήταν φτιαγμένη από κομμάτια δέρματος, ραμμένα μαζί με εντόσθια ζώων. Εξωτερικά ήταν ζωγραφισμένη με έντονα χρώματα. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, η FIFA, αναγνωρίζει την επίσκυρο ως μία από τις πρώτες μορφές ποδοσφαίρου.
Αγόρια και κορίτσια στην Αρχαιότητα έπαιζαν βέβαια και με τη σφαίρα, δηλαδή τη μπάλα. Οι μπάλες ήταν φτιαγμένες από πολύχρωμα κομμάτια ύφασμα ραμμένα μεταξύ τους κα παραγεμισμένες με αλογότριχες ή άμμο. Λένε πως η Ναυσικά, η κόρη του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου, πρώτη σκέφτηκε τα παιχνίδια με τη μπάλα. Ο Όμηρος μάλιστα περιγράφει πως ο Οδυσσέας φτάνοντας στη χώρα των Φαιάκων, βρήκε τη Ναυσικά και τις φίλες της να παίζουν μπάλα στην ακροποταμιά.
Ή σφαίρα : Η σφαίρα (μπάλα) στην αρχαία Ελλάδα ήταν κατασκευασμένη από αλογότριχες κι ως εξωτερικό περίβλημα είχε δέρμα ή κομμάτια ύφασμα ραμμένα μεταξύ τους. Την μπάλα δεν τη χτυπούσαν ποτέ με τα πόδια, αλλά έπαιζαν πάντα με τα χέρια. Υπήρχαν διάφορα παιχνίδια με μπάλες.
(α) Τα μικρότερα παιδιά έβαζαν στόχο το στόμιο ενός αγγείου.
(β) Τα μεγαλύτερα παιδιά έβαζαν για στόχο δύο ξύλα και η μπάλα έπρεπε να περάσει ανάμεσά τους.
(γ) Σε ένα άλλο παιχνίδι (το κερητίζειν) οι παίχτες έσπρωχναν μια μικρή δερμάτινη μπαλίτσα με μπαστούνια, που θυμίζουν πολύ τα μπαστούνια του χόκεϊ.
"Έριχνε ψηλά την σφαίρα και την γη που έθρεψε πολλούς άρχισε να κτυπά με προικισμένα πόδια και να κάνη στροφές γρήγορες και εναλλασσόμενες, ενώ οι άλλοι νέοι τον ζητωκραύγαζαν και στον ουρανό υψώνονταν δυνατές φωνές.“ (Οδύσσεια θ 370/375). Όχι μόνο ποδόσφαιρο αλλά και μπάσκετ έπαιζαν οι αρχαίοι Έλληνες, το παιχνίδι το έλεγαν απόρραξη. Στην απόρραξη έπρεπε να χτυπήσει κανείς τη μπάλα δυνατά στο χώμα και ύστερα να δεχτεί το πήδημα της μπάλας στο χέρι του και να ξαναχτυπήσει. Μετριόταν ο αριθμός των βημάτων-όπως και σήμερα στην καλαθοσφαίριση- και τελικά έπρεπε να μπει σε δοχείο. Χωρίς μεγάλη φαντασία θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν το μπάσκετ της αρχαιότητος-και μάλιστα ότι το έπαιζαν και γυναίκες.
Παρακάτω κάποιες ιστορικές αναφορές για το ποδόσφαιρο και το Μπάσκετ στην αρχαία Ελλάδα. “Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη, εάν την δει κανείς από ψηλά σαν σφαίρες (μπάλες) που αποτελούνται από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος. Είναι δηλαδή πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα Πλάτων «Φαίδων» ή περί ψυχής. «Φύγετε νεαροί, αυτό το παιχνίδι με την μπάλα φουσκωμένη από αέρα έχει γίνει για μεσήλικες και παιδιά» Αρριανός ΧΙV 47.
Ο όρος σφαιρίσεις δηλώνει ότι ο Αριστοτέλης δεν αναφέρεται σε ένα μόνο παιχνίδι που παιζόταν με τη μπάλα αλλά σε πολλά. Ποια είναι όμως αυτά τα παιχνίδια, ο Αριστοτέλης δεν μας λέει. Αυτές είναι οι μαρτυρίες για τα παιχνίδια με μπάλα που μπόρεσα να εντοπίσω στα κείμενα μιας περιόδου που ξεπερνάει τους τέσσερις αιώνες: από τη εποχή της μνημειώδους σύνθεσης της Ιλιάδας, μέσα ή τέλη του 8ου π. Χ. αιώνα μέχρι τα τέλη του 4ου. Περισσότερες πληροφορίες για τα παιχνίδια με μπάλα στην αρχαία Ελλάδα βρίσκουμε κυρίως στον Αθήναιο (2ος π. Χ. αι.), στο έργο του Δειπνοσοφισταί, και στον Πολυδεύκη (2ος μ. Χ. αι.), στο Ονομαστικόν του. Από μεταγενέστερες πληροφορίες μαθαίνουμε ότι παίζονταν η απόρραξις, το αρπαστόν, η ουρανία, ο επίσκυρος, το «κερητίζειν».
