Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2019

Υπερβόρεοι και Δήλος

Η βασικότερη πηγή μας για τους Υπερβόρεους είναι ο Ηρόδοτος , ο οποίος λέει ότι οι Δήλιοι είχαν στενή σχέση μαζί τους φέροντας τακτικά προσφορές από τη μακρινή τους χώρα.Μας πληροφορεί ότι -σύμφωνα με τους Δήλιους- έφθασαν στο νησί δύο ζεύγη παρθένων η ΄Ωπις και η ΄Αργη " μαζί με τους θεούς" χωρίς να γυρίσουν πίσω και αργότερα η Λαοδίκη και η Υπερόχη. Προς τιμήν τους οι γυναίκες τις Δήλου κάνουν εράνους και τις καλούν με τ΄όνομά τους.

Απ΄αυτές έμαθαν και οι ΄Ιωνες και οι νησιώτες να τις υμνούν και να σπορπούν τη σποδό από τα καμμένα κρέατα της θυσίας πάνω στη θήκη της ΄Ωπης και της ΄Αργης, που βρίσκεται πίσω από το Αρτεμίσιο στραμμένη στην Ανατολή."των μηρίων καταγιζομένων επί τω βωμώ την σποδόν ταύτην επί την θήκην την Ωπιός τε και ΄Αργης αναισιμούσθαι επιβαλλομένην. Η δε θήκη αυτέων εστί όπισθε του Αρτεμισίου, προς ηώ τετραμμένην, αγχοτάτω του Κυίων ιστιητορίου".

Ο Παυσανίας αναφέρει μεταξύ άλλων ότι οι ΄Ελληνες από τους Δηλίους έμαθαν το όνομα της ΕΙλείθυιας "Σε μικρή απόσταση είναι χτισμένος ένας ναός της Ειλείθυιας, για την οποία λένε πως ήρθε από τους Υπερβόρειους στη Δήλο και βοήθησε τη Λητώ στους πόνους του τοκετού. ...Οι Δήλιοι κάνουν και θυσίες στην Ειλείθυια και ψάλλουν ΄και ένα σχετικό μ΄αυτήν ύμνο του Ωλήνα....."

Ξαναγυρίζοντας στον Ηρόδοτο γεννάται η απορία στη φράση " άμα αυτοίσι τοίσι θεοίσι απικέσθαι".Τί σημαίνει που έφθασαν συγχρόνως με τους Θεούς; Και ποίοι είναι αυτοί οι Θεοί που ήρθαν με την ΄Ωπη και την Άργη, αν όχι η ΄Αρτεμις και ο ΑΠόλλων που γεννήθηκαν εκει; Η Λητώ και Ειλίθυια δεν ήρθαν ταυτόχρονα.Μήπως ο ΑΠόλλων δεν γεννήθηκε εκεί;

Μετά τις δύο αυτές παρθένους έφθασαν και η Λαοδίκη και η Υπερόχη, φέροντας προσφορές για τη συμπαράσταση στο θείκό τοκετό. ΑΥτές ήταν τυλιγμένες σε άχυρα σταριού "ιερά ενδεδεμένα εν καλάμη πυρών ", συνήθειες που έχουν και οι γυναίκες της Θράκης,όταν θυσιάζουν στην Αρτέμιδα.Με το δεύτερο ζεύγος των παρθένων έρχονται και πέντε άνδρες πολίτες ως πομποί, δηλ οδηγοί συνοδοί, που λέγονταν Περφερέες και τιμώνταν ιδιαίτερα.

Επειδή , κατά τους Δήλιους, οι απεσταλμένοι δε γύρισαν ποτέ πίσω, οι Υπερβόρεοι,φοβούμενοι ότι αυτό θα μπορούσε να ξανασυμβεί, έστελναν τα ιερά ως τα σύνορα του γειτονικού λαού και τα προωθούσαν από έθνος σε έθνος ΄μέχρι τη Δήλο.

Προς τιμήν των υπερβορέων αυτών νέων, αγόρια και κορίτσια κόβουν τα μαλλιά τους. τα κορίτσια πριν το γάμο τους κόβουν έναν πλόκαμο, τον τυλίγουν γύρω από ένα αδράχτι και τον τοποθετούν στο μνημείο που είναι αφιερωμένο σ΄αυτές τις παρθένους, ενώ τά αγόρια τυλίγουν λίγες τρίχες γύρω από μερικά χόρτα και τα αποθέτουν στο ίδιο μνημείο.

