Ήταν ανιψιός του Πρόξενου(D/R), ο οποίος είχε αναλάβει την κηδεμονία του Αριστοτέλη όταν αυτός έμεινε ορφανός. Ο Αριστοτέλης έγινε δάσκαλος του Καλλισθένη και μέσω αυτού, το 336 π.Χ., συμμετείχε στην αποστολή που έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος ενάντια στην Περσική Αυτοκρατορία, ως επίσημος ιστοριογράφος για τη συγγραφή του ημερολογίου εκστρατείας. Ενώ στην αρχή επιδοκίμαζε τον Αλέξανδρο, αργότερα ξεκίνησε να τον κατακρίνει και να τον κατηγορεί για την υιοθέτηση ανατολίτικων συνηθειών όπως αυτό τηςπροσκύνησης.
Tο «Σώμα των παίδων»
Ο Φίλιππος Β΄ είχε καθιερώσει να υπηρετούν τον βασιλέα τα παιδιά των επιφανών Μακεδόνων, μόλις εισέρχονταν στην εφηβεία. Καθήκοντά τους ήταν να τον φροντίζουν, να τον φρουρούν όταν κοιμόταν, να εκτελούν χρέη ιπποκόμου στις εξόδους του, να τον βοηθούν να ιππεύσει με τον Περσικό τρόπο και να συμμετέχουν στους βασιλικούς κυνηγετικούς αγώνες.
Ένας από τους παίδες, ο Ερμόλαος του Σώπολι, σε κάποιο βασιλικό κυνήγι αγριόχοιρου σκότωσε το θήραμα και ο Αλέξανδρος, που έχασε την ευκαιρία επειδή καθυστέρησε, θύμωσε μαζί του, του πήρε το άλογο και διέταξε να τον μαστιγώσουν μπροστά στα άλλα παιδιά.
Ο Ερμόλαος προσεβλήθη βαθύτατα και είπε στο Σώστρατο του Αμύντα, που ήταν συνομήλικος του, ότι δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς να τιμωρήσει τον Αλέξανδρο. Ο Σώστρατος επειδή αγαπούσε τον Ερμόλαο δέχτηκε εύκολα να συνεργαστεί. Οι δύο τους στρατολόγησαν κι άλλα παιδιά, τον Αντίπατρο του Ασκληπιόδωρου (γιος του πρώην σατράπη της Συρίας) τον Επιμένη του Αρσαίου, τον Αντικλή του Θεόκριτου, τον Φιλώτατου Κάρσι από τη Θράκη και συμφώνησαν να σκοτώσουν τον Αλέξανδρο στον ύπνο του, όταν θα είχε νυχτερινή βάρδια ο Αντίπατρος.
Η συνωμοσία απέτυχε και η εν λόγω αποτυχία αποδίδεται στην «εμπλοκή» υπερφυσικών παραγόντων. Λέγεται λοιπόν ότι ανάμεσα στους μάντεις της Αυλής ήταν και μία Σύρια, την οποία αρχικά όλοι περιγελούσαν, αλλά όταν είδαν ότι είχε πράγματι υπερφυσικές δυνάμεις και ότι όσα έλεγε στην έκστασή της έβγαιναν αληθινά, ο Αλέξανδρος την συμπεριέλαβε στην προσωπική του ακολουθία. Το βράδυ, που οι παίδες είχαν προγραμματίσει τη δολοφονία του, ο Αλέξανδρος γύριζε από οινοποσία. Βρήκε τη Σύρια σε έκσταση και ακολουθώντας τη συμβουλή της, ξαναγύρισε στην οινοποσία. Έτσι η απόπειρα των παίδων έπεσε στο κενό.
Την επομένη ο Επιμένης είπε τα καθέκαστα στον Χαρικλή του Μενάνδρου, αυτός τα είπε στον αδελφό του Επιμένη, τον Ευρύλοχο, ο οποίος αδιαφορώντας για τον αδελφό του τα μαρτύρησε στον Πτολεμαίο του Λάγου. Μόλις τα πληροφορήθηκε ο Αλέξανδρος διέταξε να συλληφθούν οι συνωμότες που κατέδωσε ο Ευρύλοχος και να βασανισθούν, για να αποκαλύψουν όλη τη συνωμοσία.
Όταν ο Ερμόλαος, οδηγήθηκε στην εκκλησία των Μακεδόνων, ομολόγησε την πράξη του και είπε ότι ουδείς ελεύθερος άνθρωπος θα μπορούσε να ανεχθεί την προσβολή του Αλεξάνδρου, τον οποίο κατηγόρησε για όλα: την εκτέλεση του Φιλώτα, τη αδικαιολόγητη δολοφονία του Παρμενίωνα, το φόνο του Κλείτου πάνω στο μεθύσι, τη Μηδική ενδυμασία που χρησιμοποιούσε, την προσκύνηση που ήθελε να επιβάλει και τέλος τους βαρβαρικούς τρόπους που είχε αποκτήσει στο ποτό και τον ύπνο. Αυτά δεν μπορούσε να τα υποφέρει και αποφάσισε να απαλλάξει τον εαυτό του και τους Μακεδόνες, δολοφονώντας τον Αλέξανδρο.
Φυσικά ο Ερμόλαος και οι άλλοι συνωμότες καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δια λιθοβολισμού, όπως προβλεπόταν για το έγκλημά τους.
Επειδή ο εμπνευστής της συνωμοσίας Ερμόλαος είχε κλίση στη φιλοσοφία και είχε γίνει μαθητής και θαυμαστής του Καλλισθένη, η υπόθεση αυτή ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να βγει από τη μέση ο σημαντικότερος πολέμιος της προσκύνησης.
Ο Καλλισθένης στην ιστορία του μεταχειριζόταν εργαλεία της ρητορικής αλλά έκανε και παρεκβάσεις σε θέματα όπως η γεωγραφία, τα φυσικά φαινόμενα, η ζωολογία, η βοτανική, η αστρονομία, το δίκαιο και άλλα. Κυρίως όμως εξυμνούσε και δόξαζε το πρόσωπο του Αλέξανδρου, δημιουργώντας έτσι σιγά σιγά τον μύθο του μακεδόνα ηγέτη.
Βιβλιογραφία:
- Πλουτάρχου, Βίος Αλεξάνδρου 53 -55
- Αρριανού, Ανάβασις iv. 10-14
- Κούρτιος, viii. 5-8
- Αρριανός Δ.13-14
- Πλούταρχος Αλέξανδρος 55
- Διόδωρος ΙΖ.β.κη
- Κούρτιος 8.6-8
- Ιουστίνος 12.7.2, 15.3.3
- R. Merkelbach, Die Quellen des griechischen Alexanderromans, Μόναχο, 1954
Πληροφορίες αντλήθηκαν από τις παρακάτω πηγές:
