Ο Αλκαίος ο Μεσσήνιος ήταν αρχαίος Έλληνας επιγραμματοποιός. Ήταν σύγχρονος του Φιλίππου Ε΄ της Μακεδονίας (220-178 π.Χ.), τον οποίο στην αρχή εξεθείαζε για τους αγώνες του υπέρ των Ελλήνων. Μετά όμως στράφηκε εναντίον του. Είναι ο μόνος πολιτικός ποιητής της Παλατινής Ανθολογίας.
Σώθηκαν σ΄αυτήν 22 επιγράμματά του από την ανθολογία (Στέφανο) του Μελεάγρου. Πρόκειται για τα επιγράμματα V 10, VI 218, VII 1, 5 (αποδιδόμενο και σε άγνωστο ποιητή), 55, 247, 412, 495, IX 518, 519, 588, ΧΙ 12, ΧΙΙ 29, 30, 64, ΧVΙ 5, 7, 8, 196, 226. Τα επιγράμματα VII 429 και 536 της Ανθολογίας αποδίδονται στον Αλκαίο τον Μυτιληναίο αλλά ο Pierre Waltz πιθανολογεί ότι πρόκειται περί εσφαλμένης γραφής του ονόματος του Μεσσήνιου.
Σύμφωνα με αυτό, ο Πολύστρατος συνόδευσε τον Ηρακλή στην εκστρατεία του εναντίον των Μολιόνων και σκοτώθηκε στη μάχη, όπως και ο αδελφός του Ηρακλή, ο Ιφικλής. Τότε ο Ηρακλής έκοψε τα μαλλιά του στην κορυφή της κεφαλής του ως ένδειξη πένθους.
Στην ελληνική μυθολογία με το συλλογικό όνομα Μολίονες ή Μολιονίδαι (μεταγενέστερος τύπος) είναι γνωστοί δύο δίδυμοι αδελφοί από την Ηλεία, γιοι του Άκτορα (κατά τον Όμηρο) και της Μολιόνης (κατά τον Ησίοδο).
Παρατηρείται δηλαδή εδώ η σπάνια επικράτηση του ονόματος της μητέρας αντί εκείνου του πατέρα, παρότι οι Μολίονες αναφέρονται σε κάποιες πηγές και ως Ακτορίωνες. Τα ονόματα των Μολιόνων ήταν Κτέατος και Εύρυτος. Ως πατέρας τους μνημονεύεται και ο θεός Ποσειδώνας. Οι Μολίονες δεν πρέπει να συγχέονται με τον Μολίονα.
Κατά τον μύθο οι Μολίονες γεννήθηκαν από ένα ασημένιο αβγό ως «ισοκέφαλοι» και «ενίγυιοι», είχαν δηλαδή και οι δύο ένα σώμα. Τα περί τη γέννησή τους θυμίζουν τον μύθο της Λήδας. Τους φαντάζονταν κάποτε ως δύο σιαμαίους διδύμους, είτε με ένα κοινό σώμα, είτε με δύο συγκολλημένα σώματα. Οι Μολίονες χαρακτηρίζονταν και ως «λεύκιπποι», επίθετο που αποδιδόταν και στους Διοσκούρους, στους Βορεάδες και στις Λευκιππίδες.
Τα πρώτα κατορθώματα των Μολιόνων διηγείται ο Όμηρος στην Ιλιάδα, όπως την πάλη τους με τον Νέστορα στον πόλεμο μεταξύ του Νηλέα και των Επειών, όπου ο Νηλέας ήταν έτοιμος να τους σκοτώσει, αλλά ο Ποσειδώνας τους έσωσε περιβάλλοντάς τους με μία νεφέλη.
Ο σημαντικότερος όμως μύθος τους είναι η μάχη τους με τον μέγιστο των ηρώων, τον Ηρακλή: όταν ο Ηρακλής εξεστράτευσε εναντίον του Αυγεία, αυτός κάλεσε τους Μολίονες, που ήταν ανεψιοί του, και τους έβαλε αρχηγούς του στρατού του.