Τα ιρά φθάνουν στη Δήλο ακολουθώντας την εξής διαδρομή; πρώτοι παραλαμβάνουν οι Σκύθες και ύστερα, προωθούμενα από τους γείτονές τους φθάνουν δυτικά στην Αδριατική. από εκεί στέλνονται προς τα νότια και πρώτοι από τους ΄Ελληνες τα παίρνουν οι Δωδωναίοι, στη συνέχεια κατεβαίνουν στον Μηλιέα κόλπο, περνούν απέναντι στην Εύβοια και από πόλη σε πόλη φτάνουν στην Κάρυστο,

Οι ίδιοι οι Καρύστιοι τα πηγαίνουν στην Τήνο παρακάμποντας την ΄Ανδρο και τέλος οι Τήνιοι τα φέρνουν στη Δήλο. Το τί περιελάμβαναν οι προσφορές αυτές έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις κατά καιρούς. ότι επρόκειτο για ήλεκτρο, αυγά κύκνων , μέλι,κλπ . έχει επισημανθεί ορθώς ότι τα κείμενα μας μιλούν για ιερά δράγματα ασταχύων και επομένως το πιθανότερο ήταν ότι επρόκειτο για κάτι φθαρτό, αναλώσιμο, εφόσον άλλωστε σε κανένα κατάλογο δεν καταχωρείται κάποιο πολύτιμο ανάθημα των Υπερβορέων.

Ο Ηρόδοτος δίνει τοπογραφικές πληροφορίες για τον τάφο των Υπερβόρεων αυτών - το Σημα Λαοδίκης και Υπερόχης- στο δηλιακό ιερό που βρίσκεται, μέσα στο τέμενος της Αρτέμιδος,στ΄αριστερά καθώς μπαίνει κανείς και πλάι του έχει φυτρώσει μια ελιά. Επίσης αναφέρει ότι πίσω από το Αρτεμίσιο, υπάρχει ένας άλλος τάφος -η Θήκη- προφανώς ίδιας εποχής με το Σήμα. Σε αυτή τη θήκη κείτεται η ΄Ωπις και η ΄Αργη, τις οποίες οι νησιώτισσες τιμούν με ύμνους.

Οι τάφοι των ΥΠερβορέων εντοπίστηκαν ανασκαφικά και χρονολογούνται στην πρώιμη ή μέση Χαλκοκρατία περίπου 2000-1500 πχ. Η λατρεία τους διατηρήθηκε σε όλη την αρχαική εποχή. Η Θήκη δεν περιείχε καμμιά προσφορά πιό πρόσφατη από τη μυκηναική περίοδο, αλλά η λατρεία συνεχίστηκε , αν κρίνουμε από το γεγονός ότι οι Αθηναίοι τηνπερίοδο της α΄και β΄κάθαρσης διατήρησαν το μνημείο.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στη Θήκη έριχναν τις στάχτες από την καύση των ζώων μετά τη θυσία.Στο σήμα βρέθηκαν αντικείμενα της αρχαικής περιόδου, ένα κεφάλι κούρου, μιά φτερωτή σφίγγα , αγγεία κλπ. ενώ ένας προστατευτικός τοίχος κτίστηκε την ελληνιστική εποχή μετατρέποντας το Σήμα σε άβατον.

Παραστάσεις Υπερβορέων υπάρχουν και σε άλλα νησιά, όπως στη Μήλο (αμφορέας με τον ΑΠόλλωνα κιθαρωδό που φθάνει σε άρμα από τους Υπερβόρεους).

Ο Καλλίμαχος στον ύμνο εις Δήλον αναφέρει τρεις κόρες από τους Υπερβόρεους,

Πρώται τοι ταδ΄ένεικαν από ξανθών ΑριμασπώνΟύπις τε Λοξώ και ευαίων Εκαέργη,θυγατέρες Βορέαο, και άρσενες οι τοτ΄άριστοιηιθέων.ουδ΄οι γε παλιμπετές οίκαδ΄ίκοντο,εύμοιροι δ΄εγένοντο, και ακλέες ούποτ΄εκείνοι.η τοι Δηλιάδες μεν, ότ΄ευηχής υμέναιοςήθεα κουράων μορμύσσεται, ήλικα χαίτηνπαρθενικαίς, παίδες δε θέρος το πρώτον ιούλωνάρσενες ηιθέοισιν απαρχόμενοι φορέουσιν.

