Η κατεύθυνση του προκύπτοντος ανέμου εξαρτάται από την ώρα της ημέρας.
Η τοπική θαλάσσια αύρα εξαρτάται από τους διαφορετικούς ρυθμούς ηλιακής θέρμανσης μεταξύ του Σαρωνικού Κόλπου και της γης της Αττικής. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτοί οι μηχανισμοί λειτουργούν στην περιοχή το καλοκαίρι και στις αρχές του φθινοπώρου για χιλιάδες χρόνια.
Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν αυτά τα κλιματολογικά πρότυπα ανέμου, τα οποία διαρκούν από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο σύμφωνα με τον Αριστοτέλη. Το τέλος Σεπτεμβρίου, όταν έλαβε χώρα η θαλάσσια μάχη της Σαλαμίνας, είναι μια οριακή περίοδος κατά την οποία οι Ετεσιανοί άνεμοι αρχίζουν να εξασθενίζουν, αλλά η θαλάσσια αύρα εξακολουθεί να αναπτύσσεται στον Σαρωνικό κόλπο λόγω των υψηλών θερμικών κλίσεων μεταξύ ξηράς και θάλασσας.Ο Θεμιστοκλής εκμεταλλεύτηκε τους τοπικούς ανέμους που ευνόησαν τον ελληνικό στόλο, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας ο περσικός στόλος παγιδεύτηκε από την αλλαγή του ανέμου μέσα στα στενά κανάλια των Στενών της Σαλαμίνας. Η κατάσταση, ώρα με ώρα, μπορεί να περιγραφεί ως εξής:
Η θαλάσσια μάχη στη Σαλαμίνα πιθανότατα ξεκίνησε περίπου δύο ώρες μετά την ανατολή. Ο περσικός στόλος πήρε σχηματισμό μάχης κάτω από το πλήρες φως της ημέρας και εξεπλάγησαν από τον ήχο του ελληνικού πολεμικού τραγουδιού, της τρομπέτας και των κορυφαίων ελληνικών σκαφών. Στη συνέχεια, ο Θεμιστοκλής διέταξε τα ελληνικά πλοία στη δεξιά πτέρυγα και το δεξί κέντρο να αντιστρέψουν την πορεία τους ωθώντας τα περσικά πλοία να εισβάλουν περαιτέρω στα στενά στενά της Σαλαμίνας. Τα ελληνικά πλοία άρχισαν να κινούνται προς τα πίσω, κωπηλατώντας σε οπισθοδρομική πορεία, ενώ διατηρούσαν τις πλώρες τους σταθερά μπροστά στον εχθρό. Με αυτόν τον τρόπο, η συνάντηση των δύο στόλων στη μέση των στενών αποκόπηκε και αποκτήθηκε πολύτιμος χρόνος έως ότου η αλλαγή του ανέμου που αναμένεται να στραφεί σε νότιες κατευθύνσεις έλαβε χώρα περίπου μετά τις 10.00.
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, «ο Θεμιστοκλής γνώριζε πολύ καλά την τοπική κλιματολογία του ανέμου στη Σαλαμίνα, οπότε αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο εξασφάλισε ότι τα ελληνικά πλοία παρατάχθηκαν απέναντι από τα περσικά τη συγκεκριμένη στιγμή που ένας ισχυρός άνεμος φυσούσε από τη θάλασσα (δηλαδή, νότια) φέρνοντας κύματα στα στενά ». Συνεχίζει λέγοντας ότι «ενώ αυτός ο άνεμος δεν θα έβλαπτε τα ελληνικά πλοία που ήταν χαμηλά και δεν προεξέχουν πολύ από τη θάλασσα, θα πλήξει τα περσικά πλοία που είχαν όρθιες πρύμνες και ψηλά καταστρώματα και θα τα γυρίζει πλάγια στα ελληνικά πλοία , καθιστώντας τα έτσι πιο ευάλωτο».
Τα περσικά πλοία δεν γνώριζαν το φαινόμενο, ενώ οι Έλληνες είχαν ένα σημαντικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα. Ο περσικός στόλος παγιδεύτηκε από το αεράκι. Το αεράκι συνέχισε να ενισχύεται προς το μεσημέρι και τις απογευματινές ώρες, εμποδίζοντας τα περσικά πλοία να πλέουν και να διαφεύγουν προς την ανοιχτή θάλασσα. Αντίθετα, ο περσικός στόλος ωθήθηκε στα στενά της Σαλαμίνας όπου καταστράφηκε σχεδόν πλήρως από τα ελληνικά πλοία τις πρώτες βραδινές ώρες.
Το αποτέλεσμα της θαλάσσιας μάχης είναι γνωστό: ένα μεγάλο μέρος του περσικού στόλου χάθηκε, ενώ τα υπόλοιπα πλοία εγκατέλειψαν την περιοχή των συγκρούσεων και κατέφυγαν στον κόλπο του Φαλήρου. Τις απογευματινές ώρες, οι άνεμοι ολοκλήρωσαν τον καθημερινό τους κύκλο και μετατράπηκαν ξανά σε βορειοδυτικοί. Πιθανότατα, πρέπει να ήταν ο άνεμος «Ζέφυρος» που, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, προκάλεσε τα συντρίμμια του περσικού στόλου να παρασύρονται προς τα ανατολικά - νοτιοανατολικά.
Διαβάστε ολόκληρη την επιστημονική έρευνα «Ο ρόλος του καιρού κατά τη διάρκεια της Ελληνο- περσικής Ναυμαχίας της Σαλαμίνας το 480 π.Χ.»
