Πέμπτη 3 Μαΐου 2018

Το πρώτο θέατρο της αρχαίας Αθήνας

Στην κεντρική πλατεία της Αρχαίας Αγοράς είχε στηθεί το πρώτο θέατρο της Αθήνας. Στα αρχαϊκά χρόνια, όταν ο χώρος της αγοράς απέκτησε δημόσια χρήση, φτιάχτηκε μια κυκλική ορχήστρα για χορούς σε πάνδημες γιορτές.

Ήταν μια μορφή του πανάρχαιου αλωνιού, το οποίο συναντάμε και σήμερα στην ελληνική ύπαιθρο. Όταν καθιερώθηκε η λατρεία του Διονύσου, στο κέντρο της ορχήστρας στήθηκε ο βωμός του θεού του κρασιού και της βλάστησης. Πάνω στα σκαλοπάτια του βωμού ανέβαινε ο πρώτος υποκριτής, ενώ γύρω του δρούσε ο χορός. Και γύρω από τη θεατρική δράση τοποθετούνταν οι θεατές κυκλικά, ώστε να παρακολουθούν όσα διαδραματίζονταν σε  όλες τις πλευρές.

Με τον τρόπο αυτό υπήρχε άμεση σχέση μεταξύ ηθοποιών και θεατών, διότι η διονυσιακή λατρεία και η δραματική ποίηση, που πηγάζει από αυτήν, αποσκοπούσαν στην πλήρη μέθεξη του κοινού. Γύρω από την ορχήστρα έστηναν ξύλινους πάγκους, τα “ικρία”, βαθμιδωτά και αμφιθεατρικά, ώστε οι θεατές να παρακολουθούν τα δρώμενα με την άνεσή τους.
Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, το κοινό του θεάτρου της Αγοράς ήταν πολυπληθές. Τόσο, που όταν γέμιζαν τα ικρία, αρκετοί θεατές ανέβαιναν σε μια μεγάλη γειτονική λεύκα για να απολαύσουν την παράσταση έστω και χωρίς ανέσεις.

Στην αρχαιότητα είχε διατηρηθεί ζωντανή η ανάμνηση πως κατά τη διάρκεια της εβδομηκοστής Ολυμπιάδας, το 499 π.Χ. ο τραγικός ποιητής Αισχύλος, ο οποίος μόλις είχε συμπληρώσει τα 25 του χρόνια, ανταγωνίστηκε τους ποιητές Πρατίνα και Χοιρίλο μέσα σε ένα θέατρο με ξύλινους πάγκους που κατέρρευσαν!

Φαίνεται λοιπόν πως αυτός ο θεατρικός αγώνας των μεγάλων ποιητών, που συνδέθηκε με το πρωτοφανές για τα θεατρικά χρονικά ατύχημα, έλαβε χώρα στο πρωτόγονο θέατρο της Αγοράς.
Πολλοί αρχαιολόγοι, κυρίως όμως ο Τραυλός, ταυτίζουν το θέατρο της Αγοράς με το αρχαίο Λήναιο , όπου γιορτάζονταν τα Λήναια προς τιμήν του Ληναίου Διονύσου. Ονομάστηκε έτσι από τους ληνούς, τα πατητήρια των σταφυλιών.

Στο θέατρο αυτό πιστεύεται πως οι Λήνες ή Βάκχες, οι θιασώτριες του Διονύσου, χόρευαν τον εκστασιακό χορό προς τιμήν του θεού του κρασιού. Στον ίδιο χώρο γίνονταν οι θεατρικοί αγώνες των Ληναίων.
Μετά την κατάρρευση του Αγοραίου Θεάτρου, όλες οι θεατρικές παραστάσεις μεταφέρθηκαν μάλλον στο γνωστό θέατρο του Διονύσου Ελευθερέως. Στα ρωμαϊκά χρόνια, το ιστορικό θέατρο της Αγοράς χάθηκε κάτω από τον όγκο του Ωδείου του Αγρίππα, έρμαιο στους νόμους της φθοράς και της λήθης.



Βιβλιογραφία:
Μοναστηράκι-Πλάκα, οι γειτονιές των Θεών, Άρτεμις Σκουμπουρδή, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ


Πηγή