Σύμφωνα με τον ποιητή λοιπόν, πρώτες έφθασαν από τους ξανθούς Αριμασπούς η Ούπις , η Λοξώ και η καλότυχη Εκαέργη, οι θυγατέρες του Βοριά συνοδευόμενες από τα καλύτερα παλλικάρια. Κανείς από τους απεσταλμένους δεν ξαναγύρισε πίσω, αλλά στάθηκαν τυχεροί γιατί η δόξα τους δεν έσβησε.

Παρατηρούμε ότι οι μύθοι που σχετίζονται με τις Υπερβόρεες παρθένους αποδεικνύουν στενή σχέση μεταξύ του Απόλλωνα και της ΄Αρτεμης και οι προσφορές συνδέονται εξίσου και με τις δύο θεότητες, όπως φαίνεται και από τα ονόματα των παρθένων που αποτελούν επικλήσεις τις μίας ή της άλλης θεότητας.

Η Ούπις συνδέεται στενά με την Αρτέμιδα, τη Δήμητρα, τη Ρέα, αλλά και την Εκάτη, και σχετίζεται με τις τελετουργίες του καθαρμού. Εϊναι μία πρώιμη θεότητα που απρροφήθηκε από τη λατρεία της Αρτέμιδος,Η σύγχυση των δύο μορφών και η σχέση τους με τη Δήλο διαφαίνεται στο μύθο του Ωρίωνα.

Σύμφωνα με απόσπασμα του Ευφορίωνα, τον Ωρίωνα άρπαξε η Ηώς από την Τανάγρα και τον μετέφερε στη Δήλο, όπου είδε την αμαλλοφόρο(αυτή του μετέφερε τις προσφορές) Ούπι και θέλησε να τη βιάσει. Θύμωσε λοιπόν η ΄Αρτεμις και τον σκότωσε. Την ΄Αρτεμη επεχείρησε να βιάσει ο Ωαρίων, λέει ο Καλλίμαχος στο ύμνο του στη Θεά.

Σε άλλη παράδοση ο Ωρίων τοξεύθηκε από την ΄Αρτεμη είτε γιατί αποπειράθηκε να βιάσει την Ούπη είτε γιατί θέλησε να παραβγεί στο δίσκο με τη θεά. Το όνομα Ούπις κατά το Μέγα Ετυμολογικό, προέρχεται από το ρήμα οπίζεσθαι και η Ούπις είναι" αυτή που βλέπει "ειδικά τις γυναίκες στις ωδίνες του τοκετού και αργότερα τις καλές και κακές πράξεις του ανθρώπου και γι΄αυτό ταυτίζεται και με τη Νέμεση.

Ο Καλλίμαχος στον ύμνο προς τιμήν της Αρτέμιδος, μιλά για μία χορική τελετή των Αμαζόνων στην ΄Εφεσο, μπροστά στο ξόανο της θεάς την οποία ονομάζει "βασίλισσα Ούπι".
Εξάλλου και τα άλλα δύο ονόματα των παρθένων συνδέονται με τους δύο θεούς, η Λοξώ παραπέμπει στην μαντική ικανότητα του Απόλλωνα που προσδιορίζεται από το επίθετο Λοξίας, ενώ Εκαέργη προσδιορίζει και της δύο θεότητας.(διάσπαση της θεικής ενότητας σε πολλαπλές ιδιότητες.

Οι Υπερβόρεοι είναι συνδεδεμένοι με αγερμούς που τελούνται και στην Αθήνα, και συγκεκριμένα με το έθιμο της ειρεσιώνης. Σύμφωνα με τη Σούδα, όταν έπεσε λοιμός στη γή, ο Απόλλων είπε στους Αθηναίους να κάνουν θυσία στη Δήμητρα και για το λόγο αυτό συγκεντρώνονται στην Αθήνα απαρχές καρπών από όλα τα μέρη. Μάλιστα σύμφωνα με τον Αρποκρατίωνα, πρεσβεύτής στην Αθήνα με αφορμή το λοιμό ήρθε ο υπερβόρεος ΄Αβαρις.