Η απόρραξις αναφέρεται από τον Πολυδεύκη (Θ, 103) και τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης που έζησε τον 12ο μ. Χ. αι. (Ιλ. 1601, 33). Από το όνομα του παιχνιδιού και την περιγραφή του Πολυδεύκη συνάγεται ότι επρόκειτο για ένα ατομικό παιχνίδι επιδεξιότητας: ο παίκτης χτυπούσε μια ελαστική μπάλα στο έδαφος και μόλις αυτή πηδούσε προς τα πάνω, την ξαναχτυπούσε και μετρούσε τα χτυπήματα. Το αρπαστόν (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, Ι, 14) παίζονταν από έφηβους: ένας από αυτούς έριχνε μακριά και ψηλά στον αέρα μια μικρού μεγέθους μπάλα και οι άλλοι πηδούσαν για να την αρπάξουν. Η αρπαγή της μπάλας απαιτούσε άσκηση βίας: οι αγκωνιές, οι κλωτσιές, ιδίως τα σπρωξίματα από το λαιμό και οι γροθιές ήταν απαραίτητες. Πιθανότατα, η ανάγλυφη παράσταση των έξι εφήβων αυτό το παιχνίδι να εικονίζει. Το υιοθέτησαν και το έπαιξαν με ζήλο οι Ρωμαίοι (harmastum).
Σύμφωνα με μια θεωρία, το ποδόσφαιρο προήλθε από το harpastum που έπαιζαν οι Ρωμαίοι στην Αγγλία μετά την κατάκτησή της, το 43 μ.Χ. Η επίσκυρος σφαιρα (Πολυδεύκης, Ονομ. Θ 104) ονομάζονταν και επίκοινος ή και εφηβική. Παιζόταν από έφηβους πάνω σε έδαφος που ήταν στρωμένο με χαλίκια (επί-σκυρος): όποιος προλάβαινε και έπιανε τη μπάλα, προφανώς μικρού μεγέθους, την έριχνε με δύναμη πάνω στον άλλον, ο οποίος, προφανώς, έσκυβε για να την αποφύγει ή προσπαθούσε να την πιάσει για να την ρίξει εναντίον άλλου. Θεωρώ, με πολλές επιφυλάξεις, ότι αυτό το παιχνίδι πρέπει να έχει στο μυαλό του ο Πλάτων στον «Ευθύδημο». Το όνομα Ουρανία αναφέρεται από τον Πολυδεύκη (Θ’ 104) και είναι σαφές ότι προέρχεται από την έκφραση ουρανία σφαίρα.
Θα πρέπει να είναι το παιχνίδι που παρακολούθησε ο Οδυσσέας στην αγορά των Φαιάκων: η μπάλα πετιέται προς τον ουρανό και οι άλλοι προσπαθούν να την πιάσουν πριν πέσει στο έδαφος. Στο μέσο ανάγλυφης παράστασης σε επιτύμβιο μνημείο του τέλους του 6ου π. Χ αιώνα βλέπουμε δυο αντιμέτωπους παίκτες, σκυφτούς πάνω από μια μικρή μπάλα που βρίσκεται ανάμεσά τους, σαν κι αυτήν του τένις, να προσπαθούν να την μετακινήσουν με ραβδιά που στο κάτω άκρο είναι κυρτά. Αριστερά και δεξιά, δυο έφηβοι σε κάθε πλευρά, παρακολουθούν τους παίκτες, περιμένοντας μάλλον τη σειρά τους να παίξουν.
Το ανάγλυφο δείχνει ότι το παιχνίδι αυτό παιζόταν ανάμεσα σε δυο έφηβους, δεν ήταν δηλαδή ομαδικό, αλλά δεν γνωρίζουμε τι προσπαθούν να κάνουν με τη μπάλα. Πιθανότατα, η βασική επιδίωξη των παικτών να ήταν ο έλεγχος της μπάλας και η κατοχή της με την μετακίνησή της προς τα πόδια τους. Δεν γνωρίζουμε με ποιο όνομα ήταν γνωστό αλλά ο Χρ. Δ. Λάζος το αποκαλεί κερητίζειν και βλέπει σε αυτό, όπως και ο Π. Βαλαβάνης, τον πρόγονο του χόκεϊ.
