Νοτιοανατολικά της Ολυμπιάδας της Χαλκιδικής, πάνω στη χερσόνησο «Λιοτόπι», που αποτελείται από δύο λόφους, βρίσκονται τα αρχαία Στάγειρα. Μετά από τις ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1990 έχει έρθει στο φως μια ολόκληρη πόλη σε σημείο που πριν ήταν ένα τεράστιο και πυκνό δάσος. Εκεί, στο κέντρο των δύο λόφων, εντοπίστηκε η αγορά της πόλης κι ένα μεγάλο συγκρότημα δημόσιων καταστημάτων και αποθηκών. Το μνημείο βρέθηκε περίπου 40 με 50 μέτρα βορειότερα από τη στοά, στον βόρειο λόφο.
«Τυχαία έπεσα στον τάφο του Αριστοτέλη, τον οποίο ανέσκαψα το 1996. Από το 1996 που βρήκα το συγκεκριμένο χτίσμα, ήμουν σίγουρος ότι πρόκειται για τον τάφο του Αριστοτέλη. Τα ανασκαφικά ευρήματα “παντρεύονται” εντελώς με τις αναφορές των αρχαίων μαρτυριών. Το ανακοίνωσα πέρσι στην επιστημονική κοινότητα με αφορμή το Παγκόσμιο Συνέδριο για τον Αριστοτέλη που έγινε στη Θεσσαλονίκη και συνέπεσε με το έτος Αριστοτέλη που κήρυξε η UNESCO με τη συμπλήρωση 2.400 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου. Έχω συγγράψει τρεις ογκώδεις τόμους για την ανασκαφή στα αρχαία Στάγειρα και ελπίζω να βρεθεί χρηματοδότης για να εκδοθούν, όπου μέσα παρουσιάζω πολλά στοιχεία σε πολύ μεγαλύτερη έκταση για την ανασκαφή».
Ο τάφος του Αριστοτέλη
«Στο συγκεκριμένο σημείο έχουν ολοκληρωθεί οι ανασκαφές αλλά όχι στον περιβάλλοντα χώρο. Πιστεύω ότι αν συνεχιστούν οι ανασκαφές, θα βρεθούν και άλλα στοιχεία σημαντικά για να τεκμηριωθεί ακράδαντα ότι εκεί είναι ο τάφος του Αριστοτέλη. Υπάρχουν φωνές που λένε ότι εφόσον δεν βρέθηκε επιγραφή, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί. Υπάρχουν όμως πολλές ισχυρές ενδείξεις. Ο τάφος του Φιλίππου στη Βεργίνα δεν έχει επιγραφή, αν και είναι ασύλητος. Δεν έχουμε επιγραφή, γιατί ο Αριστοτέλης ήταν ονομαστός και όλοι ήξεραν ότι εκεί είναι ο τάφος του».
Ο τάφος του Αριστοτέλη έχει δεχθεί καταστροφές, διότι το 1100 -1200μ.Χ οι Βυζαντινοί έχτισαν έναν τεράστιο πύργο πλευράς 6μέτρων εντός του τάφου και κατέστρεψαν τη στρωματογραφία, για να σκάψουν τα θεμέλια του βυζαντινού πύργου. Για να χρίσουν τον πύργο, χρησιμοποίησαν υλικό αρχαίο όπως τα μάρμαρα. Παρ’ όλα αυτά, τα τοιχώματα του τάφου σώζονται μέχρι ύψους 1,80 μέτρα.
Οι ανασκαφές
Οι ανασκαφές στα αρχαία Στάγειρα ξεκίνησαν το 1990 με χρηματοδότηση 300.000 δραχμών από την κοινότητα της Ολυμπιάδας, 4.000.000 δραχμών από την τότε νομαρχία Χαλκιδικής, ενώ τη μεθεπόμενη χρονιά το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης χρηματοδότησε τις ανασκαφές με 8.000.000 δραχμές και μετέπειτα εντάχθηκε στα ευρωπαϊκά προγράμματα. «Οι ανασκαφές σταμάτησαν το 2000, μαζί και οι αναστηλώσεις, οι διαμορφώσεις και οι αποκαταστάσεις, γιατί οι πολιτικοί μου προϊστάμενοι μου έκοψαν τη χρηματοδότηση λόγω της δικής μου αντίθεσης στα μεταλλεία χρυσού της περιοχής. Συνεχίστηκαν μόνο οι αναστηλώσεις, γιατί υπήρχε ένα υπόλοιπο από τα ΕΣΠΑ».