Υπάρχει άποψη ότι οι υπερβόρεες προσφορές υπήρχαν καταρχήν στην Αθήνα και από εκεί πέρασαν στη Δήλο, η οποία δεν είχε καλλιέργεια γής, ούτε σχέση η Δήμητρα με τον Απόλλωνα.

Η προσπάθεια των Αθηναίων να συνδέσουν την πόλη τους με τους θεμελιώδεις μύθους της Δήλου αντικατοπτρίζεται στην περιγραφή του Παυσανία σχετικά με τη διαδρομή των προσφορών των Υπερβορέων. Φαίνεται πως κάποια περίοδο που οι Αθηναίοι είχαν τον πρώτο λόγο στο νησί (ίσως μετά τη β΄κάθαρση) άλλαξαν τη διαδρομή, εδραιώνοντας έτσι τη μυθική τους σχέση με τη Δήλο και τον ΑΠόλλωνα, όσο και με τους Υπερβόρεους.

Ο Παυσανίας λοιπόν αναφέρει ότι στις Πρασιές (σημερινό Πόρτο Ράφτη) υπήρχε ναός του Απόλλωνα και εκεί έφταναν οι προσφορές των ΥΠερβορέων. Η μεταφορά γινόταν όπως την παραδίδει ό Ηρόδοτος, χέρι με χέρι, αλλά από ανατολικά: Από τους Αριμασπούς, στους Ισσηδόνες, μέσω των Σκυθών στη Σινώπη και από ΄Ελληνες έρχονται στις Πρασιές της Αττικής, όπου οι Αθηναίοι τις πηγαίνουν στη Δήλο.

Οι απαρχές είναι κρυμμένες σε άχυρο και κανείς δεν τις βλεπει.Μάλιστα για ν΄αποδείξουν οι ΑΘηναίοι την αρχαιότητα της αποστολής των προσφορών μέσω Πρασιών αναφέρουν ότι εκεί βρίσκεται το ΄αγαλμα του Ερυσίχθωνα που πνίγηκε γυρνώντας από μία τέτοια θεωρία.

Σχετικά με τις παρθένους ο Παυσανίας, διατηρεί το σχήμα των δύο αποστολών αλλά η διαφορά από τον Ηρόδοτο είναι ότι δεν υπάρχει η Λαοδίκη και η Υπερόχη, αλλά και στη θέση τους μπαίνει η Αχαιία, για την οποία ο Ωλήν έγραψε έναν ύμνο και μετά ο Μελάνωπος, ο οποίος λέει ότι πριν την Αχαιία, ήρθαν στη Δήλο η ΄Ωπις και η Εκαέργη.

Είναι σαφές ότι τόσο από τον Ηρόδοτο ,΄οσο και από την ποιητική παράδοση , έχουμε δύο αποστολές και επομένως δύο τελετουργίες σχετικές με τις Υπερβόρεες.Μία προς τιμήν της ΄Ωπης και της ΄Αργης,η οποία τελείται μόνο από γυναίκες και πρόκειται για τον ύμνο του Ωλήνα και μία που συδέεται με το δεύτερο ζεύγος των παρθένων, που συνοδεύονται από 5 αγόρια και συνδέεται με την ενηλικίωση των νέων και μάλιστα στην περίοδο προ του γάμου , σύμφωνα με τον Καλλίμαχο " όταν ακουστεί ο μελωδικός υμέναιος".

Στο πέρασμα των αιώνων τα δύο ζεύγη των παρθένων έγιναν ένα και η λατρεία τους ενοποιήθηκε.Η Λαοδίκη και η ΥΠερόχη συνδέονται με την Ειλείθυια , η ¨Ωπις και η ΄Αργη με την Αρτέμιδα.Αργότερα η ΄Αρτεμις απορρόφησε την Ειλείθυια.΄Ισως μάλιστα χάθηκε και η λατρευτική αυτονομία των Υπερβορέων, καθώς αυτές απορροφήθηκαν μέσα στη λατρεία του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, οι οποιοι δανείστηκαν όχι μόνο τα ονόματά τους αλλά και το πεδίο δράσης τους και το τελετουργικό της λατρείας τους,ενώ οι τελετουργίες των παρθένων ενσωματώθηκαν στις εορτές και τη λατρεία της ιερής δηλιακής τριάδας.

