Το πρώτο δείγμα των εξαιρετικών και παράτολμων ικανοτήτων του, ο Βρασίδας το επέδειξε κατά τον πρώτο χρόνο του Πελοποννησιακού Πολέμου. Το 431 π.χ., οι Αθηναίοι, με στόλο 100 πλοίων, περιπολώντας τις ακτές της Πελοποννήσου, πραγματοποίησαν απόβαση στη Μεθώνη της Λακωνικής. Επιτέθηκαν κατά του τείχους της πόλεως, το οποίο ήταν ασθενές και δεν είχε αρκετή φρουρά. Πλησίον της Μεθώνης βρισκόταν ο Βρασίδας, επικεφαλής στρατιωτικού σώματος εκατό αντρών, ο οποίος έσπευσε άμεσα. Με περίσσια τόλμη, διέσχισε το στράτευμα των Αθηναίων, οι οποίοι είχαν στραμμένη ολόκληρη την προσοχή τους στο τείχος, κατόρθωσε να εισέλθει στη Μεθώνη, χάνοντας κατά την εισβολή λίγους από τους άνδρες του. Με τον τρόπο αυτό, έσωσε τη Μεθώνη και στη συνέχεια για το κατόρθωμά του επαινέθηκε δημόσια στη Σπάρτη.
Το 427 π.χ., έχοντας ρόλο συμβούλου, συνόδευσε το ναύαρχο Αλκίδα στα Σύβοτα, όπου ο πελοποννησιακός στόλος νίκησε τον κερκυραϊκό.
Κατά το 425 π.χ., διακρίθηκε στην καταληφθείσα υπό των Αθηναίων, Πύλο, ως κυβερνήτης τριήρους. Στην προσπάθεια του σπαρτιατικού στόλου για κατάληψη της Πύλου από τη θάλασσα, προέτρεπε τους κυβερνήτες και τους πηδαλιούχους των τριήρεων, να τις συντρίψουν πάνω στα βράχια και να αποτολμήσουν απόβαση, παρά να κάνουν οικονομία ξύλων και να επιτρέψουν στους Αθηναίους, την κατασκευή και διατήρηση οχυρώματος. Ο Βρασίδας ανάγκασε τον πηδαλιούχο του, να ρίξει το πλοίο του στη στεριά. Προχωρώντας προς την αποβάθρα του πλοίου και ενώ επιχειρούσε να αποβιβαστεί, τον ανέκοψαν οι Αθηναίοι και τραυματισμένος σε πολλά μέρη του σώματός του, λιποθύμησε. Τη στιγμή που έπεφτε, γλίστρησε η ασπίδα του μέσα στη θάλασσα, η οποία την ξέβρασε στην ακτή. Από εκεί την πήραν οι Αθηναίοι και τη χρησιμοποίησαν στο τρόπαιο που έστησαν, σε ανάμνηση της επιτυχίας, της απόκρουσης αυτής της επίθεσης.
Το 424 π.χ., προετοιμαζόμενος στην Κόρινθο για την εκστρατεία του στη Χαλκιδική, έσπευσε στα Μέγαρα και ματαίωσε επίθεση των Αθηναίων εκεί. Στη συνέχεια μέσα στο Καλοκαίρι του 424 π.χ., ο Βρασίδας επικεφαλής χιλίων επτακοσίων οπλιτών, εκ των οποίων οι επτακόσιοι είλωτες και οι υπόλοιποι μισθοφόροι Πελοποννήσιοι εθελοντές, θα κατευθυνθεί προς τη Χαλκιδική, με σκοπό να πραγματοποιήσει αντιπερισπασμό και να μεταφέρει το θέατρο της αναμέτρησης εκεί.
Η εκστρατεία αυτή, είχε εξαιρετικό αποτέλεσμα για τους Λακεδαιμόνιους, σε μεγάλο βαθμό χάρη στο Βρασίδα. Η δικαιοσύνη και η μετριοπάθεια με τις οποίες αντιμετώπιζε τις διάφορες πόλεις, είχε σαν αποτέλεσμα, πολλές από αυτές να αποστατήσουν από την Αθήνα και άλλες να παραδοθούν, χωρίς πολεμική σύρραξη και την αντίστοιχη πολεμική ταλαιπωρία! Η ευγένεια και η σύνεση του Βρασίδα, που άλλοι είχαν γνωρίσει εξ’ ιδίας πείρας και άλλοι είχαν απλά ακούσει, συνετέλεσε ώστε σύμμαχοι των Αθηναίων, να προσελκυσθούν στο μέρος των Λακεδαιμονίων. Χαρακτηριστική είναι η αποστασία της Ακάνθου και των Σταγείρων από τους Αθηναίους, ύστερα από τον περίφημο λόγο του Βρασίδα προς τους Ακάνθιους, με κύριο σύνθημα τη φιλειρηνική, φιλελεύθερη και ισότιμη απέναντί τους διάθεση.
Τον επόμενο Χειμώνα, ο Βρασίδας με μια αιφνιδιαστική κίνηση κατέλαβε τη στρατηγικής σημασίας Αμφίπολη, κερδίζοντας τη συνθηκολόγησή της, με τους ευνοϊκούς για τους κατοίκους όρους που έθεσε, λίγο πριν καταφτάσει ο Αθηναίος στρατηγός Θουκυδίδης και ιστορικό του Πελοποννησιακού Πολέμου, από τη Θάσο. Στη συνέχεια κατέλαβε και άλλες πόλεις της Χαλκιδικής, από τους Αθηναίους.
Το 423 π.χ., μαζί με τον Περδίκκα, εκστράτευσαν εναντίον του Αραβαίου στη δυτική Μακεδονία. Όταν ήρθε προς ενίσχυση του Αραβαίου, τμήμα Ιλλυρίων, οι Μακεδόνες τράπηκαν σε φυγή. Οι Σπαρτιάτες με το Βρασίδα, κατάφεραν χάρη στην πολεμική τους πείρα και τις τεχνικές τους, τελικά να επικρατήσουν. Τερματίστηκε όμως η συμμαχία μεταξύ Σπάρτης και Μακεδονίας.
Το 422 π.χ. ο Αθηναίος στρατηγός Κλέων, εκστράτευσε στη Χαλκιδική και έφτασε έξω από την Αμφίπολη. Λίγο πριν την αιφνιδιαστική επίθεσή του στους Αθηναίους, ο Βρασίδας εκφώνησε τον περίφημο λόγο του προς τους στρατιώτες του, όπου τους εμψύχωνε, τους παρουσίαζε το σχέδιο της αιφνιδιαστικής επίθεσης και ανέφερε τις τρεις αρετές του καλού στρατιώτη: αποφασιστικότητα, υψηλό αίσθημα τιμής και πειθαρχία.
Περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή, με την παρουσία 150 ανδρών και με τη βοήθεια του Κλεαρίδα, επιτέθηκε αιφνιδιαστικά εναντίον των Αθηναίων, οι οποίοι και τράπηκαν σε φυγή ατάκτως. Το αποτέλεσμα ήταν ότι από την πλευρά των Αθηναίων έπεσαν στο πεδίο της μάχης 600 άτομα και από την πλευρά των Λακεδαιμονίων μόλις 7! Ανάμεσά τους ήταν όμως και ο Βρασίδας ο οποίος μεταφέρθηκε εντός της Αμφίπολης τραυματίας και εξέπνευσε μετά από λίγο, γνωρίζοντας ότι ο στρατός του είχε κερδίσει. Νεκρός έπεσε και ο Αθηναίος στρατηγός Κλέων.
Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ο Βρασίδας ενσωμάτωνε πλήρως τα σπαρτιατικά ιδεώδη. Ήταν γρήγορος στο να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις και να οργανώνει στρατηγικές κινήσεις χωρίς δισταγμό. Επίσης ήταν εύγλωττος ρήτορας. Η τεράστια συνεισφορά του, έχει να κάνει, με τις νεωτεριστικές στρατηγικές αιφνιδιασμού και διπλωματίας που εφάρμοσε και τη στήριξή του σε επίλεκτα τμήματα οπλιτών, τους “νεοδαμώδεις” είλωτες του Βρασίδα, αποκαλούμενους και ως “βρασίδειους”.
Ο Βρασίδας ετάφη εντός της πόλεως της Αμφίπολης, μπροστά στην Αγορά της πόλης, με εξαίρετες τιμές. Λατρεύτηκε στην Αμφίπολη ως ήρωας και πραγματικός οικιστής και η λατρεία του καθιερώθηκε με ετήσιους αγώνες και θυσίες. Στη Σπάρτη προς τιμήν του, δημιουργήθηκε κενοτάφιο, δίπλα στους τάφους του Παυσανία και του Λεωνίδα. Η τοποθεσία που σκοτώθηκε, κοντά στη Νέα Πέραμο Καβάλας, ονομάζεται μέχρι και σήμερα “ Ακρωτήρι στρατηγού Βρασίδα”. Η μητέρα του Αργιλεωνίς, όταν της είπαν για το νεκρό γιό της, ρώτησε αν πέθανε γενναία και όταν Θράκες της είπαν ότι κανένας άλλος δεν είναι σαν κι αυτόν, απάντησε: “Ξένοι δεν ξέρετε καλά τους Σπαρτιάτες. Ο Βρασίδας είναι βέβαια γενναίος, αλλά η Σπάρτη έχει πολλούς, γενναιότερους από αυτόν.”
Βιβλιογραφία: Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Θουκυδίδης
Πηγή