Ο πρώτος παρατηρεί ότι «η ομοιότητά του με το σημερινό χόκεϋ είναι εκπληκτική, γεγονός που θα ‘πρεπε να κατευθύνει τις έρευνες γύρω από το χόκεϋ και πως εφευρέθηκε. Το κεφάλαιο για το ποδόσφαιρο στο βιβλίο του βιβλίου του Χρ. Δ. Λάζου για τα παιχνίδια στην αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο έχει τον εξής τίτλο: «ποδόσφαιρο». Το ερωτηματικό είναι δικό του. Δεν είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε προς τι τα εισαγωγικά και το ερωτηματικό. Ο συγγραφέας άλλοτε είναι βέβαιος ότι οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν ποδόσφαιρο κι άλλοτε όχι. Είναι βέβαιος όταν δηλώνει ότι «με ιδιαίτερη ικανοποίηση παρουσιάζω εδώ είδη σφαίρισης που επινόησαν οι Έλληνες, όπως το ποδόσφαιρο, το κρίκετ, το χόκεϋ, ίσως και το μπέιζ-μπολ και το χαντ-μπολ.
Να σημειωθεί ότι εκτός από το χόκεϋ, που οι αρχαίοι τα ονόμαζαν κερητίζειν, δεν γνωρίζουμε την ονομασία των υπόλοιπων παιχνιδιών. Υπάρχει, όμως, υλικό το οποίο τα συσχετίζει με τα σημερινά παιχνίδια.» Και, με την ίδια βεβαιότητα, συνεχίζει: «Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με επιφύλαξη κι αν είναι δυνατό να διασταυρώνονται. Συμπεριλαμβάνονται εδώ το χόκεϋ (κερητίζειν) και το ποδόσφαιρο και στα απροσδιόριστα το κρίκετ. Υποστηρίχθηκε ότι το χαντ-μπολ είναι η φαινίνδα· εδώ τη συμπεριέλαβα αν και δεν διαθέτω επαρκή στοιχεία ότι πρόκειται για το σημερινό παιχνίδι.
Δεν αναφέρω καθόλου το μπέιζ-μπολ ούτε το συσχετίζω με κάποιο αταύτιστο παιχνίδι, πολύ ασαφές, αφού το κεραμικό θραύσμα όπου εικονίζεται δεν επιβεβαιώνεται από πουθενά». Με την ίδια βεβαιότητα, στα παιχνίδια σφαίρισης συμπεριλαμβάνει, εκτός από το κερητίζειν μόνο το ποδόσφαιρο και το κρίκετ. Η διάσημη πια ανάγλυφη παράσταση σε μια μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθο του 4ου π. Χ. αιώνα που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Στο ανάγλυφο αυτό ένας γυμνός έφηβος έχει σηκώσει το λυγισμένο δεξί του πόδι και πάνω στο μηρό του, σε οριζόντια θέση, ισορροπεί μια μπάλα στο μέγεθος της σημερινής ποδόσφαιρας. Μπροστά του, ένας μικρός δούλος τον παρακολουθεί με δέος και φαίνεται να τον θαυμάζει.
Σχολιάζει ο Χρ. Δ. Λάζος: «Πιθανότατα με μια γνωστή αντιστροφή των ποδιών του ο έφηβος θα μετέφερε τη σφαίρα από το ένα πόδι στο άλλο, όπως κάνουμε και σήμερα στο ποδόσφαιρο.» Πολύ σωστά, ο συγγραφέας παρατηρεί ότι «πρόκειται για άσκηση υψηλής τεχνικής και δεξιοτεχνίας, που εμφανέστατα χρησιμοποιεί μόνο τα πόδια του», αλλά πριν προλάβει να τελειώσει τη φράση του, συμπληρώνει: «Σήμερα το ονομάζουμε ποδόσφαιρο, εκείνη τη εποχή όμως πως το ονόμαζαν;» Αυτή την «άσκηση υψηλής τεχνικής και δεξιοτεχνίας» την ονομάζουμε σήμερα ποδόσφαιρο!
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν σφαίρες, δηλαδή μπάλες από ύφασμα ή από δέρμα ζώου παραγεμισμένες με άχυρο, φυσικό σπόγγο, μαλλί. Πιο δύσκολες στην κατασκευή ήταν αυτές που κατασκευάζονταν από την κύστη ζώου, συνήθως γουρουνιού την οποία την φούσκωναν με αέρα. Ένα παιχνίδι με τη μπάλα ήταν η απόρραξις, δηλαδή έπρεπε να ρίξουν με δύναμη τη μπάλα στο έδαφος, να αναπηδήσει και να την ξαναχτυπήσουν. Νικητής αναδεικνύονταν εκείνος που κατάφερνε να την χτυπήσει τις περισσότερες φορές χωρίς να χάσει το ρυθμό.
Ενώ στην ανακρουσία έκαναν το ίδιο αλλά χτυπώντας την μπάλα σε τοίχο. Στο κερητίζειν, που θυμίζει το σημερινό χόκεϋ, οι παίκτες προσπαθούσαν να πάρουν προς το μέρος τους την μπάλα χρησιμοποιώντας καμπυλωτά ραβδιά. Η ουρανία ήταν ένα άλλο παιχνίδι με τη χρήση μπάλας. Ένας παίκτης πετούσε την μπάλα όσο πιο ψηλά μπορούσε και οι υπόλοιποι προσπαθούσαν να την πιάσουν προτού πέσει στο έδαφος.
