Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2022

Εξερευνήσεις στο Ελληνιστικό υδραγωγείο της Κράνας. Λίνδος, Ρόδος

Σύμφωνα με την παράδοση, ο θεός Ήλιος ήταν ο κύριος του νησιού  και όταν έσμιξε με τη νύμφη Ρόδο του έδωσε το όνομά της. Ο θεός Ήλιος με τη Ρόδο γέννησαν εφτά γιους, τους Ηλιάδες. Μια αφήγηση που πολλοί συσχετίζουν με τη Λίνδο αναφέρει πως, όταν οι Ηλιάδες ανδρώθηκαν, ο Ήλιος τους αποκάλυψε ότι οι πρώτοι που θα τελούσαν θυσία στη θεά Αθηνά, θα είχαν για πάντα την εύνοιά της. Πράγματι, οι Ηλιάδες θυσίασαν πρώτοι στη θεά, αλλά πάνω στη βιασύνη τους δεν έκαψαν τα θύματά τους πριν τα προσφέρουν στους βωμούς. Για αυτό το λόγο παρέμεινε η παράδοση των άπυρων θυσιών στη θεά Αθηνά στο νησί. Αργότερα όμως, τέσσερις από τους Ηλιάδες έγιναν αδελφοκτόνοι, καθώς σκότωσαν τον Τενάγη και όταν η πράξη τους έγινε γνωστή αναγκάστηκαν να φύγουν για άλλα μέρη. Μόνο οι δυο που δε μετείχαν στον φόνο παρέμειναν στη Ρόδο. Ο Όχιμος, ως μεγαλύτερος, έγινε ηγεμόνας ολόκληρου του νησιού. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του, ο Κέρκαφος και αυτόν οι τρεις γιοι του, ο Κάμειρος, ο Ιάλυσος και ο Λίνδος, που μοίρασαν το νησί σε τρία μέρη και ο καθένας έκτισε μια πόλη με το όνομά του.

Ένας άλλος μύθος λέει πως, όταν ο Δαναός έφυγε από την Αίγυπτο με τις κόρες του, κατέπλευσε στη Λίνδο, όπου έγινε δεκτός με θέρμη από τους κατοίκους. Αυτός ήταν που έχτισε το ιερό της Λινδίας Αθηνάς και αφιέρωσε ένα άγαλμα στη θεά, πριν εκπλεύσει για το Άργος. Τη θέα τίμησε και ο Κάδμος που, αναζητώντας την αδελφή του, Ευρώπη, αναγκάστηκε να σταματήσει και αυτός στο νησί λόγω της κακοκαιρίας. 

Αυτά λένε οι μύθοι για το χτίσιμο του οικισμού και του ιερού της Αθηνάς. Οι αρχαιολογικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή της Λίνδου έχουν αποκαλύψει ευρήματα της νεολιθικής περιόδου, της εποχής του Χαλκού και των μυκηναϊκών χρόνων. Όπως εκτιμούν οι ειδικοί, η Λίνδος χτίστηκε μετά τον 11ο αι. π.Χ., όταν το νησί αποικίστηκε από τους Δωριείς. 

Κατά την αρχαϊκή εποχή, η Λίνδος με τις άλλες δυο πόλεις της Ρόδου, την Κάμιρο και την Ιαλυσό, αλλά και την πόλη της Κω και τις πόλεις της Κνίδου και της Αλικαρνασσού σχημάτισαν τη λεγόμενη Δωρική Εξάπολη, που είχε ως θρησκευτικό κέντρο τον ναό του Τριόπιου Απόλλωνος στη χερσόνησο της Κνίδου. 

Τους επόμενους αιώνες οι Λίνδιοι, είτε μόνοι τους, είτε σε συνεργασία με τους άλλους Ρόδιους ή και άλλους Έλληνες δραστηριοποιούνται έντονα στην ίδρυση αποικιών: τη Ρόδη στη μακρινή Ιβηρία και στην Ιταλία· την Παρθενόπη και, μαζί με τους Κώους, τις Ελπίες στη Δαυνία. 

Οι Σόλοι στην Κιλικία χτίστηκαν από Λινδίους και Αχαιούς. Λίνδιοι έχτισαν και τη Φασηλίδα στη Λυκία, ενώ περίπου το 688 π.Χ. Λίνδιοι μαζί με Κρήτες αποίκους έχτισαν τη Γέλα στη Σικελία. Σύμφωνα με το Χρονικό της Λίνδου, οι Λίνδιοι έλαβαν μέρος στον αποικισμό της Κυρήνης και της Σύβαρης. Ο Διόδωρος ο Σικελός λέει πως η Λιπάρα αποικίστηκε από Κνιδίους και Ροδίους, το ίδιο και η Σύμη, ενώ η Νίσυρος αποικίστηκε από Ροδίους, μετά από μια επιδημία που αφάνισε τους Κώους αποίκους. Τέλος, περίπου το 550 π.Χ. Ρόδιοι μαζί με πολλούς άλλους Έλληνες χτίζουν τη Ναυκράτιδα στην Αίγυπτο.

