Η επιστολή της εταίρας Θαΐδας στον Εύθυδημο

Η Θαΐδα ήταν μία πασίγνωστη εταίρα του 4ου αιώνα π.Χ..  Πιο συγκεκριμένα μία  ορχηστρίς που είχε γνωστότατους Αθηναίους ανάμεσα στους θαυμαστές της, ιδίως τον κωμικό Μένανδρο, που τιτλοφόρησε μια από τις κωμωδίες του με τ' όνομά της, και τον Μέγα Αλέξανδρο, που την πήρε μάλιστα μαζί του στην εκστρατεία του εναντίον της Ασίας!

Για ν' απαλλάξει τον Αλέξανδρο από ένα μέρος της ευθύνης που τον βαρύνει για τον εμπρησμό των περίφημων ανακτόρων της Περσέπολης, ο Κλείταρχος έγραψε πως η Θαΐς ήταν εκείνη που, μέσα στη μέθη της, στο συμπόσιο που ακολούθησε τη νίκη και την κατάληψη της Περσέπολης, άρπαξε μια δάδα κι έβαλε φωτιά στ' ανάκτορα. Το παράδειγμά της μιμήθηκαν κατόπιν όλοι όσοι μετείχαν στο συμπόσιο.

Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Θαΐς έγινε σύζυγος του Πτολεμαίου, του κατοπινού βασιλιά της Αιγύπτου, κι απέκτησε απ' αυτόν τρία παιδιά: τον Λεοντίσκον, τον Λάλον και την Ειρήνην, σύζυγο του βασιλιά των Σόλων της Κύπρου Ευνόστου.

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΘΑΪΔΑΣ ΣΤΟΝ ΕΥΘΥΔΗΜΟ

«Αφ’ ότου εσκέφθης να φιλοσοφής, έγινες σεμνός και τας όφρυς υπέρ τους κροτάφους φέρεις. Κρατών εις την μίαν χείρα το επανωφόριόν σου και την άλλην «βιβλίδιον» μεταβαίνεις εις την Ακαδημίαν, χωρίς να στρέφης τους οφθαλμούς σου προς την οικίαν μου, ενώ καθ' εκάστην διέρχεσαι προ αυτής.

Παρεφρόνησες, Ευθύδημε; Δεν γνωρίζεις ποίος είναι ο σοφιστής ούτος ο σκυθρωπός όστις σε διδάσκει πάντα ταύτα τα σπουδαία πράγματα; Προ ολίγου χρόνου εξέφρασε την επιθυμίαν να συνάψωμεν μαζί ερωτικάς σχέσεις. Βλέπων δε, ότι δεν ήθελον αυτόν, διότι επεθύμουν σέ μάλλον εκείνου, αδιαφορούσα δια το χρυσίον όλων των σοφιστών. Επειδή δε τώρα σε αποτρέπει να έχης πλέον σχέσεις μαζί μου, θα δεχθώ αυτόν, και εάν θέλης, θα σου αποδείξω κάποια νύκτα, ότι, ο δήθεν μισογύνης αυτός διδάσκαλός σου κάθε άλλο ή αρκείται εις συνήθεις ηδονάς. Είναι φλύαρος, κενόδοξος και αναλαμβάνει εργολαβικώς την διδασκαλίαν των νέων, μόνον δια να σιτίζεται, ω ανόητε.

Κατά τι, λοιπόν, διαφέρει ο σοφιστής μιας εταίρας;
Ίσως τόσον, όσον δεν πείθουν και οι δύο δια των αυτών μέσων.
Εν τούτοις, ένας είναι δι’ αμφοτέρους ο αντικειμενικός σκοπός, το χρηματίζεσθαι.
Πόσον, όμως, είμεθα ημείς καλλίτεραι και ευσεβέστεροι!

Ουδέποτε λέγομεν, ότι δεν υπάρχουν θεοί. Απ' εναντίας πιστεύομεν εις τους εραστάς, όταν ορκίζονται, ότι μας αγαπούν. Ούτε αξιούμεν από τας μητέρας και τας αδελφάς να συνάπτουν ερωτικάς σχέσεις με τους άνδρας συγγενείς των, αλλά αυτοί με ξένας γυναίκας. Εάν αγνοούμεν πόθεν γίνονται τα σύννεφα και πόθεν έρχονται τα άτομα, δια τούτο ακριβώς είμεθα καλλίτεροι των σοφιστών. Και εγώ εδιδάχθην παρ’ αυτών, αλλά ήτο καιρός χαμένος. Αλλ’ ουδείς εξήλθεν των βραχιόνων της εταίρας και να ονειροπολή και να στασιάση τα κοινά, αλλά μένων πλησίον της έως την αυγήν και μεθών, ηρεμεί αναγκαστικώς έως την τρίτην η τετάρτην ώραν (μ.μ.). Μορφώνομεν δε καλλίτερον ημείς τους νέους. Έπειτα σύγκρινον, εάν θέλης, Ασπασίαν την Εταίραν και Σωκράτην τον σοφιστήν και σκέψου ποίος εκ των δύο εμόρφωσε καλλιτέρους άνδρας. Της μεν μιας θα ίδης μαθητήν τον Περικλέα, του δε άλλου τον Κριτίαν (που έγινε τύραννος).

Αφαίρεσε λοιπόν την μωρίαν ταύτην και την αηδίαν, αγαπημένε μου Ευθύδημε, διότι συ, ο έρως μου, δεν πρέπει να έχης σκυθρωπούς τους ωραίους σου οφθαλμούς. Γύρισε προς την ερωμένην σου, όπως και άλλοτε, όπου επανερχόμενος από το Λύκειον εστέγνωνες τον ιδρώτα σου ίνα κραιπαλήσωμεν πάλιν ολίγον, να γευθώμεν ομού την θείαν ηδονήν. Τώρα μάλιστα θα σου φανώ σοφωτέρα. Οι θεοί μας παρέχουν ελάχιστον χρόνον να ζώμεν. Μη (την) καταναλώσης λοιπόν εις αινίγματα και φλυαρίας. Έρρωσο». (*)

Το αρχαίο ελληνικό κείμενο, στην πρωτότυπη μορφή, της εταίρας Θαΐδας προς τον εραστή της, Ευθύδημο, που μας διασώζει ο Αλκίφρων στις Επιστολές του, έτσι όπως το αλιεύουμε μέσα από τα ψηφιοποιημένα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας!



Πηγή