Πηγή
Όπως και σήμερα παίζονταν πολλά παιγνίδια με την μπάλα. Κάποια που τα ονόμαζαν ουράνια σφαίρα και ήταν το πέταγμα της στον αέρα, απόρραξις που ήταν το χτύπημα της στον τοίχο ή στο έδαφος, επίσης άλλοι τρόποι παιξίματος ήταν: το χτύπημα της με κάποιο αντικείμενο (ξύλο ή ρακέτα), το να σημαδέψει κάτι μ΄ αυτήν ή να την ρίξει μέσα σ΄ ένα αγγείο ή μια τρύπα. Όλες αυτές οι χρήσεις της μπάλας τις βρίσκουμε σε πολλά σημερινά παιγνίδια.
Μεγάλες εκπλήξεις επιφύλασσε η έρευνα για τα παιχνίδια που παίζονταν από τους αρχαίους Ελληνες και τους Βυζαντινούς. Μια απ' αυτές αφορά το ποδόσφαιρο, το οποίο δείχνει να έλκει την καταγωγή του από την Αρχαία Ελλάδα. Η έρευνα εντόπισε περίπου 150 σε μια διαδρομή 3.200 χρόνων -καταγράφονται στο υπό έκδοση βιβλίο του ερευνητή- συγγραφέα κ. Χρήστου Λάζου «Παίζοντας στο χρόνο», εκδ. Αίολος. Εντυπωσιακή είναι η διαπίστωση ότι αρκετά από αυτά παίζονται ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα, στις αυλές των σχολείων και στα σπίτια με μικρές παραλλαγές, ίσως και άλλα ονόματα.
Το σκάκι, το τάβλι, τα ζάρια, η τρίλιζα, η κούνια, το τσέρκι, πολλά παιχνίδια με μπάλα, οι κούκλες (πλαγγόνες, στην αρχαιότητα), οι οποίες θεωρούνται το πιο διαχρονικό παιχνίδι του κόσμου (ο Φοίβος και η Αθηνά των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), τα ομοιώματα ζώων και αντικειμένων, τα παιχνίδια με τα ζώα, τα πουλιά ή τα έντομα είναι μερικά από εκείνα που έπαιζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, ενώ τα ζάρια ήταν ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των Βυζαντινών -λαού και αυτοκρατόρων- που ποντάριζαν σ' αυτά περιουσίες ολόκληρες παρά τις ποινές που επέσυραν.
Η πολύχρονη έρευνα του κ. Χρ. Λάζου, λοιπόν, έδειξε ότι η ομορφιά και φαντασία των αρχαιοελληνικών και βυζαντινών παιχνιδιών, τα οποία διακρίνονται τόσο για την ποικιλία τους όσο και για την πολυπλοκότητά τους, επέζησε στα σημερινά παιχνίδια. Ακόμη και το ποδόσφαιρο, ο βασιλιάς των σπορ, που σήμερα συναρπάζει και συγκινεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο έχει ρίζες στην αρχαία Ελλάδα.
Τρανταχτή απόδειξη ότι οι αρχαίοι Ελληνες έπαιζαν ένα παιχνίδι που έχει άμεση σχέση με το σημερινό ποδόσφαιρο ή κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομός του, το ανάγλυφο σε μαρμάρινη επιτύμβια λουτροφόρο λήκυθο του 4ου αιώνα π.Χ. η οποία βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Παριστάνει έναν γυμνό έφηβο, ο οποίος έχει εναποθέσει το ρούχο του πάνω σε μια στήλη και με μια ιδιαίτερη τεχνική κίνηση ισορροπεί στο δεξί του πόδι μια μεγάλη σφαίρα. Μπροστά του ένας δούλος παρακολουθεί με θαυμασμό και η όλη εικόνα θυμίζει έναν σημερινό πιτσιρικά που παρακολουθεί έναν ποδοσφαιριστή να κάνει επίδειξη δεξιοτεχνίας.
Σήμερα, σημειώνει ο κ. Λάζος στο βιβλίο του, το ονομάζουμε ποδόσφαιρο εκείνη την εποχή όμως πώς το ονόμαζαν; H έλλειψη πηγών για ορισμένα από τα 150 παιχνίδια που μελετήθηκαν δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε την ονομασία τους και την πλήρη ανάπτυξή τους αλλά είναι σίγουρο ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι είχαν συνδέσει τα παιχνίδια με την παιδιά και τον αθλητισμό έχοντας ως απώτερο στόχο την παιδεία. «Μέσα από τα παιχνίδια στην καθημερινή ζωή, τα παιδιά προετοιμάζονταν να γίνουν οι αυριανοί πολίτες», λέει στην «K», μεταφέροντας μόνο μία από τις αξίες των αρχαίων και βυζαντινών παιχνιδιών.
