Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του διεξήγαγε επιτυχείς εκστρατείες στη Μικρά Ασία εναντίον των Περσών και αντιμετώπισε με επιτυχία τον αντι-σπαρτιατικο συνασπισμό των ελληνικών πόλεων στη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου. Ωστόσο ατυχείς διπλωματικές ενέργειες του, οδήγησαν στην ήττα των Σπαρτιατών στα Λεύκτρα Βοιωτίας το 371 π.Χ. και την απώλεια της ηγεμονίας τους στον ελληνικό χώρο.
Η δεκαετία 371-362 αποδείχθηκε κρίσιμη για την επιβίωση της Σπάρτης ως ανεξάρτητης πόλης-κράτους και ο Αγησίλαος έγινε μάρτυρας αυτών των δυσάρεστων για την πατρίδα του γεγονότων. Πέθανε στα 84 χρόνια στην Κυρηναϊκή κατά το ταξίδι της επιστροφής από την εκστρατεία του στην Αίγυπτο, όπου είχε πάει μαζί με άλλους Έλληνες μισθοφόρους για να βοηθήσει τον Αιγύπτιο Φαραώ Τάχω και Νεκτανεβώ Β΄ της Αιγύπτου στην επανάσταση τους εναντίον των Περσών.Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο Αγησίλαος ήταν γιος του Αρχιδάμου Β΄ (βασιλιάς το 476-427 π.Χ) και της δεύτερης γυναίκας του, Ευπώλιας, ετεροθαλής αδελφός του Άγις Β΄ (βασιλιάς το 427-401/400 π.Χ.) και αδελφός της Κυνίσκα της πρώτης γυναίκας που πέτυχε νίκη στους Ολυμπιακούς αγώνες.
Μας έχουν διασωθεί λίγες πληροφορίες για τα νεανικά χρόνια του Αγησίλαου. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ήταν κουτσός από το ένα πόδι και ότι δεν προοριζόταν για βασιλιάς μιας και είχε έναν μεγαλύτερο αδελφό τον Άγη Β΄, ο οποίος είχε ήδη ένα γιο, τον Λεωτυχίδα.
Ο Αγησίλαος έλαβε την τυπική διαπαιδαγώγηση από την οποία περνούσε κάθε Σπαρτιάτης ("αγωγή") και όταν πέθανε ο αδελφός του, Άγις, ανέκυψε θέμα διαδοχής μιας και ο Λεωτυχίδας παραμερίστηκε ως μη γνήσιο παιδί του Άγη Β΄ (φήμες θέλανε τη μητέρα του Τιμαία να ισχυρίζεται, ότι τον είχε αποκτήσει από τον Αθηναίο στρατηγό και πολιτικό Αλκιβιάδη, ο οποίος είχε βρει καταφύγιο στη Σπάρτη το 415 π.Χ.). Ωστόσο η άνοδος του Αγησίλαου στο θρόνο υποβοηθήθηκε σημαντικά και από την παρέμβαση του Λύσανδρου, ο οποίος έχοντας αποκτήσει τεράστια επιρροή στην πολιτική ζωή της πόλης του, πίστευε πως ο νέος βασιλιάς θα ήταν υποχείριο του.
Ο Λύσανδρος και ο Αγησίλαος είχαν αναπτύξει μια πολύ στενή φιλία (η οποία έφτανε μέχρι τα όρια της σχέσης εραστή και ερωμένου) και αυτή η σχέση αποδείχθηκε καταλυτική για τη μετέπειτα πορεία του Αγησιλάου.
Μικρασιατική εκστρατεία (396-394 π.Χ.)
