H Γοργώ ήταν η κόρη του Κλεομένη Α΄, βασιλιά της Σπάρτης και σύζυγος του μεγάλου ήρωα των Θερμοπυλών Λεωνίδα. Ήταν 8-9 χρονών όταν απέδειξε για πρώτη φορά την ευφυΐα της. Το μικρό κοριτσάκι του βασιλιά Κλεομένη ήταν παρούσα σε πολλές κρίσιμες πολιτικές συζητήσεις του πατέρα της.
Έτσι παρακολούθησε την διαπραγμάτευση με τον Αρισταγόρα από τη Μίλητο, με στόχο την επίτευξη μιας κρίσιμη συμμαχίας. Ο Αρισταγόρας είχε ένα χάρτη για να παρουσιάσει καλύτερα τα γεωστρατηγικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι ιωνικές πόλεις. Λέγεται πως είναι η πρώτη γνωστή περίπτωση χρήσης γεωγραφικού χάρτη στο χώρο του Αιγαίου. Πρότεινε στον Κλεομένη να προελάσουν οι στρατιώτες του μέχρι την περσική πρωτεύουσα. Ο Κλεομένης ζήτησε μια προθεσμία να το σκεφτεί.
Τρεις μέρες μετά ζήτησε να μάθει την απόσταση από τις ακτές της Ιωνίας μέχρι τα Σούσα. Η απάντηση ήταν ότι χρειάζονταν τρεις μήνες τουλάχιστον. Τότε ο Κλεομένης αφού ζύγισε όλα τα δεδομένα απέρριψε την πρόταση του Αρισταγόρα, ο οποίος προσπάθησε να τον εξαγοράσει.
Η Γοργώ που ήταν μπροστά πετάχτηκε και είπε την περίφημη φράση:»Πατέρα θα σε διαφθείρει ο ξένος αν δεν τον διώξεις». Η στάση της έδειξε αυτό που όλοι διαπίστωσαν όταν μεγάλωσε και έγινε μια δυναμική γυναίκα που είχε ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της Σπάρτης. Ο Κλεομένης πέθανε στη φυλακή αφού κατηγορήθηκε από τους Εφόρους. Κάποιες πηγές κάνουν λόγο και για αυτοκτονία.
Όταν η μοναδική κληρονόμος της μεγάλης περιουσίας του Κλεομένη έφτασε σε ηλικία γάμου, παντρεύτηκε τον ετεροθαλή αδερφό του πατέρα της Λεωνίδα. Οι γάμοι ανάμεσα σε συγγενείς στην αρχαία Ελλάδα ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό, αφού η περιουσία και ο θρόνος έμεναν στην οικογένεια.
Λίγα χρόνια αργότερα έφτασε ένας αγγελιαφόρος στην Σπάρτη με δυο παράξενες ξύλινες πινακίδες καλυμμένες με κερί που δίπλωναν η μία πάνω στην άλλη.
Η Γοργώ κατάλαβε ότι υπήρχε κάποιο μήνυμα που μετέφεραν οι πλάκες.
Αρκούσε να ξύσει κάποιος την επιφάνεια με το κερί. Όντως κάτω απ το κερί υπήρχε ένα σημαντικό μήνυμα που είχε στείλει ο πρώην βασιλιάς της Σπάρτης Δημάρατος απ΄ την εξορία για να προειδοποιήσει τους Σπαρτιάτες για την απόφαση του Ξέρξη να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας.
Με το Λεωνίδα η Γοργώ έκανε ένα γιο τον Πλείσταρχο. Με την απόκτηση γιου ο Λεωνίδας γινόταν ισότιμος με τους τριακόσιους Σπαρτιάτες, που επιλέχθηκαν να πάνε στις Θερμοπύλες. Είχαν όλοι τους γιο. Όποιος δεν είχε ακόμη παιδί έμεινε πίσω, ώστε να μη χαθεί η γενιά του, αφού ήταν αποφασισμένοι να θυσιαστούν.
Η Σπάρτη είχε δυο βασιλιάδες. Ο Λεωνίδας επέλεξε να είναι εκείνος που θα πήγαινε βασιζόμενος σ’ ένα χρησμό του μαντείου των Δελφών, που έλεγε ότι η Σπάρτη θα χάσει το βασιλιά της. ‘Αρα επέλεξε τον θάνατο στη μάχη.
Λίγο πριν φύγει, η Γοργώ του ζήτησε να φανεί αντάξιος της Σπάρτης και να τιμήσει την ιστορία της.
Στη σκηνή του αποχαιρετισμού αποδίδεται η ιστορική φράση: «Ή ταν ή επί τας». Στη Γοργώ αποδίδεται και η απάντηση σε μια γυναίκα της Αττικής που τη ρώτησε γιατί οι μόνο οι γυναίκες της Λακωνίας έχουν εξουσία πάνω στους άντρες.
Η απάντησή της ήταν:»Επειδή είμαστε οι μόνες που γεννάμε άνδρες». Αποχαιρετώντας το Λεωνίδα τον ρώτησε σε περίπτωση που εκείνος δε γύριζε ποια ήταν η επιθυμία του.
