Tα άγνωστα σπήλαια Ιερά στο εσωτερικό του βραχου της Ακρόπολης

Εκτός από τους εντυπωσιακά ναούς που βρίσκονται στην κορυφή του βράχου, έχουν ανακαλυφθεί σπήλαια στα οποία οι Αθηναίοι λάτρευαν τους θεούς τους και έκαναν κάθε χρόνο τελετές προς τιμήν τους.

Σπήλαιο του Πανός.

Το σπήλαιο Πανός πήρε το όνομά του από τη λατρεία των Νυμφών και του Πάνα, του θεού των αρχαίων και προστάτη των  αιγών ,των βουνών, των δασών, των σπηλαίων και των κοπαδιών. Βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της χαράδρας Γκούρας  σε υψόμετρο 620 μ.,

Σύμφωνα με την ιστορία, ο Θεός βοήθησε την Ελληνική νίκη στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. προκαλώντας πανικό και το φόβο. Οι Αθηναίοι ανταπέδωσαν την ευγνωμοσύνη τους προς τον Θεό, με την εισαγωγή της λατρείας του στη πόλη, και  ιδιαίτερα στη σπηλιά αυτή . Η αναγνώριση βασίζεται στη μαρτυρία του Ευριπίδη και του Παυσανία. Βρήκαμε επίσης ένα αναθεματκό ανάγλυφο στον χώρο, τώρα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Σε αυτό απεικονίζεται ο Θεός να κάθεται στο βράχο παίζοντας σύριγγα ενώ μπροστά του κάθετε μια ενδεδυμένη μορφή.

Η κοιλότητα αποτελείται από δύο δωμάτια που συνδέονται με ένα στενό χαμηλό πέρασμα. Ο δεύτερος θάλαμος, ο οποίο έχει εξερευνηθεί  το 1960 από τον  Ι. Ιωάννου έχει μια υπέροχη λεκάνη διακοσμημένη με σταλακτίτες.

Για τους πιο τολμηρούς υπάρχει ένα δεύτερο δωμάτιο στο σπήλαιο για την επίσκεψη του θα πρέπει με έρπειν να κινηθείς γύρω στα 10 μέτρα.

Σπήλαιο του Απόλλωνος Υποακραίου.

Η λατρεία του Απόλλωνα σε αυτό το σπήλαιο ήταν πιθανώς πολύ παλιά. Εδώ γεννήθηκε σύμφωνα με την παράδοση η Κρέουσα, κόρη του Ερεχθέα και  μητέρα του Ίωνα. Σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες μπορεί να παρατηρηθεί ότι στο σπήλαιο υπάρχουν δύο πηγάδια, όπου πιθανώς βρισκόταν τα αγάλματα των δύο θεών. Τα πολυάριθμα κοιλώματα στα τοιχώματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την τοποθέτηση των αφιερωμάτων.

Σπήλαιο του Διός.

Στο σπήλαιο του Δία συγκεντρώνονταν κάθε χρόνο μια επίσημη αντιπροσωπεία από την Αθήνα προς τους Δελφούς, που είναι γνωστή ως "Πυθαιστές", όπου περίμεναν να πέσει η πρώτη αστραπή να φύγει για το μαντείο .

Σπήλαιο της Αγλαύρου.

Αρχικά το Ιερό της Αγλαύρου λανθασμένα είχε  τοποθετηθεί λόγω κακής ερμηνείας ενός τοπογραφικού  του Παυσανία, στο σπήλαιο της Μυκηναϊκής πηγής. Πρόσφατες ανασκαφές του 1983 από τον Γεώργιος Δοντά και την  Αρχαιολογική Εταιρεία γνωρίζουμε ότι το ιερό ήταν σε μια μεγάλη σπηλιά στην ανατολική πλαγιά της Ακρόπολης. Εκεί ανακαλύφθηκε μια μαρμάρινη στήλη και την επιγραφή   που χρονολογείται στο έτος του  Πολυεύκτου και μνημονεύει την ιέρεια Τιμοκτίτη, κόρη του Πολύνικου από τις Αφίδνες.
Στο Ιερό της Αγλαύρου  γιορταζόταν η ετήσια γιορτή της Αγλαύρου  , και κατά πάσα πιθανότητα σε αυτή την τελετή ορκίζονταν οι έφηβοι γίνουν ενήλικες. Σύμφωνα με την παράδοση ορκίζονταν  να υπερασπίζουν την πατρίδα και να τιμούν τους νόμους, δίνοντας τον όρκο της Αγλαύρο .

Σπήλαιο Αφροδίτης και Έρωτος.

Είναι αφιερωμένο στη θεά της ομορφιάς και του υιού του θεού Έρωτα. Σύμφωνα με τον Παυσανία εκεί λαμβάνουν χώρα κάθε καλοκαίρι η η γιορτή των Αρρηφορίων, για τη δροσιά του  καλοκαιριού και τη γονιμότητα της γης. Νέες Αθηναίες έφεραν προσφορές στη θεά Αθηνά στην Ακρόπολη, περνούσαν από τη Μυκηναϊκή κρήνη και στη συνέχεια μέσα από το μυστικό πέρασμα στο ιερό.

Σπήλαιο του Απόλλωνος Υποακραίου.

Το σπήλαιο του Απόλλωνα Υποακραίου χρονολογείτε από τον 13ο αιώνα π.Χ. Σε μια από τις λαξευμένες στο βράχο κόγχες διατηρείται η επιγραφή "Άρχών Ερέννιος Δέξιππος" (3ος αιώνας μ.Χ)

Σπήλαιο Μυκηναϊκής Κρήνης.

Κάτω από το Ερέχθειο είναι το σπήλαιο της μυκηναϊκής Κρήνη, από το όνομα της πηγής που έφτιαξαν οι Μυκήνες, όταν έχτισαν τα τείχη της Ακρόπολης. Μάλλον υπήρχε το ιερό της κόρης της η αδελφή του βασιλιά της Αγλαύρου, θεάς Έρσης.

Χορηγικό Μνημείο του Θρασύλλου.

Πάνω από το θέατρο του Διονύσου, είναι ένα άλλο σπήλαιο, που χτίστηκε από τον πλούσιο Αθηναίο, Θράσυλλος για τη νίκη του στο θεατρικό παιχνίδι, τον 4ο αιώνα π.Χ. Αργότερα ο γιός του, Θρασυκλής διαρρύθμισε το χώρο και καθιέρωσε δύο τρίποδα. Στην είσοδο του σπηλαίου ήταν μαρμάρινη ζωφόρος διακοσμημένη με στεφάνια κισσού και ελιάς. Σύμφωνα με τον Παυσανία υπήρχε παράσταση του φόνου των παιδιών της Νιόβης από τον Απόλλωνα και την Άρτεμη.

Πηγές

1. «Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο 6, κεφάλαιο 105».
2. «Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο 6, κεφάλαιο 106».
3. «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Ιερά Σπήλαια Πανός Διός Απόλλωνα Υπακραίου».