Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2016

Ο Αρχιμήδης και οι μηχανές του

Το 213 π.Χ., ένας ρωμαϊκός στόλος υπό τις διαταγές του Μάρκου Κλαύδιου Μάρκελλου επιτέθηκε στην ελληνική πόλη-κράτος των Συρακουσών. Ο Μάρκελος ήταν βέβαιος ότι θα μπορούσε να καταλάβει τις Συρακούσες μέσα σε πέντε μέρες. Αντί για αυτό, χρειάστηκε περισσότερο από έναν χρόνο, εξαιτίας της εφευρετικότητας ενός ηλικιωμένου άντρα, του Αρχιμήδη.

Ο Αρχιμήδης φώναξε «Εύρηκα!» στο μπάνιο του, όταν σκέφτηκε ένα τρόπο να ζυγίσει το στέμμα του βασιλιά των Συρακουσών και να κρίνει αν ήταν κατασκευασμένο από καθαρό χρυσό ή χαλκευμένο. Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός του εκείνη τη στιγμή, που βρήκε γυμνός απ’ την μπανιέρα και έτρεχε στους δρόμους.

Ως στρατιωτικός σύμβουλος του βασιλιά των Συρακουσών, δαπάνησε πολλά χρόνια επινοώντας μυστηριώδεις «μηχανές» για την προστασία της πόλης.

Όταν έφτασαν οι Ρωμαίοι, οι Συρακούσιοι χρησιμοποίησαν τις μηχανές του Αρχιμήδη. Υπήρχαν μεγάλοι καταπέλτες που μπορούσαν να εκτοξεύσουν βράχους με το μέγεθος ενός βαγονιού και μικροί καταπέλτες που ονομάζονταν «σκορπιοί», οι οποίοι εκτόξευαν βέλη στους Ρωμαίους. Μια γιγάντια αρπάγη σήκωνε τα ρωμαϊκά πλοία από την πλώρη και τα συνέτριβε στα βράχια. Μηχανισμοί σαν ποντικοπαγίδες έριχναν με μοχλούς γιγάντια βάρη πάνω στις ρωμαϊκές πολιορκητικές μηχανές.

Όμως το πιο αποτελεσματικό όπλο ήταν οι καθρέφτες.

Ο Αρχιμήδης, σύμφωνα με αρκετούς χρονικογράφους, δημιούργησε μια σειρά από καθρέφτες που μπορούσαν να εστιάσουν την ηλιακή ενέργεια στα πλοία και να τα κάνουν παρανάλωμα του πυρός.


Ο Αρχιμήδης τρομοκράτησε τόσο πολύ τους Ρωμαίους ναυτικούς, ώστε κάθε φορά που έβλεπαν ένα σχοινί ή ένα κομμάτι ξύλου να κρέμεται από τα τείχη των Συρακουσών, έτρεμαν ότι ήταν άλλη μία από τις τρομαχτικές μηχανές του και το έβαζαν στα πόδια. «Οι Ρωμαίοι» έγραφε ο Πλούταρχος, «άρχισαν να σκέφτονται ότι μάχονταν ενάντια στους Θεούς». Διάφοροι ιστορικοί εξέφρασαν τη δυσπιστία τους σχετικά με τους καθρέφτες.

Όμως, το 1747, ο Γάλλος επιστήμονας Ζορζ-Λουί Λεκλέρκ ντε Μπουφόν πραγματοποίησε μια επιτυχημένη επίδειξη της τεχνικής. Χρησιμοποίησε μια συστοιχία καθρεφτών για να ανάψει φωτιά σε ένα κομμάτι ξύλου που βρισκόταν εξήντα μέτρα μακριά. Ήταν ένα εντυπωσιακό επίτευγμα δημόσιων σχέσεων που τον έκανε διάσημο σε όλη την Ευρώπη.

Ο Μάρκελος έπρεπε να αποδεχθεί ότι δεν θα μπορούσε να καταλάβει την πόλη με έφοδο και αναγκάστηκε να την πολιορκήσει για πολλούς μήνες, πριν καταφέρει να εισβάλει σε αυτή. Ο Αρχιμήδης σκοτώθηκε κατά τη λεηλασία της πόλης. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας Ρωμαίος στρατιώτης τον βρήκε να σχεδιάζει κύκλους στο εργαστήριό του και ο Αρχιμήδης, βυθισμένος στις σκέψεις του, δεν προσπάθησε να προστατευτεί. Το μόνο που τον ένοιαζε ήταν οι τέλειοι κύκλοι που είχε σχεδιάσει, γι’ αυτό και είπε στον στρατιώτη: «Μη μου τους κύκλους τάραττε!»...


Πηγή