Σήμερα αρχίζουμε την ανάπτυξη του θέματός μας με το αναπάντητο γενετικό ερώτημα: «Η κότα έκαμε τ’ αυγό ή το αυγό την κότα;» Ένα γλωσσολογικό ερώτημα, το οποίον αντιμετώπισε και ο Πλάτωνας στον Κρατύλο (=φιλόσοφος, μαθητής του Ηρακλείτου και διδάσκαλος του Πλάτωνα, επιγράψαντος έναν από τους διαλόγους του εις το όνομά του) και μοιάζει με το παραπάνω, είναι: «Από ονόματα πραγμάτων ονομάστηκαν τα γεωμετρικά σχήματα ή από τα ονόματα των γεωμετρικών σχημάτων ονομάστηκαν τα διάφορα πράγματα;»
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από τα πράγματα πήραν τα ονόματά τους και τα διάφορα σχήματα, διότι ο αρχέγονος Έλληνας πρώτα είδε το πράγμα, το ονομάτισε, και κατόπιν το όνομα αυτό το προεξέτεινε σε ό,τι άλλο είχε τις ίδιες ιδιότητες. Το αντίστροφο πρέπει να αποκλειστεί, διότι δεν είναι δυνατόν να έδωσε πρώτα τα ονόματα σε γεωμετρικά σχήματα και κατόπιν τα ονόματα αυτά να τα μετέφερε και στα πράγματα.
Θέλεις να μάθεις; Ρώτησε τις λέξεις!
Και τώρα ας δούμε πώς έγινε η πυραμίδα. Τα λεξικά λένε ότι η λέξη «πυραμίς» έγινε από την αιγυπτιακή λέξη PIMAR (=ύψος) με μετάθεση φθόγγων. Κατά το Ετυμολογικό Μέγα, η πυραμίς ήταν είδος πλακούντος (=πλατύ ζυμαρικό, πίτα), ήταν ένα ζυμαρικό «εκ πυρών (=από σιτάρι) και μέλιτος» (όπως η «σησαμίς», η οποία γινόταν με σουσάμι και μέλι), πλατύ στη βάση του και απέληγε σε οξεία γωνία. Από το όνομα αυτό ονομάστηκε εν συνεχεία και το γνωστό γεωμετρικό σχήμα.
Άλλοι, τέλος, συνδέουν την ετυμολογία της λέξης πυραμίς με το πυρ, δηλαδή με το σχήμα που παίρνει η φωτιά, η φλόγα, όταν ανάβουμε έναν σωρό από ξύλα ή ένα κερί. Πράγματι, η λέξη πυραμίς, αποτελούμενη από 7 στοιχεία (π, υ, ρ, α, μ, ί, ς), μιλάει και λέει: φωτιά είμαι ή πυρά ειμί ή, τέλος, πυρά εσμί (=άλλος τύπος του ρήματος ειμί), δηλαδή πυραμίς.
Στην υποτιθέμενη ισότητα πυρά+εσμί=πυραμίς, το α δεν μπορεί να πάθει έκθλιψη, διότι είναι μακρό. Μπορεί, όμως, επειδή το αρχικό φωνήεν του β’ συνθετικού (ε-σμί) είναι βραχύ, να γίνει αφαίρεση του ε και εν συνεχεία το σ να μετατεθεί στο τέλος: πυρά+εσμί=πυρά ‘σμί=πυραμίς. Έτσι, σχηματίζεται η Ονομαστική, και από αυτήν, έπειτα, γίνονται οι άλλες πτώσεις.
Απόπειρα ανίχνευσης προέλευσης της λέξης:
| πυραμίς* | α. Σχήμα γεωμετρικό, αρχιτεκτονικό οικοδόμημα. |
| (πυρά+εσμί) | β. Πυρά εσμί=πυρ ειμί, κοινώς, φωτιά είμαι. |
| πυρά ‘σμί | γ. Αφαίρεση (αντίστροφη έκθλιψη) του έ–ψιλον. |
| πυρά –μίσ | δ. Μετάθεση του σ–ίγμα στο τέλος. |
| πυρά μίς | Ε. Υπερίσχυσε ο τόνος του ρήματος εσμί. |
Αριστοτέλους, Περί ουρανού, 304α, 15-18.
…ώστ’ επεί των μεν σωμάτων το πυρ λεπτότατον, (1)
των δε σχημάτων η πυραμίς μκρομερέστατον, και πρώτον, (2)
το δε πρώτον σχήμα του πρώτου σώματος, (3)
πυραμίς αν είη το πυρ. (4)
(1) (Συνεπώς επειδή από τα σώματα το λεπτότερο απ’ όλα είναι το πυρ,
(2) και από τα σχήματα η πυραμίδα είναι το πρώτο και λεπτομερέστερο,
(3) και το πρώτο σχήμα ανήκει στο πρώτο σώμα,
(4) η φωτιά θα πρέπει να είναι η πυραμίδα).
Αυτά λέγει ο γίγαντας της παγκοσμίου διανοήσεως, Αριστοτέλης!
Πυραμίδες υπάρχουν πολλές στην Αίγυπτο. Τρεις όμως από αυτές, οι πυραμίδες της Γκίζης, είναι οι πιο ονομαστές και από τα αρχαιότερα οικοδομήματα του κόσμου και προβάλλουν σήμερα σαν τρία κατάλευκα και απομονωμένα θεόρατα κτίσματα μέσα στην έρημο της Γκίζης. Οι πυραμίδες αυτές είναι του Χέοπα, του Χεφρήνου και του Μενκάρα (Μυκερίνου).
Οι πυραμίδες λέγεται ότι ήταν τάφοι επιφανών προσωπικοτήτων ή λατρευτικοί χώροι των αρχαίων Αιγυπτίων, οι οποίοι λάτρευαν μεταξύ άλλων θεών και τη φωτιά. Έναν θεό τους, μάλιστα, τον παράσταιναν στα κτίσματα των τάφων τους με το σχήμα της φλόγας και «από το πυρ (φωτιά) πήραν τα κτίσματα των τάφων τους το όνομα πυραμίδα».
H πυραμίδα του ελληνικού κατά μια χιλιετία είναι παλαιότεροι από τις Αιγύπτου.
Πηγή