Τα όσα έφερε η έρευνα στο φως θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν ιστορικές αλήθειες για την προέλευση ορισμένων παιχνιδιών, την ανακάλυψη των οποίων σήμερα καπηλεύονται κάποιοι άλλοι λαοί. Το άθλημα του ποδοσφαίρουπου παιζόταν με μπάλα στην αρχαία Ελλάδα, λεγόταν «επίσκυρος». Δύο ομάδες, συνήθως δεκατεσσάρων παικτών χωρίζονταν από μία γραμμή, την οποία σχημάτιζαν στο χώμα με πέτρα, την οποία ονόμαζαν «σκύρο». Άλλες δύο γραμμές υπήρχαν πίσω από τις δύο ομάδες.
Τοποθετούσαν την μπάλα στην κεντρική γραμμή και η ομάδα που την έπαιρνε πρώτη, έπρεπε να την πετάξει πάνω από την αντίπαλη, η οποία έπρεπε να την πιάσει όσο κινούνταν και να την ξαναπετάξει στην άλλη. Η επίσκυρος παιζόταν κυρίως από άντρες, αλλά σε αυτήν εξασκούνταν και οι γυναίκες. Η μπάλα ήταν φτιαγμένη από κομμάτια δέρματος, ραμμένα μαζί με εντόσθια ζώων. Εξωτερικά ήταν ζωγραφισμένη με έντονα χρώματα. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, η FIFA, αναγνωρίζει την επίσκυρο ως μία από τις πρώτες μορφές ποδοσφαίρου.
Αγόρια και κορίτσια στην Αρχαιότητα έπαιζαν βέβαια και με τη σφαίρα, δηλαδή τη μπάλα. Οι μπάλες ήταν φτιαγμένες από πολύχρωμα κομμάτια ύφασμα ραμμένα μεταξύ τους κα παραγεμισμένες με αλογότριχες ή άμμο. Λένε πως η Ναυσικά, η κόρη του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου, πρώτη σκέφτηκε τα παιχνίδια με τη μπάλα. Ο Όμηρος μάλιστα περιγράφει πως ο Οδυσσέας φτάνοντας στη χώρα των Φαιάκων, βρήκε τη Ναυσικά και τις φίλες της να παίζουν μπάλα στην ακροποταμιά.
Ή σφαίρα : Η σφαίρα (μπάλα) στην αρχαία Ελλάδα ήταν κατασκευασμένη από αλογότριχες κι ως εξωτερικό περίβλημα είχε δέρμα ή κομμάτια ύφασμα ραμμένα μεταξύ τους. Την μπάλα δεν τη χτυπούσαν ποτέ με τα πόδια, αλλά έπαιζαν πάντα με τα χέρια. Υπήρχαν διάφορα παιχνίδια με μπάλες.
(α) Τα μικρότερα παιδιά έβαζαν στόχο το στόμιο ενός αγγείου.
(β) Τα μεγαλύτερα παιδιά έβαζαν για στόχο δύο ξύλα και η μπάλα έπρεπε να περάσει ανάμεσά τους.
(γ) Σε ένα άλλο παιχνίδι (το κερητίζειν) οι παίχτες έσπρωχναν μια μικρή δερμάτινη μπαλίτσα με μπαστούνια, που θυμίζουν πολύ τα μπαστούνια του χόκεϊ.
"Έριχνε ψηλά την σφαίρα και την γη που έθρεψε πολλούς άρχισε να κτυπά με προικισμένα πόδια και να κάνη στροφές γρήγορες και εναλλασσόμενες, ενώ οι άλλοι νέοι τον ζητωκραύγαζαν και στον ουρανό υψώνονταν δυνατές φωνές.“ (Οδύσσεια θ 370/375). Όχι μόνο ποδόσφαιρο αλλά και μπάσκετ έπαιζαν οι αρχαίοι Έλληνες, το παιχνίδι το έλεγαν απόρραξη. Στην απόρραξη έπρεπε να χτυπήσει κανείς τη μπάλα δυνατά στο χώμα και ύστερα να δεχτεί το πήδημα της μπάλας στο χέρι του και να ξαναχτυπήσει. Μετριόταν ο αριθμός των βημάτων-όπως και σήμερα στην καλαθοσφαίριση- και τελικά έπρεπε να μπει σε δοχείο. Χωρίς μεγάλη φαντασία θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν το μπάσκετ της αρχαιότητος-και μάλιστα ότι το έπαιζαν και γυναίκες.
Αλλά, ξέρουμε από που ξεκίνησαν αυτά τα παιχνίδια..
Παρακάτω κάποιες ιστορικές αναφορές για το ποδόσφαιρο και το Μπάσκετ στην αρχαία Ελλάδα. “Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη, εάν την δει κανείς από ψηλά σαν σφαίρες (μπάλες) που αποτελούνται από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος. Είναι δηλαδή πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα Πλάτων «Φαίδων» ή περί ψυχής. «Φύγετε νεαροί, αυτό το παιχνίδι με την μπάλα φουσκωμένη από αέρα έχει γίνει για μεσήλικες και παιδιά» Αρριανός ΧΙV 47.
