Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2018

Στην «Αληθή ιστορία» του ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς στέλνει τους ήρωες του στο φεγγάρι

Είστε λάτρεις του Ιουλίου Βερν ή του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς; Αν ναι ίσως θα σας ενδιέφερε να ξέρετε ότι, πολύ πριν από αυτούς τους θεωρούμενους «πατέρες» της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας ένας σατιρικός συγγραφέας των ελληνιστικών χρόνων, ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, είχε ήδη εντρυφήσει στο είδος γράφοντας στα Ελληνικά το πρώτο μυθιστόρημα που έστελνε τους ήρωες του στο… φεγγάρι.

Αυτό είναι κάτι που πολλοί Έλληνες αγνοούμε ή ξεχνάμε, όμως η επισήμανση έγινε την περασμένη εβδομάδα στη Βρετανία, στο Φεστιβάλ Ιδεών του Κέιμπριτζ, από τον λέκτορα του Πανεπιστημίου Τζάστιν Μέγκιτ.

Ο δρ Μέγκιτ πληροφόρησε χαρακτηριστικά το βρετανικό κατά κύριο λόγο ακροατήριό του ότι το πρώτο στην Ιστορία έργο επιστημονικής φαντασίας γράφηκε από έναν ελληνόφωνο σύρο συγγραφέα στην αρχαία Ρώμη. Αναφερόταν στην «Αληθή ιστορία», στην οποία ο Λουκιανός σατιρίζει τα δημοφιλή στην εποχή του ταξιδιωτικά αφηγήματα.

Αντί να περιπλανηθούν λοιπόν στη Γη, «εκτοξεύει» τους ήρωες του σε μακρινούς κόσμους – σε παράξενους πλανήτες και νησιά αλλά και στη Σελήνη. Στη μυθοπλασία του αττικιστή συγγραφέα η Σελήνη είναι κατοικημένη – οι γήινοι ήρωες του μάλιστα φθάνοντας εκεί εμπλέκονται σε έναν πόλεμο ανάμεσα στους στρατούς των κατοίκων της Σελήνης και των κατοίκων του Ήλιου.

Επιστημονική φαντασία και στον Πλάτωνα;


Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς γεννήθηκε στα Σαμόσατα, στον Άνω Ευφράτη της Συρίας γύρω στο 120 μ.Χ. Αν και Σύρος στην καταγωγή – ο ίδιος έλεγε ότι η μητρική γλώσσα του είναι «βαρβαρική» – έγραφε στα ελληνικά και συγκεκριμένα στην αττική διάλεκτο.

Εκτός από δημιουργός του σατιρικού διαλόγου θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους αττικιστές συγγραφείς της Δεύτερης σοφιστικής, έχοντας αφήσει σπουδαίο και πλούσιο έργο (μεταξύ των πιο γνωστών έργων είναι οι «Νεκρικοί διάλογοι»).


Αν και η «Αληθής ιστορία», η οποία θεωρείται επίσης ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα στην Ιστορία, αναγνωρίζεται ευρέως (και όχι μόνο από τον δρα Μέγκιτ) αν όχι ως «καθαρό» έργο επιστημονικής φαντασίας τουλάχιστον ως ένα μυθιστόρημα «σατιρικής φαντασίας» υπάρχουν ορισμένοι οι οποίοι αμφισβητούν τα πρωτεία του Λουκιανού και ανάγουν τα πρώτα «ψήγματα» του είδους ακόμη πιο πίσω, θεωρώντας ότι οι ρίζες του είναι… πλατωνικές.

Αυτό έχει υποστηρίξει σε μια σειρά από δοκίμια που κυκλοφόρησε πέρυσι η βραβευμένη συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ, αναφέροντας την «Πολιτεία» του Πλάτωνα ως ένα πρώτο δείγμα sci-fi.



Πηγή