Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2020

Παυσανίας : Λέγουν επίσης πως έτυχε να είναι παρών στη μάχη ένας άνδρας με παλαιική εμφάνιση κι ενδύματα. Σκοτώνοντας πολλούς από τους ξένους με την εχέτλη, εξαφανίστηκε μετά τη μάχη

Εχετλαίος ή Έχετλος [1] ήταν το όνομα ενός αγνώστου ως τότε ήρωα που εμφανίστηκε στη μάχη του Μαραθώνα και βοήθησε να αναχαιτιστεί η Περσική εισβολή στην Ελλάδα. Το όνομά του συνδέεται πιθανώς με την εχέτλη (= λαβή αρότρου) που λέγεται ότι κρατούσε για να πολεμά με τους Πέρσες. Για αυτό άλλωστε αναφέρεται ενίοτε ως αγρότης [2]. 

Προσδιορίζεται από τον Pfister ως επιφάνεια της μεταβατικής περιόδου από την ομηρική ηρωολατρεία στους νέους θεούς της κλασικής περιόδου [3]. Στην εικόνα του Πάναινου, αδελφού του Φειδία που βρισκόταν στην Ποικίλη Στοά απεικονιζόταν και ο Έχετλος ανάμεσα στους ήρωες της μάχης του Μαραθώνα, δείγμα της υψηλής πίστης των Ελλήνων της περιόδου στους ήρωες, την επιφάνεια των οποίων έβλεπαν συχνά στη μάχη (βλ. Θησέας για παράδειγμα) ή τους επικαλούνταν πριν τη μάχη (βλ Αίας ο Τελαμώνιος και Τελαμών) στη ναυμαχία της Σαλαμίνας [4].

Οι ήρωες θεωρούνταν ικανοί να επανέρχονται στη ζωή όχι μόνον εσχατολογικά, στις άχρονες παραδείσιες κατοικίες τους, αλλά και στον παρόντα χρόνο. Τέτοιες σποραδικές εμφανίσεις θεωρούνταν επιφάνειες [5]

Παυσανίας

Η περιγραφή του Παυσανία έχει ως εξής:

[...]«Λέγουν επίσης πως έτυχε να είναι παρών στη μάχη ένας άνδρας με παλαιική εμφάνιση κι ενδύματα. Σκοτώνοντας πολλούς από τους ξένους με την εχέτλη, εξαφανίστηκε μετά τη μάχη. Σαν ρώτησαν οι Αθηναίοι το μαντείο, ο θεός απλά τους έδωσε την εντολή να τιμήσουν τον Εχετλαίο ως ήρωα. Ανήγειραν και μνημείο μάλιστα με λευκό μάρμαρο. 

Αν και οι Αθηναίοι βεβαιώνουν πως έθαψαν τους Πέρσες, γιατί σε κάθε περίσταση ο θείος νόμος εντέλει πως το νεκρό σώμα θα πρέπει να θάβεται κάτω από τη γη, ωστόσο τάφο δεν βρήκα. Μήτε υπήρχε τύμβος ή άλλο χνάρι φανερό, καθώς οι νεκροί όπως να 'ναι πετάχτηκαν σε κάποιο χαντάκι» [6][...].

Ηρόδοτος

Ο Ηρόδοτος δίνει μια άλλη διάσταση στον άγνωστο αυτόν πολεμιστή και το όπλο του [7] , περιγράφει λοιπόν ότι στην μάχη του Μαραθώνα σκοτώθηκαν 6.400 Πέρσες και 192 Αθηναίοι. Κατά την διάρκεια της συγκρούσεως συνέβη κάτι πολύ παράξενο, ένας Αθηναίος στρατιώτης, ο Επίζηλος, γιος του Κουφαγόρα, ενώ πολεμούσε γενναία στήθος με στήθος ξαφνικά έχασε την όραση του και στα δύο του μάτια, παρόλο που δεν τον είχε ακουμπήσει τίποτα, ούτε δόρυ ούτε ξίφος ούτε βέλος τόξου. 

Συνεχίζοντας ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Επίζηλος διηγείται ότι είδε έναν μεγαλόσωμο οπλίτη που η γενειάδα του κάλυπτε ολόκληρη την ασπίδα του, και ότι αυτό το φάντασμα κρατούσε στα χέρια του ένα πολύ φωτεινό όπλο! 

Πέρασε ακριβώς δίπλα του, σκοτώνοντας Πέρσες αντιπάλους και αυτή η σκηνή ήταν η τελευταία που είδε ο Επίζηλος γιατί από κάποια υπερβολική λάμψη, τυφλώθηκε! 

Οι Αθηναίοι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών να μάθουν ποιος ήταν ο άγνωστος ήρωας που πολέμησε μαζί τους και το Μαντείο τους έδωσε την απάντηση πως έπρεπε να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο.


Παραπομπές σημειώσεις:

  1. Ἐχϵτλαἲος, Παυσ. 1. 32, 5.
  2. «Encyclopedia mythica». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
  3. Pfister, F. 1909 / 1912. Der Reliquienkult im Altertum, Vol. II, Giessen, 423.
  4. Rohde Erwin 2000, Psyche: the cult of souls and the belief in immortality among the Greeks Routledge USA and UK ISBN 978-0-415-22563-2, 136-137
  5. Nagy, G. 2006. «The Epic Hero», 2nd ed. Center for Hellenic Studies, Washington, DC.
  6. Pausanias. Pausanias Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
  7. http://documentarygr.blogspot.com/2010/09/blog-post_9020.html



Πηγή εικόνας : Από Sailko - Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY-SA 4.0 

Πηγή