Ο όρος σφαιρίσεις δηλώνει ότι ο Αριστοτέλης δεν αναφέρεται σε ένα μόνο παιχνίδι που παιζόταν με τη μπάλα αλλά σε πολλά. Ποια είναι όμως αυτά τα παιχνίδια, ο Αριστοτέλης δεν μας λέει. Αυτές είναι οι μαρτυρίες για τα παιχνίδια με μπάλα που μπόρεσα να εντοπίσω στα κείμενα μιας περιόδου που ξεπερνάει τους τέσσερις αιώνες: από τη εποχή της μνημειώδους σύνθεσης της Ιλιάδας, μέσα ή τέλη του 8ου π. Χ. αιώνα μέχρι τα τέλη του 4ου. Περισσότερες πληροφορίες για τα παιχνίδια με μπάλα στην αρχαία Ελλάδα βρίσκουμε κυρίως στον Αθήναιο (2ος π. Χ. αι.), στο έργο του Δειπνοσοφισταί, και στον Πολυδεύκη (2ος μ. Χ. αι.), στο Ονομαστικόν του. Από μεταγενέστερες πληροφορίες μαθαίνουμε ότι παίζονταν η απόρραξις, το αρπαστόν, η ουρανία, ο επίσκυρος, το «κερητίζειν».
Η απόρραξις αναφέρεται από τον Πολυδεύκη (Θ, 103) και τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης που έζησε τον 12ο μ. Χ. αι. (Ιλ. 1601, 33). Από το όνομα του παιχνιδιού και την περιγραφή του Πολυδεύκη συνάγεται ότι επρόκειτο για ένα ατομικό παιχνίδι επιδεξιότητας: ο παίκτης χτυπούσε μια ελαστική μπάλα στο έδαφος και μόλις αυτή πηδούσε προς τα πάνω, την ξαναχτυπούσε και μετρούσε τα χτυπήματα. Το αρπαστόν (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, Ι, 14) παίζονταν από έφηβους: ένας από αυτούς έριχνε μακριά και ψηλά στον αέρα μια μικρού μεγέθους μπάλα και οι άλλοι πηδούσαν για να την αρπάξουν. Η αρπαγή της μπάλας απαιτούσε άσκηση βίας: οι αγκωνιές, οι κλωτσιές, ιδίως τα σπρωξίματα από το λαιμό και οι γροθιές ήταν απαραίτητες. Πιθανότατα, η ανάγλυφη παράσταση των έξι εφήβων αυτό το παιχνίδι να εικονίζει. Το υιοθέτησαν και το έπαιξαν με ζήλο οι Ρωμαίοι (harmastum).
Σύμφωνα με μια θεωρία, το ποδόσφαιρο προήλθε από το harpastum που έπαιζαν οι Ρωμαίοι στην Αγγλία μετά την κατάκτησή της, το 43 μ.Χ. Η επίσκυρος σφαιρα (Πολυδεύκης, Ονομ. Θ 104) ονομάζονταν και επίκοινος ή και εφηβική. Παιζόταν από έφηβους πάνω σε έδαφος που ήταν στρωμένο με χαλίκια (επί-σκυρος): όποιος προλάβαινε και έπιανε τη μπάλα, προφανώς μικρού μεγέθους, την έριχνε με δύναμη πάνω στον άλλον, ο οποίος, προφανώς, έσκυβε για να την αποφύγει ή προσπαθούσε να την πιάσει για να την ρίξει εναντίον άλλου. Θεωρώ, με πολλές επιφυλάξεις, ότι αυτό το παιχνίδι πρέπει να έχει στο μυαλό του ο Πλάτων στον «Ευθύδημο». Το όνομα Ουρανία αναφέρεται από τον Πολυδεύκη (Θ’ 104) και είναι σαφές ότι προέρχεται από την έκφραση ουρανία σφαίρα.
Θα πρέπει να είναι το παιχνίδι που παρακολούθησε ο Οδυσσέας στην αγορά των Φαιάκων: η μπάλα πετιέται προς τον ουρανό και οι άλλοι προσπαθούν να την πιάσουν πριν πέσει στο έδαφος. Στο μέσο ανάγλυφης παράστασης σε επιτύμβιο μνημείο του τέλους του 6ου π. Χ αιώνα βλέπουμε δυο αντιμέτωπους παίκτες, σκυφτούς πάνω από μια μικρή μπάλα που βρίσκεται ανάμεσά τους, σαν κι αυτήν του τένις, να προσπαθούν να την μετακινήσουν με ραβδιά που στο κάτω άκρο είναι κυρτά. Αριστερά και δεξιά, δυο έφηβοι σε κάθε πλευρά, παρακολουθούν τους παίκτες, περιμένοντας μάλλον τη σειρά τους να παίξουν.
