Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2021

Ο Μ. Αλέξανδρος στην έρημο της Γεδρωσίας

Γεδρωσία είναι το εξελληνισμένο όνομα της περιοχής που σήμερα αντιστοιχεί στην περιοχή του Βαλουχιστάν. Η περιοχή που ονομάζεται Γεβρωσία στα βιβλία που αφορούν τον Μέγα Αλέξανδρο και τους διαδόχους του, εκτείνεται από τον Ινδό ποταμό, μέχρι το νοτιότερο άκρο των Στενών του Ορμούζ. 

Είναι ακριβώς νότια από τις ιρανικές αρχαίες χώρες / περιοχές της Βακτρίας, Αραχωσίας, και της Δραγγιανής, στα ανατολικά των Περσίας και της περσικής σατραπείας της Καρμανίας, ενώ είναι προς τα δυτικά του Ινδού ποταμού, ο οποίος και αποτελούσε το φυσικό της σύνορο της περιοχής με την τη Δυτική Ινδία.

Είναι πιθανό το όνομα Γεδρωσία να είναι η ελληνική μορφή του ονόματος σανσκριτικού "Gāndhārasya" (που σημαίνει "που ανήκει στη Γανδάρα"), όνομα που πιθανόν χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Γανδάρας ως αυτοπροσδιορισμό, όταν περιέγραφαν τη χώρα τους στους Έλληνες.

Μετά την άρνηση του στρατού του να προελάσει ανατολικά του ποταμού Ύφαση το 325 π. Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος διέσχισε την περιοχή αφού είχε πλεύσει νότια στην ακτή του Ινδικού Ωκεανού, στον δρόμο του πίσω στην Βαβυλώνα. 

Όταν έφτασε στον Ωκεανό, ο Αλέξανδρος χώρισε τις δυνάμεις του στα δύο, στέλνοντας τις μισές δια θαλάσσης στα Σούσα, υπό την αρχηγία του Νέαρχου. Οι άλλες μισές θα τον συνόδευαν στην πορεία του διά της έρημου της Γεδρωσίας. 

Στις 60 μέρες της πορείας στην έρημο ο Αλέξανδρος έχασε τουλάχιστον 12.000 άνδρες, επιπροσθέτως της απώλειας αμέτρητων ζώων, ακόλουθων του καραβανιού, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος αυτού. 

Κάποιοι ιστορικοί αναφέρουν ότι έχασε τα δύο τρίτα του στρατού του κάτω από τις δυσμενείς συνθήκες της ερήμου. Αυτό το νούμερο όμως είναι πιθανόν να βασίζεται σε υπερβολική αναφορά της δύναμής του πριν την πορεία, που εκτιμάται σε όχι λιγότερο από 30.000 στρατιώτες.

Αφού είχε προχωρήσει βαθιά μέσα στην έρημο το στράτευμά του μαστιζόταν από την έλλειψη τροφής και νερού. Όπως περιγράφει ο ιστορικός Αρριανός, όταν κάποιοι στρατιώτες που έψαχναν για νερό κατάφεραν και βρήκαν μια ελάχιστη ποσότητα, την οποία έβαλαν μέσα σε ένα κράνος, αμέσως έτρεξαν να το προσφέρουν στο βασιλιά τους, τον Αλέξανδρο, σαν ένα σπουδαίο λάφυρο.

Όταν λοιπόν ο Αλέξανδρος πήρε στα χέρια του το κράνος με το νερό δεν το ήπιε, όπως θα περίμεναν όλοι! Αντίθετα! Το σήκωσε ψηλά ώστε να το βλέπουν όλοι και το έριξε κάτω!

Η πράξη αυτή του Αλεξάνδρου εμψύχωσε τους στρατιώτες, ώστε όπως σχολιάζει ο Αρριανός ήταν σαν να ήπιαν όλοι από εκείνο το κράνος και έτσι να ξεδίψασε το στράτευμα!

Υπάρχουν δύο αντίπαλες θεωρίες για το γιατί ο Αλέξανδρος επέλεξε την πορεία διά της ερήμου, αντί της πιο εύκολης πορείας κατά μήκος της ακτής. Η πρώτη υποστηρίζει ότι ήταν μια απόφαση τιμωρίας των ανδρών του επειδή είχαν αρνηθεί να τον ακολουθήσουν δυτικά του ποταμού Ύφαση. 

Η άλλη υποστηρίζει ότι ο Αλέξανδρος προσπαθούσε να μιμηθεί και να επιτύχει στην προσπάθεια του Κύρου να διασχίσει την έρημο, προσπάθεια στην οποία ο δεύτερος είχε αποτύχει. Όποια και να ήταν τα κίνητρά του, η απόφαση του Αλέξανδρου να διασχίσει την έρημο της Γεδρωσίας θεωρείται ως το πιο σοβαρό λάθος του στην Ασιατική Εκστρατεία.

Η περιοχή αργότερα έγινε μέρος της Μαουρυανής Αυτοκρατορίας, μετά από τον πόλεμο μεταξύ αυτής και των Σελευκιδών.



Βιβλιογραφία:

  • A.B. Bosworth, "Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great." 1988
  • Waldemar Heckel, "The Wars of Alexander the Great." 2002
  • Saul, David: War: From Ancient Egypt to Iraq 
  • Plutarch, The Life of Alexander



Πηγή εικόνας: Από George Tsiagalakis, original map by GMT Hawaii edu - based on PNG work by GMT Hawaii edu (CC-BY-SA-3), CC BY-SA 3.0


Πληροφορίες αντλήθηκαν από την πηγή