Στο πρώτο έτος της βασιλείας του, η Σπάρτη συγκλονίστηκε από την αποκάλυψη της συνωμοσίας του Κινάδωνα, στόχος της οποίας ήταν η ανατροπή του πολιτικού και κοινωνικού καθεστώτος. Λίγο αργότερα το 396 π.X. οι Σπαρτιάτες πληροφορήθηκαν, ότι οι Πέρσες επιδίδονται σε μεγάλες ναυτικές προετοιμασίες και αποφάσισαν να στείλουν τον Αγησίλαο με ένα εκστρατευτικό σώμα στη Μικρά Ασία με σκοπό την υποστήριξη και απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας.
Το σώμα αυτό αποτελούνταν από 30 Σπαρτιάτες, 2000 νεοδαμώδεις και 6000 συμμάχους στρατιώτες. Θέλοντας να δώσει πανελλήνια χροιά στην εκστρατεία του, ο Αγησίλαος ήρθε στην Αυλίδα και θυσίασε στην Άρτεμη μιμούμενος τον Αγαμέμνονα.
Η ποκιτική αυτή πράξη αποκρούστηκε ωστόσο από τους Βοιωτάρχες, οι οποίοι τον πρόσταξαν να μην πραγματοποιήσει τη θυσία και πέταξαν τα θυσιαζόμενα σφάγια από το βωμό. Το 396 π.Χ. έφθασε στην Έφεσο και εκεί τον συνάντησαν απεσταλμένοι του σατράπη Τισσαφέρνη θέλοντας να εξακριβώσουν το σκοπό της άφιξης του. Ο Αγησίλαος απάντησε "για να γίνουν ανεξάρτητες οι πόλεις της Ασίας όπως είναι και στην υπόλοιπη Ελλάδα".
Ο Τισσαφέρνης του πρότεινε τρίμηνη ανακωχή με σκοπό να ενημερώσει τον Μεγάλο Βασιλιά και ο Αγησίλαος αποδέχτηκε την πρόταση του. Ωστόσο καθ' όλη τη διάρκεια της ανακωχής ο Πέρσης σατράπης ζητούσε ενισχύσεις παραβιάζοντας ουσιαστικά την ανακωχή και απαίτησε από τον Αγησίλαο - όταν ισχυροποίησε τη θέση του - να εγκαταλείψει τη Μικρά Ασία.
Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς, αφού ενίσχυσε το στράτευμα του, ξεκίνησε την προέλαση του προς την Ελλησποντιακή Φρυγία. Κυριεύοντας όσες πόλεις συναντούσε στο δρόμο του, συγκέντρωσε πάρα πολλά λάφυρα και έφτασε στο Δασκύλειο, την έδρα του σατράπη Φαρνάβαζου Β΄. Στην ιππομαχία που ακολούθησε οι Έλληνες είχαν μικρές απώλειες και μόνο με την παρέμβαση του ίδιου του Αγησιλάου, οι δυνάμεις των Περσών υποχώρησαν.
Ωστόσο ο Έλληνας ηγεμόνας συνειδητοποίησε, ότι για να έχει ελπίδες επιτυχίας έπρεπε να αναπληρώσει την έλλειψη ισχυρού ιππικού. Γι αυτό υποχώρησε προς τα παράλια και ξεκίνησε την συγκρότηση ιππικού με τη συνεισφορά των πλουσίων κατοίκων των Ιωνικών πόλεων.
Για να τονώσει το ηθικό των ανδρών του καθιέρωσε βραβεία και έπαθλα για τα στρατιωτικά σώματα που θα διακρίνονταν στην στρατιωτική εκπαίδευση και έδωσε εντολή να πουλούν τους αντίπαλους αιχμαλώτους γυμνούς για να φαίνονται τα αγύμναστα κορμιά τους.
Την άνοιξη-καλοκαίρι του 395 π.Χ. ο Αγησίλαος προέλασε προς τις Σάρδεις. Εκεί κοντά στην πόλη έδωσε μάχη εναντίον των δυνάμεων του Τισσαφέρνους και κατήγαγε περιφανή νίκη, αποκομίζοντας πάμπολλα λάφυρα. Η ήττα μοιραία έφερε και την πτώση του σατράπη.
