Όλα αυτά συνέβησαν στην αρχαία Θεσσαλονίκη, όπου ως άλλες Καρυάτιδες τοποθετήθηκαν κατά τον 2ο αιώνα μΧ στο ύψος περίπου της Αρχαίας Αγοράς, δίπλα από τα Λουτρά Παράδεισος.
Η αφαίρεση των περίφημων «Μαγεμένων» -γνωστών και ως «Καρυάτιδων» της Θεσσαλονίκης- ήταν η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη κλοπή, με την άδεια των τότε οθωμανικών αρχών της πόλης....
Ο Εμανουέλ Μιλέρ, ο άνθρωπος που τελικά άρπαξε τις μαγεμένες και τις μετέφερε ως τρόπαιο στην Γαλλία, περιέγραφε μια εικόνα εγκατάλειψης και φθοράς:
«Ο ιδιοκτήτης, που βρίσκεται μέσα στην αυλή του το μνημείο, διασκεδάζει με τη σειρά του να σπάει από καιρού εις καιρόν κομματάκια και να τα πουλάει στους τουρίστες».
Αν και πάνω από 100 χρόνια γινόταν προσπάθεια για την αρπαγή των αγαλμάτων από τους εκάστοτε πρόξενους, τελικά ο Μιλέρ το 1864, με μια γενναία δωροδοκία του Σουλτάνου, κατάφερε να πάρει την άδεια για μεταφορά. Ο ίδιος σε επιστολές προς τη σύζυγό του αναφέρει:
«Βιάζομαι να σου στείλω την καλή, μεγάλη είδηση… Ο Σουλτάνος, μέσω του Μεγάλου Βεζύρη, του Φουάντ Πασά, μου έδωσε την άδεια να αποκολλήσω και να μεταφέρω στη Γαλλία οκτώ αγάλματα της Σαλονίκης, που ήθελα τόσο πολύ …αλλά ο πληθυσμός έχει ήδη αρχίσει να εξάπτεται και να δυσανασχετεί. Είναι έξαλλοι που θα πάρω αυτά τα αγάλματα, τα οποία έχουν υποστεί τόσες φθορές».
Στις αρχές Νοεμβρίου του 1864, παρά τις έντονες αντιδράσεις των Ελλήνων και των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ο Μιλέρ και οι εργάτες ξεκίνησαν να αποκολλούν τις «πέτρες», όπως συνήθιζε να τις αποκαλεί ο ίδιος. Η μεταφορά τους πάνω σε βουβάλια στο λιμάνι της πόλης κράτησε αρκετές εβδομάδες, ενώ στα μέσα Δεκεμβρίου φορτώθηκαν στο μεταγωγικό πλοίο «La Truite» και ταξίδεψαν στη Γαλλία. Τα τελευταία κομμάτια του μνημείου που είχε στην κατοχή της η εβραϊκή οικογένεια πουλήθηκαν λίγο πριν από το 1917 σε Αγγλους, ενώ ό,τι είχε απομείνει καταστράφηκε ολοκληρωτικά με τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.
Είκοσι χρόνια άκαρπων προσπαθειών
Η προσπάθεια για επιστροφή των «Μαγεμένων» στη Θεσσαλονίκη μετρά περισσότερα από 20 χρόνια. Η πρώτη είχε γίνει ενόψει της διοργάνωσης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το 1997 και η δεύτερη από το δήμο Θεσσαλονίκης ενόψει του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, το 2012.
Το Μουσείο του Λόυβρου είχε αρνηθεί τότε την επιστροφή των «Incantadas», όπως λέγονταν οι «Μαγεμένες», και προκρίθηκε η κατασκευή αντιγράφων. Η τελευταία προσπάθεια έγινε μόλις πριν από λίγα χρόνια πάλι από το δήμο, ο οποίος με ιδιωτική χορηγία επιχείρησε να κατασκευάσει τα εκμαγεία. Και αυτή η προσπάθεια ναυάγησε λόγω κόστους. Η τελευταία φορά που οι «Μαγεμένες» εκτέθηκαν στο κοινό ήταν το 2011-12 στο πλαίσιο της έκθεσης «Η Αρχαία Μακεδονία και το βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Η έκθεση αποτέλεσε την αφορμή για τη συντήρηση των αγαλμάτων, που αποκάλυψε πλήρως την ομορφιά τους, αλλά και για την προβολή τους σε κεντρική θέση στο Μουσείο του Λούβρου.
Οι «Μαγεμένες» ήταν πασίγνωστες, κοσμούσαν την αγορά της πόλης από το 2ο-3ο μ.Χ. αιώνα και αποτελούσαν σημείο αναφοράς στη Θεσσαλονίκη της εποχής. Αργότερα στην περιοχή αναπτύχθηκε η εβραϊκή συνοικία Rogos. Ένα τμήμα τότε από τη «Στοά των Ειδώλων» με τις «Μαγεμένες» βρέθηκε ενσωματωμένο στο σπίτι ενός πλουσίου Εβραίου υφασματέμπορα, του Λιάτσι Αρδίτη. Την εποχή εκείνη αποκαλούνται «Las Incantadas». Ό,τι απέμεινε από το μνημείο φαίνεται πως καταστράφηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.
Πηγή1 / Πηγή2