Το ανάγλυφο δείχνει ότι το παιχνίδι αυτό παιζόταν ανάμεσα σε δυο έφηβους, δεν ήταν δηλαδή ομαδικό, αλλά δεν γνωρίζουμε τι προσπαθούν να κάνουν με τη μπάλα. Πιθανότατα, η βασική επιδίωξη των παικτών να ήταν ο έλεγχος της μπάλας και η κατοχή της με την μετακίνησή της προς τα πόδια τους. Δεν γνωρίζουμε με ποιο όνομα ήταν γνωστό αλλά ο Χρ. Δ. Λάζος το αποκαλεί κερητίζειν και βλέπει σε αυτό, όπως και ο Π. Βαλαβάνης, τον πρόγονο του χόκεϊ.
Ο πρώτος παρατηρεί ότι «η ομοιότητά του με το σημερινό χόκεϋ είναι εκπληκτική, γεγονός που θα ‘πρεπε να κατευθύνει τις έρευνες γύρω από το χόκεϋ και πως εφευρέθηκε. Το κεφάλαιο για το ποδόσφαιρο στο βιβλίο του βιβλίου του Χρ. Δ. Λάζου για τα παιχνίδια στην αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο έχει τον εξής τίτλο: «ποδόσφαιρο». Το ερωτηματικό είναι δικό του. Δεν είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε προς τι τα εισαγωγικά και το ερωτηματικό. Ο συγγραφέας άλλοτε είναι βέβαιος ότι οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν ποδόσφαιρο κι άλλοτε όχι. Είναι βέβαιος όταν δηλώνει ότι «με ιδιαίτερη ικανοποίηση παρουσιάζω εδώ είδη σφαίρισης που επινόησαν οι Έλληνες, όπως το ποδόσφαιρο, το κρίκετ, το χόκεϋ, ίσως και το μπέιζ-μπολ και το χαντ-μπολ.
Να σημειωθεί ότι εκτός από το χόκεϋ, που οι αρχαίοι τα ονόμαζαν κερητίζειν, δεν γνωρίζουμε την ονομασία των υπόλοιπων παιχνιδιών. Υπάρχει, όμως, υλικό το οποίο τα συσχετίζει με τα σημερινά παιχνίδια.» Και, με την ίδια βεβαιότητα, συνεχίζει: «Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με επιφύλαξη κι αν είναι δυνατό να διασταυρώνονται. Συμπεριλαμβάνονται εδώ το χόκεϋ (κερητίζειν) και το ποδόσφαιρο και στα απροσδιόριστα το κρίκετ. Υποστηρίχθηκε ότι το χαντ-μπολ είναι η φαινίνδα· εδώ τη συμπεριέλαβα αν και δεν διαθέτω επαρκή στοιχεία ότι πρόκειται για το σημερινό παιχνίδι.
Δεν αναφέρω καθόλου το μπέιζ-μπολ ούτε το συσχετίζω με κάποιο αταύτιστο παιχνίδι, πολύ ασαφές, αφού το κεραμικό θραύσμα όπου εικονίζεται δεν επιβεβαιώνεται από πουθενά». Με την ίδια βεβαιότητα, στα παιχνίδια σφαίρισης συμπεριλαμβάνει, εκτός από το κερητίζειν μόνο το ποδόσφαιρο και το κρίκετ. Η διάσημη πια ανάγλυφη παράσταση σε μια μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθο του 4ου π. Χ. αιώνα που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Στο ανάγλυφο αυτό ένας γυμνός έφηβος έχει σηκώσει το λυγισμένο δεξί του πόδι και πάνω στο μηρό του, σε οριζόντια θέση, ισορροπεί μια μπάλα στο μέγεθος της σημερινής ποδόσφαιρας. Μπροστά του, ένας μικρός δούλος τον παρακολουθεί με δέος και φαίνεται να τον θαυμάζει.
Σχολιάζει ο Χρ. Δ. Λάζος: «Πιθανότατα με μια γνωστή αντιστροφή των ποδιών του ο έφηβος θα μετέφερε τη σφαίρα από το ένα πόδι στο άλλο, όπως κάνουμε και σήμερα στο ποδόσφαιρο.» Πολύ σωστά, ο συγγραφέας παρατηρεί ότι «πρόκειται για άσκηση υψηλής τεχνικής και δεξιοτεχνίας, που εμφανέστατα χρησιμοποιεί μόνο τα πόδια του», αλλά πριν προλάβει να τελειώσει τη φράση του, συμπληρώνει: «Σήμερα το ονομάζουμε ποδόσφαιρο, εκείνη τη εποχή όμως πως το ονόμαζαν;» Αυτή την «άσκηση υψηλής τεχνικής και δεξιοτεχνίας» την ονομάζουμε σήμερα ποδόσφαιρο!