Ο Πέρσης Βασιλιάς τον θεώρησε υπεύθυνο για την αποτυχία και έστειλε τον Τιθραύστη με εντολή να αποκεφαλίσει και να αντικαταστήσει τον Τισσαφέρνη. Ο νέος σατράπης αξίωσε από τον Αγησίλαο να εγκαταλείψει τα εδάφη του βασιλιά με την υπόσχεση οι ελληνικές πόλεις να είναι μεν αυτόνομες αλλά να συνεχίσουν την καταβολή φόρου στους Πέρσες.
Ο Αγησίλαος απάντησε ότι έπρεπε να πάρει τη συγκατάθεση της πατρίδας του για να δώσει την τελική του απάντηση και ο Τιθράυστης αφού του έδωσε τριάντα τάλαντα για τη συντήρηση του στρατού, τον έπεισε να αποχωρήσει στη Φρυγία ( που ήταν η περιοχή του Φαρνάβαζου Β΄), μέχρι να έρθουν εντολές από τη Σπάρτη.
Μάχη της Κορώνειας
Ο Αγησίλαος Β', επιστρέφοντας από τη Μικρά Ασία, έφτασε με το στρατό του στην πεδιάδα της Κορώνειας στη Βοιωτία, όπου τον Αύγουστο του 394 π.Χ. αντιμετώπισε σε μάχη το στρατό Θηβαίων και Αθηναίων. Οι Αθηναίοι με τους Θηβαίους συνεργάσθηκαν με τους Πέρσες μετά από πληρωμή, των δεύτερων, για να επιτεθούν στη Σπάρτη και να αναγκάσουν τον Αγησίλαο Β' να επιστρέψει.
Η μάχη ήταν σκληρή και, παρόλο που μπορεί να θεωρηθεί νίκη των Σπαρτιατών, ήταν οριακή. Στη συνέχεια, ο Αγησίλαος Β' έφυγε σε εκστρατεία, επικεφαλής μισθοφορικού στρατού, στην Αίγυπτο. Πέθανε σε ηλικία 84 ετών στην Κυρήνη, κατά την επιστροφή του στη Σπάρτη.
Ανταλκίδειος ειρήνη
Ο Αγησίλαος Β' το 387 π.Χ. σύναψε ταπεινωτική συνθήκη με τους Πέρσες, ζητώντας τους και οικονομική βοήθεια και επιτρέποντάς τους να αναμειχθούν στις ελληνικές υποθέσεις. Ο Αγησίλαος Β' έστειλε στα Σούσα τον Ανταλκίδα και ο Αρταξέρξης δέχτηκε να βοηθήσει οικονομικά την Σπάρτη, με αντάλλαγμα την αναγνώριση της περσικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία και Κύπρο.
Στην παρατήρηση κάποιου, ο οποίος είπε ότι «οι Σπαρτιάτες μήδισαν», ο Αγησίλαος απήντησε : «πες καλύτερα ότι οι Μήδοι Λακωνίζουν».
Αρετές
Ο μόνος που του αποδίδει αρετές είναι ο φιλολάκων Ξενοφών, ο οποίος μάλιστα πολέμησε υπό τις διαταγές του στην μάχη της Κορώνειας. Στο έργο «Αγησίλαος» ο Ξενοφών δηλώνει ότι είναι δύσκολο να γράψει κανείς αντάξιο έπαινο για τον Αγησίλαο Β΄, παρ' όλα αυτά επιχείρησε να το κάνει.
Βιβλιογραφία:
- Πλούταρχου, Βίοι , Αγησίλαος.
- Ξενοφώντος, Ελληνικά Βιβλίο Γ΄.
- Ξενοφών, Αγησίλαος 1
Πηγή εικόνας : Από H.A.Guerber - The story of Greeks, Κοινό Κτήμα
Πληροφορίες αντλήθηκαν από την πηγή