Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2017

«Δώσε το μου» ή «πάρε με», ερωτικές προτροπές των αρχαίων

«Πάρε με» Εκφράσεις όπως «Δώσε το μου» ή «πάρε με» ή «πιο μέσα» είναι ακόμα και σήμερα προκλητικές και τελικά απαγορευτικές. Τον 3ο και 4ο αιώνα π.Χ. όμως στη Μακεδονία του Μ. Αλεξάνδρου, ήταν χαραγμένες σε μήτρες αγγείων που παράγονταν στην αρχαία Πέλλα και βρίσκονται σήμερα αναπαραγμένες στις προθήκες του Μουσείου με ενημερωτικό σημείωμα : «Τα αγγεία απεικονίζουν σχήματα συνουσίας με προτρεπτικές των πράξεων επιγραφές..»



Η Αφροδίτη του έρωτα και του θανάτου 


«H Αφροδίτη αποσανδαλίζουσα» επιγράφεται το αγαλματίδιο και… σκανδαλίζουσα συμπληρώνει ο «μερακλής» επισκέπτης του μουσείου. «Η Αφροδίτη ήταν κατ’ εξοχήν θεά των νεκρών», διευκρινίζει η επίτιμος έφορος της ΙΖ’ Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων της περιοχής και επί 30 χρόνια εκ των ανασκαφέων της, κα. Ακαμάτη.


Δεκάδες αγαλματίδια της θεάς Αφροδίτης βρέθηκαν σε τάφους γυναικών και ανδρών όλων των εποχών στην Πέλλα. Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν τα αγαλματίδια του έρωτα και του συμπλέγματος του έρωτα και της ψυχής τα οποία αναπαράχθηκαν από τα εργαστήρια του ΤΑΠ (Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων) και διατίθενται στα πωλητήρια σχεδόν όλων των μουσείων της χώρας, ενώ θεωρούνται από τα πλέον ευπώλητα.

Σας ικετεύω δαίμονες 


Το πρώτο αποδεδειγένα «μακεδονικό κείμενο»  είναι σύμφωνα με το κλασσικό λεξικό της Οξφόρδης, η κατάρα εννέα στίχων που βρέθηκε εγχάρακτη σε μολύβδινο έλασμα τυλιγμένο στο δεξί χέρι νεκρής κατά την αποκάλυψη τάφου του 4ου αιώνα π.Χ. από την περιοχή της αγοράς στην αρχαία Πέλλα. Το εύρημα εντοπίστηκε το 1986 και εκτίθεται στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πέλλας. «Της Θετίμας και του Διονυσοφώντα τον επίσημο γάμο τον δένω με μάγια γραμμένα και όλων των άλλων γυναικών τον γάμο όσες είναι χήρες ή παρθένοι, ιδιαίτερα όμως της Θετίμας.

Κι αποθέτω τα μάγια στον Μάκρωνα και στους δαίμονες. Και αν ποτέ εγώ ξεθάψω και ξετυλίξω και διαβάσω τούτα τα λόγια τότε να παντρευτεί ο Διονυσοφών και όχι πριν. Γιατί δεν θέλω να πάρει άλλη γυναίκα από εμένα, αλλά εγώ να γεράσω μαζί με τον Διονυσοφώντα και καμία άλλη. Σας ικετεύω δαίμονες….». Αυτή ήταν η κατάρα σε ελεύθερη μετάφραση.

Οι κατάδεσμοι ήταν συνήθως μολύβδινα  φύλλα σε μορφή πινακίδων με χαραγμένο κείμενο. Συνήθως ήταν διπλωμένοι ή άλλοτε πάλι σφραγισμένοι με ένα καρφί για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και στην επιφάνεια τους ήταν σκαλισμένες φράσεις που είχαν να κάνουν με τη μαγεία.



Πολλοί κατάδεσμοι έχουν βρεθεί σε τάφους του Κεραμεικού και άλλων αρχαίων νεκροταφείων. Οι άνθρωποι με αυτό τον τρόπο έριχναν το μήνυμα τους, συνήθως για υποθέσεις έρωτα ή μίσους, σε ένα τάφο προς τις θεότητες του Κάτω Κόσμου. Αντί για πλακίδια κάποιες φορές χρησιμοποιούσαν αγαλματίδι.

Ένα αρχαίο αγαλματίδιο στο Λούβρο παρουσιάζει γονατισμένη γυμνή γυναίκα με τα χέρια δεμένα πίσω. Στο κορμί είναι καρφωμένες 13 βελόνες. Αυτά τα μικρά αντικείμενα με τις μαγικές δυνάμεις περνούσαν το μήνυμα προς τους νεκρούς. Οι νεκροί θεωρούνταν ως οι μυστικοί μεσολαβητές προς τις δυνάμεις του Κάτω Κόσμου, καθώς αποτελούσαν την απαραίτητη δίοδο για το τελετουργικό της μαγείας.


Πηγή: «Αρχαία κρυμμένα μυστικά», επιμέλεια Μαίρη Αδαμοπούλου.



Πηγή