Δευτέρα 6 Μαΐου 2019

Το αρχαίο έθιμο του ακρωτηριασμού. Γιατί οι νικητές έκοβαν μέλη από τους ηττημένους

Η αποκοπή ενός μέλους από τον εχθρό, ο ακρωτηριασμός δηλαδή, συναντάται σε διάφορες ιστορικές περιόδους, καθώς και σε διαφορετικούς πολιτισμούς, που ο ένας αγνοεί τον άλλο.

Οι Σκύθες, οι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής, οι Παπούα καθώς και οι κυνηγοί κεφαλών της Νότιας Αμερικής χρησιμοποιούσαν τα ακρωτηριασμένα μέλη των θυμάτων τους είτε για να απορροφήσουν την δύναμή τους είτε ως πειστήριο της νίκης και τρόπαιο.

Στην αρχαία ελληνική γραμματεία αναφέρεται από τους τραγικούς ποιητές, Σοφοκλή και Αισχύλο, καθώς και από τον Όμηρο στην Οδύσσεια.

Ο προδότης βοσκός Μελάνθιος, που πήρε το μέρος των μνηστήρων, βρίσκει επώδυνο θάνατο από ακρωτηριασμό μύτης, αυτιών και γεννητικών οργάνων με εντολή του Οδυσσέα.

Ο Ηρακλής επιστρέφοντας στη Θήβα από τον Κιθαιρώνα συναντάει απεσταλμένους φοροεισπράκτορες από τον Ορχομενό. Τους έκοψε μύτες και αυτιά και τους είπε πως αυτός είναι ο δικός του φόρος.

Αυτό που προξενεί ενδιαφέρον είναι ότι σύμφωνα με πηγές, το έθιμο αυτό επιβίωσε στη Μάνη μέχρι και τον Ύστερο Μεσαίωνα έως ότου ο αυτοκράτορας Μανουήλ Παλαιολόγος το σταμάτησε.

Ο ιστορικός και λόγιος Ισίδωρος της Μονεμβασίας αναφέρει ότι το έτος 1415 ο αυτοκράτορας καταφθάνει στο Οίτυλο για να εφαρμόσει δύο νόμους.

«Η λύσις των φρουρίων» και «Η λύσις του εθίμου του μασχαλισμού»

Απ’ ότι φαίνεται η εντολή του αυτοκράτορα εφαρμόσθηκε ρητά, γιατί εκείνη την περίοδο καταγράφεται και η τελευταία αναφορά του εν λόγω εθίμου. Η οικογένεια των Παλαιολόγων ποτέ δεν φάνηκε να τα πηγαίνει καλά με τους κατοίκους της περιοχής.

Σύμφωνα με την συνήθεια, αυτοί που έκοβαν τα μέλη του εχθρού τα περνούσαν με ένα σκοινί κάτω από τη μασχάλη και όταν έπιναν κρασί πρώτα βουτούσαν τα ακρωτηριασμένα μέλη μέσα για να πάρουν τη δύναμη του θύματος.

Tο Βυζάντιο δε μπορούσε να ανεχτεί κάτι τέτοιο,συνάμα βρήκε και αφορμή για να θέσει υπό πλήρη έλεγχο την Μάνη, που είχε στρατηγική σημασία.


Το κείμενο έστειλε ο αναγνώστης μας, Βαγγέλης Σωτήρης


Πηγή