Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2021

Η ναυμαχία της Κνίδου το 394 π.Χ

Η ναυμαχία της Κνίδου έλαβε χώρα το 394 π.Χ. στα ανοιχτά της Κνίδου, μιας πόλης της Μικράς Ασίας, ανάμεσα στους Πέρσες εναντίον των Σπαρτιατών και βρισκόταν στο πλαίσιο του Κορινθιακού πολέμου.

Μετά τη μάχη του ποταμού Νεμέα και τη νίκη των Σπαρτιατών ο Αγησίλαος επέστρεφε στην Ελλάδα από το κάλεσμα της Σπάρτης για να αντιμετωπίσει των αντιλακωνικό συνασπισμό. Ο σπαρτιατικός στόλος με αρχηγό τον Πείσανδρο, που τον είχε τοποθετήσει ο Αγησίλαος στη θέση του ναυάρχου, κατευθυνόταν στην Κνίδο.

Ο αθηναϊκός στόλος είχε αρχηγό τον Κόνωνα, αλλά είχε και την υποστήριξη του περσικού στόλου υπό το σατράπη Φαρνάβαζο. Μάλιστα και ο Ευαγόρας Α΄ συνεισέφερε τριήρεις στους Αθηναίους για τη ναυμαχία.

Ο Κόνων ήταν γιος του Τιμόθεου, πλούσιου Αθηναίου από παλιά αριστοκρατική οικογένεια που πήρε την αρχηγία του ναυτικού της Αθήνας το 406 π.Χ. μετά την απομάκρυνση του Αλκιβιάδη. Όταν η Αθήνα ηττήθηκε τον Σεπτέμβριο του 405 π.Χ.  από τους Σπαρτιάτες στον Ελλήσποντο και τους Αιγός Ποταμούς, ο Κόνωνας κατέφυγε στην αυλή του Κύπριου βασιλιά Ευαγόρα, όπου μελετούσε τον τρόπο που θα εκδικηθεί τους Σπαρτιάτες και θα βοηθήσει την πατρίδα του να γίνει πάλι δυνατή. 

Ο Πείσανδρος διέθετε 85 τριήρεις από παραλιακές πόλεις της Μικράς Ασίας και από τα νησιά του Αιγαίου. Ο Κόνων και ο Φαρνάβαζος διέθεταν περίπου 170 τριήρεις, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν φοινικικές και κυπριακές. 

Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν στην Κνίδο, μια πόλη της Ιωνίας. Ο Κόνων παρατάχθηκε μπροστά και ο Φαρνάβαζος από πίσω του. Παρά την αριθμητική τους υπεροχή ο Πείσανδρος επιτέθηκε επιτυχώς. Όμως η αριστερή πτέρυγα των Σπαρτιατών έπεσε όταν επιτέθηκε όλος ο περσικός στόλος. 

Ο Πείσανδρος πολεμώντας γενναία πέθανε πάνω στο πλοίο του και οι σύμμαχοι του κατέρρευσαν. Ο σπαρτιατικός στόλος έχασε 50 πλοία, ενώ ο αθηναϊκός με τον περσικό στόλο είχαν μικρές απώλειες. Η νίκη των Αθηναίων και των Περσών ήταν συντριπτική.

Μετά τη ναυμαχία της Κνίδου η σπαρτιατική κυριαρχία στο Αιγαίο μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο κατέρρευσε. Η Αθήνα ξαναπήρε για λίγο τα ηνία της θαλασσοκράτορος. Ο Κόνων ύστερα κατασκεύασε εκ νέου τα Μακρά Τείχη που είχαν καταστραφεί κατά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου. 

Μετά την ήττα τους το 404 π.Χ., οι Αθηναίοι γρήγορα ανέκτησαν μέρος από την ισχύ και την αυτονομία τους, και μέχρι το 403 π.Χ. είχαν ανατρέψει τους ηγέτες που τους είχαν επιβάλει οι Σπαρτιάτες. Μέχρι το 395 π.Χ, οι Αθηναίοι ήταν αρκετά ισχυροί για να εισέλθουν στον Κορινθιακό Πόλεμο ως σύμμαχοι με το Άργος, την Κόρινθο και τη Θήβα. Για τους Αθηναίους, το πλέον σημαντικό γεγονός αυτού του πολέμου ήταν η επανακατασκευή των Μακρών Τειχών. Μέχρι το 395 π.Χ. είχε ξεκινήσει η επανακατασκευή της οχύρωσης και σύμφωνα με τον Αθηναίο στρατηγό Κόνωνα, η κατασκευή των τειχών είχε φτάσει στα τελικά της στάδια μέχρι το 391 π.Χ.. 

Το 394 π.Χ. Αθηναϊκός στόλος υπό του Κόνωνος επικράτησε αποφασιστικά των Σπαρτιατών στην Κνίδο, και, αμέσως μετά από αυτή τη νίκη, έφερε το στόλο πίσω στην Αθήνα, όπου παρείχε βοήθεια και προστασία ενόσω τα Μακρά Τείχη χτιζόταν ξανά. 

Έτσι, μέχρι το τέλος του πολέμου, οι Αθηναίοι είχαν επανακτήσει την ασυλία τους από χερσαία επέμβαση που τους είχαν πάρει οι Σπαρτιάτες στο τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τα ανακατασκευασμένα τείχη παρέμειναν για πολλά χρόνια, και δεν αναφέρθηκε ποτέ πως είχαν ενσωματωθεί στον αμυντικό σχεδιασμό της Αθήνας μέχρι μετά τη δεκαετία του 340 π.Χ.

Το 390 π.Χ. ακολούθησε η μάχη του Λέχαιου με τη μεγάλη νίκη των πελταστών του Ιφικράτη απέναντι στο στρατό της Σπάρτης. Το 386 π.Χ. υπογράφτηκε η Ανταλκίδειος ειρήνη που τερμάτιζε τον Κορινθιακό πόλεμο.


Πληροφορίες αντλήθηκαν από τις παρακάτω πηγές:

Πηγή1 / Πηγή2 / Πηγή3