Οι δίδυμοι εκμηδένισαν το στρατό του Ηρακλή και τραυμάτισαν θανάσιμα τον αδελφό του Ιφικλή. Αργότερα, όταν οι Μολίονες στάλθηκαν από τους Ηλείους στους αγώνες των Ισθμίων για να αντιπροσωπεύσουν τη χώρα τους, ο Ηρακλής τους σκότωσε κοντά στις Κλεωνές.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου στο βιβλίο του "Η ΗΛΕΙΑ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ" σελ. 229 αναφέρει: "Αλλά κατόπιν τελουμένης της τρίτης Ισθιμιάδας (της εορτής των Ισθμίων) οι Ηλείοι έστειλαν τους Μολιονίδες συνθύτας εις την εορτήν, ίνα μετάσχωσιν αυτής, και τότε ενεδρεύσας αυτούς εν Κλεωναίς ο Ηρακλής εφόνευσεν αμφοτέρους εν τη διαβάσει. Και επειδή ήτο άγνωστος ο δολοφόνος, πολύ εφρόντιζεν η μήτηρ Μολιόνη ν' ανακαλύψη αυτόν, και τότε επί τέλους εγνώσθη, απήτουν οι Ηλείοι δίκας του φόνου παρά των Αργείων , εν οις τότε κατώκει ο Ηρακλής, αλλ' επειδή εκείνοι ουδεμίαν προσοχήν έδιδον εις τας των Ηλείων απαιτήσεις, εζήτουν οι Ηλείοι παρά των Κορινθίων, ίνα καταστήσωσιν εκσπόνδους, δηλ. αποκλειστέους από των Ισθμίων, πάντας τους Αργείους και τους της Αργολικής κατοίκους.
Αλλά και τούτου αποτυχόντος η Μολιόνη επέβαλεν εις τους εαυτής συμπολίτας Ηλείους κατάρας, εάν δεν απέχουσιν εκουσίως από των Ισθμίων, ταύτας λοιπόν τας κατάρας εφύλαττον και μέχρι των ιστορικών χρόνωνκαι μέχρι του Παυσανίου (170 μ. Χ.) εκ παραδόσεως οι Ηλείοι, ώστε ουδείς των αθλητών μετέβαινεν εις τα Ίσθμια ουδ' ευρίσκεται Ηλείος τις αναγεγραμμένος εν τοις καταλόγοις των Ισθμιονικών. το δε διασωθέν υπό Παυσανίου μέρος του επιγράμματος εις τον εν Ολυμπία ανδριάντα του Ηλείου Τίμωνος, όστις ενίκησε νίκας πεντάθλου εν πάσι τοις Ελληνικοίς αγώσι, δεικνύει την αιτίαν, δι' ην αυτός δεν μετέσχε και ισθμικής νίκης.
" Σισυφίαν δε μολείν χθόν' εκώλυεν ανέρα νείκη αμφί Μολιονιδάν ουλομένω θανάτω".. Δηλ. αι έριδες περί του ολεθρίου θανάτου των Μολιονιδών ημπόδιζον τον άνδρα (τον Τίμωνα) να μεταβή εις την κορινθιακήν γην (την γην του Σισύφου) ως αγωνιστής. Αυτή λοιπόν είναι η αλήθεια και οι Ηλείοι εκουσίως απείχον των Ισθμίων και ουχί αποκλεισμένοι, ως τινες ισχυρίσθηκαν, διότι άλλως θα απεκλείοντο και οι Κορίνθιοι των Ολυμπίων, όπερ δεν συνέβαινεν [...]
Ο Πολύστρατος είναι πιθανώς το ίδιο πρόσωπο με τον Σώστρατο τον Δυμαίο. Είναι δυνατόν να έχει αλλαχθεί το όνομα επειδή ο νέος ετιμάτο από τους Δυμαίους ως σωτήρας της πόλεώς τους («σω-» είναι η ρίζα του ρήματος «σώζω»).[1]
Παραπομπές:
[1] Wilhelm Heinrich Roscher (επιμ.): Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, τόμος 3, μέρος 2 (Πασικράτεια - Πύξιος), Λειψία 1902-1909, σσ. 2717-2718
Βιβλιογραφία:
- Σίμος Μενάρδος, Στέφανος, εκδ. Ι.Ν.Σιδέρης, Αθήνα, 1924, σελ. 117.
- Βασίλης Λαζανάς, Αρχαία ελληνικά επιγράμματα εμπνευσμένα από την Κόρινθο και την περιοχή της, Αθήνα, 1971, σ. 130.
- Pierre Waltz, Anthologie Grecque, ed. Les Belles Lettres, Paris, 1960, vol. II, p. 141 και III, p. 183.
- Peter Jay, The Greek Anthology, ed. Allen Lane, 1973, p. 119.
- Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969.
Πηγή