Κατά τον 6ο αι. π.Χ. έζησε και κυβέρνησε τη Λίνδο ως τύραννος ο Κλεόβουλος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Τον 5ο αιώνα οι Λίνδιοι κόβουν το πρώτο τους νόμισμα. Στους Περσικούς πολέμους, μετά την ατελέσφορη εκστρατεία του Μαρδόνιου το 492 π.Χ, οργανώθηκε μια νέα εκστρατεία με επικεφαλής τους Δάτη και Αρταφέρνη. 

Οι Πέρσες, αφού συγκέντρωσαν ένα μεγάλο στράτευμα στην Κιλικία, ξεκίνησαν μια εισβολή από θαλάσσης. Σύμφωνα με το Χρονικό της Λίνδου, οι Πέρσες πολιόρκησαν την πόλη της Λίνδου το 490 π.Χ., αλλά χάρη στη θαυματουργική παρέμβαση της θεάς Αθηνάς, η Λίνδος σώθηκε. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων και οι τρεις πόλεις της Ρόδου συμμετείχαν στη Δηλιακή Συμμαχία αποδίδοντας φόρο στο ταμείο υπέρ της εκστρατείας κατά των Περσών.

Ο αυξανόμενος αυταρχισμός των Αθηναίων και στη συνέχεια ο Πελοποννησιακός πόλεμος, που έφερε τους Ροδίους, ως μέλη της Δηλιακής Συμμαχίας, ενάντια στους ομόφυλους (Δωριείς) Σπαρτιάτες, προκάλεσαν έντονες εσωτερικές αναταραχές. Παρόλα αυτά, οι Ρόδιοι συμμετείχαν στη Σικελική εκστρατεία του 415 - 413 π.Χ. με 2 πεντηκοντόρους και 700 σφενδονήτες, κατά την οποία αναγκάστηκαν μάλιστα να πολεμήσουν ενάντια στους ίδιους τούς τους αποίκους, τους Γελώους.

Το 412 π.Χ. με τη συμβολή του Ιαλύσιου Δωριέα, που πολεμούσε στο πλευρό των Σπαρτιατών, η Λίνδος, όπως και οι δυο άλλες πόλεις της Ρόδου, αποστάτησαν από την Αθηναϊκή συμμαχία και συστρατεύθηκαν με την Σπάρτη και τους συμμάχους της. Λίγα χρόνια αργότερα, το 408/407 π.Χ. οι πολίτες της Ιαλυσού, της Καμίρου και της Λίνδου πραγματοποίησαν τον λεγόμενο συνοικισμό χτίζοντας την πόλη της Ρόδου και ενώνοντας τα τρία παλαιά κράτη τους. Έκτοτε, η Λίνδος διατήρησε έναν δευτερεύοντα ρόλο, καθώς η πρωτεύουσα Ρόδος έγινε το κέντρο της Πολιτείας που καθόριζε την μοίρα ολόκληρου του νησιού.

Η Λίνδος συνέχισε να έχει έναν βαθμό τυπικής αυτοδιοίκησης, αφού οι μαστροί και ο λαός της Λίνδου ελάμβαναν αποφάσεις για διαδικαστικά ζητήματα, όπως η εκλογή ιερέων, ιεροθυτών/ιεροποιών κτλ. Το ιερό της Αθηνάς διατήρησε την αίγλη του, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι περίφημοι βασιλείς επέλεξαν να τιμήσουν τη Λινδιά Αθηνά με αφιερώματα - Αλέξανδρος ο Μέγας, Πτολεμαίος ο Σωτήρ, Πύρρος, Φίλιππος Ε΄.  

Την ελληνιστική εποχή, κατά την εποχή της μεγάλης ακμής της Ροδιακής Πολιτείας, η ακρόπολη της Λίνδου έλαβε ιδιαίτερη φροντίδα. Μετά από μια καταστρεπτική πυρκαγιά (περίπου το 342 π.Χ.) ο ναός ανοικοδομήθηκε στην τελική του μορφή, ενώ χτίστηκαν εντυπωσιακά προπύλαια, στοά και τείχος. Ήταν περίπου την ίδια εποχή, που ένας Λίνδιος, ο μαθητής του Λυσίππου, ο γλύπτης Χάρης ανέλαβε την κατασκευή του περίφημου Κολοσσού, ενός γιγαντιαίου χάλκινου αγάλματος αφιερωμένου στον προστάτη της Ρόδου, τον θεό Ήλιο.

Στο τέλος της ακμής της Ροδιακής Πολιτείας, η χώρα, αν και τυπικά αυτόνομη, εξαρτήθηκε από το Ρωμαϊκό κράτος. Τότε, γεννήθηκε στη Λίνδο ο φιλόσοφος Παναίτιος, που έγινε σχόλαρχος των Στωικών και που θεωρείται πως εισήγαγε τη στωική φιλοσοφία στη Ρώμη.

Εξερευνήσεις στο ελληνιστικό υδραγωγείο της Κράνας. Λίνδος, Ρόδος

Ένα σύνθετο σύστημα δέσμευσης νερού, μερικές φορές δαιδαλώδες και αρθρωμένο σε πολλά επίπεδα με δεκάδες και δεκάδες πηγάδια, εξερευνημένα, τεκμηριωμένα και ερευνημένα για περισσότερα από 2,5 χιλιόμετρα, αλλά που εξακολουθεί να παρουσιάζει ερωτηματικά.



Πληροφορίες αντλήθηκαν από την πηγή