Η θεά Αφροδίτη ολόγυμνη και με περίτεχνη κόμμωση παίρνει το λουτρό της, ίσως, πριν από τους ιερούς γάμους με τον Ηφαιστο, όταν αισθάνεται να την παρακολουθεί το αδιάκριτο βλέμμα ενός άντρα. Η στιγμιαία αντίδραση της θεάς είναι να καλύψει την ωραιότητά της σκύβοντας ελαφρά προς τα εμπρός και προτάσσοντας τα χέρια στα απόκρυφα σημεία της.
Οπως θα έκανε, δηλαδή, κάθε γυναίκα σε μια τέτοια στιγμή. Το άγαλμα είναι ο λεγόμενος τύπος της Αφροδίτης του Καπιτωλίου που δημιούργησε ο γιος του Πραξιτέλη (περί το 300 π.Χ.), έχοντας ως πρότυπο την Κνιδία Αφροδίτη, το πιο διάσημο μαρμάρινο άγαλμα που ο Πραξιτέλης φιλοτέχνησε (γύρω στο 350-330 π.Χ.), έχοντας μοντέλο την ξακουστή για την ομορφιά της Φρύνη, διάσημη εταίρα και ερωμένη του.
Αυτές και άλλες ιστορίες θυμηθήκαμε χθες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εκεί όπου στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» –την έχουν απολαύσει περισσότεροι από 430.000 επισκέπτες από τον Μάιο- παρουσιάζεται πρώτη φορά στο κοινό το ιδιαίτερο μαρμάρινο άγαλμα των ρωμαϊκών χρόνων της θεάς Αφροδίτης του Καπιτωλίου. Ανήκε στη συλλογή του Αλέξανδρου Ιόλα και το 1988 δωρήθηκε μαζί με άλλες αρχαιότητές του στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Πέρασε πολλά χρόνια στις αποθήκες και τα τελευταία δύο στο εξειδικευμένο εργαστήριο συντήρησης Γλυπτών του Μουσείου, εξαιτίας της εύθραυστης και ιδιαίτερης κατάστασής του.
«Η Αφροδίτη που εκθέτουμε απαρτίζεται από θραύσματα πρωτότυπων έργων της αρχαιότητας, τα οποία όμως δεν συνανήκουν, έχουν κολληθεί, δηλαδή ο κορμός και το κεφάλι είναι άλλης εποχής ενώ έχουν γίνει συμπληρώσεις από διαφορετικά είδη μαρμάρου στα πόδια και στον κορμό» είπε χθες η διευθύντρια του μουσείου Μαρία Λαγογιάννη και πρόσθεσε: «Βρισκόμαστε μπροστά σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και δύσκολη στιγμή της αρχαιολογικής επιστήμης και της συντήρησης. Το έργο συνεχίζει να είναι υπό μελέτη και όταν ολοκληρωθεί θα μας δείξει σημαντικά στοιχεία». Οπως εξήγησε, το Εθνικό Αρχαιολογικό έχει στην κατοχή του «μόνον πρωτότυπα έργα τέχνης τα οποία προέρχονται από τις ανασκαφές και όχι έργα από το εμπόριο, όπως το συγκεκριμένο».
Το ύψος της Αφροδίτης, μαζί με τη βάση, φτάνει τα δύο μέτρα. Πιθανά δημιουργήθηκε στη Ρώμη και όπως έδειξε η έρευνα ο αρχαίος πυρήνας του τοποθετείται τον 1ο ή 2ο αι. μ.Χ., ενώ οι συμπληρώσεις μπορεί να είναι του 18ου, 19ου ίσως και 20ού αιώνα.
Την έρευνα έχει αναλάβει η αρχαιολόγος Ευριδίκη Λέκκα και τη συντήρηση η Πέπη Τσακρή και ο Γιάννης Παναγάκος. Οπως είπε η Πέπη Τσακρή, «η Αφροδίτη έχει ακόμα πολλά μυστήρια κρυμμένα» και αποκάλυψε ότι χρησιμοποιήθηκαν οι πιο σύγχρονες μέθοδοι συντήρησης όπως εξειδικευμένη φωτογράφιση, ψηφιακό μικροσκόπιο για τους τύπους του μαρμάρου, υπεριώδης φωτισμός για τον έλεγχο των εργασιών καθαρισμού και Ραδιογραφία ακτίνων Γ για την εξέταση της εσωτερικής συνδεσμολογίας του γλυπτού που επέτρεψε στους επιστήμονες να κατανοήσουν με ακρίβεια την εσωτερική κατάστασή του. «Οπως μια ακτινογραφία δείχνει την εσωτερική του κατάσταση στο ανθρώπινο σώμα».
Το άγαλμα έχει πάρει τη θέση του σε ιδιαίτερο σημείο της περιοδικής έκθεσης και ακριβώς δίπλα βρίσκονται τα δύο καινούργια αρώματα Φασκόμηλο και Κορίανδρος που κατασκεύασε η Εταιρεία Κορρές βασισμένη σε «συνταγές» της αρχαιότητας όπως βρίσκονται σε πινακίδες Γραμμικής Β. Παρουσιάζονται και αυτά πρώτη φορά, επιτρέποντας στους επισκέπτες να αντιληφθούν τις οσμές, αίσθηση που δεν μπορεί να ανασυστήσει η αρχαιολογική επιστήμη. Να θυμίσουμε ότι το πρώτο άρωμα που κατασκεύασε ο Κορρές για την έκθεση ήταν το «Ρόδο της Αφροδίτης».
Πηγή