Η ανασκαφή θα φέρει στο φως και άλλα στοιχεία
«Θα πρέπει να συνεχιστεί η ανασκαφή και να υπάρξει χρηματοδότηση. Αυτό το κτίσμα, επειδή έγινε εσπευσμένα μέχρι να έρθει η τέφρα του Αριστοτέλη από τη Χαλκίδα, χτίστηκε με πολύ καλό αλλά ετερόκλητο οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση. Μέσα σ’ αυτό το υλικό έχει και εξαιρετικούς γωνιολίθους μαρμάρου λιασμένους εξαιρετικά, που πολλοί από αυτούς έχουν επιγραφές σημαντικές για την ιστορία της πόλης των Σταγείρων της πρωιμότερης εποχής. Πρέπει να γίνει μια αρχιτεκτονική μελέτη, για να αποκατασταθεί το κτίσμα, να στερεωθεί, να συμπληρωθεί με το οικοδομικό υλικό που υπάρχει και με την ευκαιρία αυτή να δούμε αν αυτά τα μάρμαρα και οι γρανίτινες πλάκες έχουν επιγραφές που θα φώτιζαν την παλαιότερη ιστορία των αρχαίων Σταγείρων».
Για τη συνέχιση των ανασκαφών και την προβολή των αρχαίων Σταγείρων έχει συσταθεί ένας παγκόσμιος σύλλογος για τη δημιουργία του Διεθνούς Αριστοτελικού κέντρου κοντά στα Στάγειρα. «Καλώ τον κόσμο να γραφτεί στον Σύλλογο, για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε το όραμά μας».
Ο Αριστοτέλης
Ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης γεννήθηκε στα Στάγειρα το 384π.Χ. και πέθανε στη Χαλκίδα το 322π.Χ., έναν χρόνο μετά τον θάνατο του μαθητή του, Μεγάλου Αλεξάνδρου, σε ηλικία 63 ετών από στομαχικό νόσημα.
Σε ηλικία 17 ετών πηγαίνει στην Αθήνα και μαθητεύει κοντά στον Πλάτωνα. Έπειτα από τον θάνατο του μαθητή του, σύμφωνα με τις πηγές, δεν άντεξε τις κατηγορίες «επί ασεβεία», που επέσυρε τότε τη θανατική ποινή, και κατέφυγε στη Χαλκίδα, από όπου καταγόταν η μητέρα του.
Ο πατέρας του, ο Νικόμαχος, καταγόταν από τα Στάγειρα και ήταν ο γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας, Αμύντα Γ’.
Ο Αριστοτέλης έκανε τις μελέτες για τη ζωολογία και τη φυτολογία στην περιοχή της σημερινής Ολυμπιάδας της Χαλκιδικής.
Τα Στάγειρα
Η πόλη των Σταγείρων ιδρύθηκε από Ίωνες αποίκους της Άνδρου το 656-5 π.Χ και λίγο αργότερα έφθασαν άποικοι και από τη Χαλκίδα. Οι Άνδριοι ίδρυσαν τον 7ο αιώνα π.Χ. και άλλες δύο αποικίες, την Άργιλο (σημερινή περιοχή Νέων Κερδυλλίων) και την Άκανθο (περιοχή της σημερινής Ιερισσού). Τα Στάγειρα ήταν ανεξάρτητη πόλη - κράτος και γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι και την κατάληψή της από τον βασιλιά Φίλιππο Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 349 π.Χ. Ήταν το βορειότερο μέρος της Χαλκιδικής Συμμαχίας που είχε έδρα και πρωτεύουσα την Όλυνθο και μετά την κατάληψή της εντάσσεται στο Μακεδονικό Βασίλειο.
Για την ανασκαφική έρευνα των Σταγείρων, ο Κώστας Σισμανίδης έχει γράψει το βιβλίο « Ο τάφος του Αριστοτέλη στα αρχαία Στάγειρα – Η ανασκαφική αποκάλυψη» εκδόσεις Μέθεξις, 2016.