Ο Λεωνίδας της απάντησε: Να παντρευτεί έναν καλό άνθρωπο και να κάνει καλά παιδιά. Ο βασιλιάς έπεσε ηρωικά στις Θερμοπύλες τιμώντας την υπόσχεση που είχε δώσει. Εκείνη δεν παντρεύτηκε ποτέ ξανά…
Πηγή
Έτσι παρακολούθησε την διαπραγμάτευση με τον Αρισταγόρα από τη Μίλητο, με στόχο την επίτευξη μιας κρίσιμη συμμαχίας. Ο Αρισταγόρας είχε ένα χάρτη για να παρουσιάσει καλύτερα τα γεωστρατηγικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι ιωνικές πόλεις. Λέγεται πως είναι η πρώτη γνωστή περίπτωση χρήσης γεωγραφικού χάρτη στο χώρο του Αιγαίου. Πρότεινε στον Κλεομένη να προελάσουν οι στρατιώτες του μέχρι την περσική πρωτεύουσα. Ο Κλεομένης ζήτησε μια προθεσμία να το σκεφτεί.
Τρεις μέρες μετά ζήτησε να μάθει την απόσταση από τις ακτές της Ιωνίας μέχρι τα Σούσα. Η απάντηση ήταν ότι χρειάζονταν τρεις μήνες τουλάχιστον. Τότε ο Κλεομένης αφού ζύγισε όλα τα δεδομένα απέρριψε την πρόταση του Αρισταγόρα, ο οποίος προσπάθησε να τον εξαγοράσει.
Η Γοργώ που ήταν μπροστά πετάχτηκε και είπε την περίφημη φράση:»Πατέρα θα σε διαφθείρει ο ξένος αν δεν τον διώξεις». Η στάση της έδειξε αυτό που όλοι διαπίστωσαν όταν μεγάλωσε και έγινε μια δυναμική γυναίκα που είχε ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της Σπάρτης. Ο Κλεομένης πέθανε στη φυλακή αφού κατηγορήθηκε από τους Εφόρους. Κάποιες πηγές κάνουν λόγο και για αυτοκτονία.
Η Γοργώ παντρεύεται το Λεωνίδα
Όταν η μοναδική κληρονόμος της μεγάλης περιουσίας του Κλεομένη έφτασε σε ηλικία γάμου, παντρεύτηκε τον ετεροθαλή αδερφό του πατέρα της Λεωνίδα. Οι γάμοι ανάμεσα σε συγγενείς στην αρχαία Ελλάδα ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό, αφού η περιουσία και ο θρόνος έμεναν στην οικογένεια.
Λίγα χρόνια αργότερα έφτασε ένας αγγελιαφόρος στην Σπάρτη με δυο παράξενες ξύλινες πινακίδες καλυμμένες με κερί που δίπλωναν η μία πάνω στην άλλη.
Η Γοργώ κατάλαβε ότι υπήρχε κάποιο μήνυμα που μετέφεραν οι πλάκες.
Αρκούσε να ξύσει κάποιος την επιφάνεια με το κερί. Όντως κάτω απ το κερί υπήρχε ένα σημαντικό μήνυμα που είχε στείλει ο πρώην βασιλιάς της Σπάρτης Δημάρατος απ΄ την εξορία για να προειδοποιήσει τους Σπαρτιάτες για την απόφαση του Ξέρξη να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας.
Μόνο οι γονείς αγοριών στην πρώτη γραμμή!
Με το Λεωνίδα η Γοργώ έκανε ένα γιο τον Πλείσταρχο. Με την απόκτηση γιου ο Λεωνίδας γινόταν ισότιμος με τους τριακόσιους Σπαρτιάτες, που επιλέχθηκαν να πάνε στις Θερμοπύλες. Είχαν όλοι τους γιο. Όποιος δεν είχε ακόμη παιδί έμεινε πίσω, ώστε να μη χαθεί η γενιά του, αφού ήταν αποφασισμένοι να θυσιαστούν.
Η Σπάρτη είχε δυο βασιλιάδες. Ο Λεωνίδας επέλεξε να είναι εκείνος που θα πήγαινε βασιζόμενος σ’ ένα χρησμό του μαντείου των Δελφών, που έλεγε ότι η Σπάρτη θα χάσει το βασιλιά της. ‘Αρα επέλεξε τον θάνατο στη μάχη.
Λίγο πριν φύγει, η Γοργώ του ζήτησε να φανεί αντάξιος της Σπάρτης και να τιμήσει την ιστορία της.
Στη σκηνή του αποχαιρετισμού αποδίδεται η ιστορική φράση: «Ή ταν ή επί τας». Στη Γοργώ αποδίδεται και η απάντηση σε μια γυναίκα της Αττικής που τη ρώτησε γιατί οι μόνο οι γυναίκες της Λακωνίας έχουν εξουσία πάνω στους άντρες.
Η απάντησή της ήταν:»Επειδή είμαστε οι μόνες που γεννάμε άνδρες». Αποχαιρετώντας το Λεωνίδα τον ρώτησε σε περίπτωση που εκείνος δε γύριζε ποια ήταν η επιθυμία του.
Ο Λεωνίδας της απάντησε: Να παντρευτεί έναν καλό άνθρωπο και να κάνει καλά παιδιά. Ο βασιλιάς έπεσε ηρωικά στις Θερμοπύλες τιμώντας την υπόσχεση που είχε δώσει. Εκείνη δεν παντρεύτηκε ποτέ ξανά…
Πηγή