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν σφαίρες, δηλαδή μπάλες από ύφασμα ή από δέρμα ζώου παραγεμισμένες με άχυρο, φυσικό σπόγγο, μαλλί. Πιο δύσκολες στην κατασκευή ήταν αυτές που κατασκευάζονταν από την κύστη ζώου, συνήθως γουρουνιού την οποία την φούσκωναν με αέρα. Ένα παιχνίδι με τη μπάλα ήταν η απόρραξις, δηλαδή έπρεπε να ρίξουν με δύναμη τη μπάλα στο έδαφος, να αναπηδήσει και να την ξαναχτυπήσουν. Νικητής αναδεικνύονταν εκείνος που κατάφερνε να την χτυπήσει τις περισσότερες φορές χωρίς να χάσει το ρυθμό.
Ενώ στην ανακρουσία έκαναν το ίδιο αλλά χτυπώντας την μπάλα σε τοίχο. Στο κερητίζειν, που θυμίζει το σημερινό χόκεϋ, οι παίκτες προσπαθούσαν να πάρουν προς το μέρος τους την μπάλα χρησιμοποιώντας καμπυλωτά ραβδιά. Η ουρανία ήταν ένα άλλο παιχνίδι με τη χρήση μπάλας. Ένας παίκτης πετούσε την μπάλα όσο πιο ψηλά μπορούσε και οι υπόλοιποι προσπαθούσαν να την πιάσουν προτού πέσει στο έδαφος.
Πηγή
Τρίτη 18 Ιουλίου 2017
Απολλόδωρος - Οι Φλεγραίοι Γίγαντες
H ονομασία Γίγας (-αντος) προέρχεται από την λέξη γή και η πρωταρχική σημασία της είναι γηγενής (=γεννημένος από την γή), δηλώνοντας ακριβώς την εκ της Γαίας προέλευση των Γιγάντων, ενώ λόγω αυτών κατέληξε να σημαίνει και γίγας, γιγάντιος, ισχυρός. Αλλά και τα περισσότερα εκ των ονομάτων των γνωστών Φλεγραίων Γιγάντων δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς δηλώνουν, ή υποδηλώνουν, ιδιότητες αυτών:
Η βαθύτερη ερμηνεία των γραμμάτων Ύψιλον και Έψιλον
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη τα γράμματα χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες:
Α) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στο φυσικό ανθρώπινο περιβάλλον, γεωγραφικός και φυσικός χώρος ( κλίμα - χλωρίδα - πανίδα).
Β) Ήχοι και εικόνες που προεκλήθησαν από τις δραστηριότητες (έργα) του ανθρώπου (εργαλεία-όπλα- εκμετάλλευση φυσικών πηγών κ.α.).
Γ) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στις υποστάσεις τους.
Α) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στο φυσικό ανθρώπινο περιβάλλον, γεωγραφικός και φυσικός χώρος ( κλίμα - χλωρίδα - πανίδα).
Β) Ήχοι και εικόνες που προεκλήθησαν από τις δραστηριότητες (έργα) του ανθρώπου (εργαλεία-όπλα- εκμετάλλευση φυσικών πηγών κ.α.).
Γ) Ήχοι και εικόνες που οφείλονται στις υποστάσεις τους.
O ρόλος του σκύλου στην Αρχαία Ελλάδα
Η ιστορία του Άργου, του πιστού σκύλου του Οδυσσέα, που περίμενε 20 χρόνια να ξαναδεί τον κύριό του και ξεψύχησε στα πόδια του, είναι από τις πιο γνωστές και συγκινητικές λεπτομέρειες των ομηρικών επών. Ο Ξάνθιππος, ο πατέρας του Περικλή, επισκέφθηκε μια μέρα τη Σαλαμίνα, αλλά δεν πήρε μαζί του τον σκύλο του. Το πιστό ζώο απελπίστηκε και βούτηξε στη θάλασσα, κολυμπώντας μέχρι το νησί, για να είναι μαζί με τον κύριό του. Οι ιστορίες για τη σχέση ανθρώπου και σκύλου στην Αρχαία Ελλάδα είναι πολλές και δείχνουν τη σχέση των ανθρώπων με ένα από τα πιο αγαπητά οικόσιτα ζώα του κόσμου.
Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017
Ιπποκράτης: Τα στοιχεία της φύσης στο ανθρώπινο σώμα
Τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Ιπποκράτης πίστευε ότι τα τέσσερα στοιχεία της φύσης (γη, νερό, αέρας, φωτιά) υπάρχουν σε αναλογίες όχι μόνο στον κόσμο αλλά και στο ανθρώπινο σώμα και αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες λειτουργίες. Η γη θεωρείται ξηρή και ψυχρή και αντιστοιχεί στη μαύρη χολή. Το νερό υγρό και ψυχρό και αντιπροσωπεύει το φλέγμα. Ο αέρας υγρός και θερμός και αντιστοιχεί στο αίμα και, τέλος, η φωτιά ξηρή και θερμή και αντιστοιχεί στην κίτρινη χολή.