Οι αρχαίοι γενικά είχαν την αντίληψη ότι η χώρα των Υπερβορέων ήταν ένας επίγειος παράδεισος πλημμυρισμένος από μουσική και χορούς με χαρακτηριστικά ανάλογα των θεικών κοινωνιών. Οι παρθένοι που ξεκινούν από μη μακρυνή χώρα του Βορρά να επισκεφθούν το νεογέννητο θεό στη Δήλο, προέρχονται από ένα λαό ο οποίος απολαμβάνει όλα τα αγαθά των αθανάτων, ζει με διαρκή γιορτή και δε γνωρίζει αρρώστια και θάνατο. Πίνδαρος 10ς Πυθ.43 .

Η Υπερόχη ,όπως δηλώνει το όνομά της είναι η χορηγός που ξεχωρίζει από το χορευτικό κύκλο της μυθικής της πατρίδας και ηγείται της πομπής από τη χώρα την Υπερβορέων προς το νησί της Δήλου.Στη χώρα αυτή, όπως γράφει ο Πίνδαρος «υπάρχουν παντού χοροί παρθένων και λυρών βοές και αυλών αντίλαλοι 10ς Πυθ.39-40.

Η ιδιαίτερη σημασία της προσφοράς των πρωτων καρπών στο δηλιακό μύθο, βρίσκεται και στον τόπο της προέλευσής τους.έρχονται από έναν επίγειο παράδεισο, μία γη τόσο καρπερή που δίνει δυό φορές το χρόνο καρπούς . Οι μυθικοί κάτοικοί του σχεδον ημίθεοι ζουν μια ζωή γεμάτη χορούς και θυσίες προς τιμήν του Απόλλωνα.

Η μούσα δεν τους εγκαταλείπει ποτέ. Δεν αρρωσταίνουν ούτε γερνούν, ούτε απειλούνται από πόλεμο και τιμωρία, δεν υφίστανται τα δεινά των θνητών. Ως διάμεσο μεταξύ θεών και ανθρώπων, απολαμβάνουν όλες τις ιδιότητες που και οι ΄Ιωνες, παραλήπτες των τραγουδιών και των προσφορών τους, απολαμβάνουν την ώρα της δικής τους εορτής.

Όπως γράφει ο Πίνδαρος, κανείς θνητός , ούτε από στεριά ,ούτε από θάλασσα κατόρθωσε να βρει τη χώρα των Υπερβορέων(ναυσί δ΄, ούτε πεζός ιών κεν εύροις ες Υπερβορέων αγώνα θαυμαστόν οδόν)μία εικόνα που παραπέμπει στην Αστερία, το νησί που πλανιόταν στο Αιγαίο, πριν ο Απόλλωνας θεμελιώσει επάνω του ένα μεγάλο ιερό, στην καρδιά των Κυκλάδων.

Εξαίρεση ο Περσέας που κάθησε στο τραπέζι των Υπερβορέων, «στα δώματά τους μπήκε, του βρήκε να προσφέρουν στο θεό εξαίσιες όνων εκατόμβες και χαίρεται πολύ με τις αδιάκοπες γιορτές και με τους ύμνους ο Απόλλων και γελάει σαν βλέπει την άγρια φωνή των άσκημων ζώων «παρ΄οις ποτε Περσεύς εδαίσατο λαγέτας, θώματ΄εσελθών,κλειτάς όνων εκατόμβας, επιτόσσαις θεώ,ρέζοντας ών θαλίαις έμπεδον ευφαμίαις τε μάλιστ’ Απόλλων χαίρει, γελά θ΄ορών ύβριν ορθιάν κνωδάλων»

Απ΄τη ζωή τους πουθενά δε λείπει η Μούσα΄παντού χοροί παρθένων και λυρών βοές κι αυλών αντίλαλοι δονούνε τον αέρα. Με χρυσές δάφνες έχοντας τα μαλλιά τους δεμένα γλεντοκοπούν όλο χαρά.κι ούτε οι αρρώστιες, ούτε τα φριχτά γεράματα την άγια αυτή γενιά δεν βασανίζουν .μακριά από κόπους μακριά από μάχες ζουν ήσυχοι χωρίς το φόβο της Νέμεσης, που του δικαίου είναι ασπίδα « Αλλά και ο Ηρακλής, κατά μία παράδοση τους επισκέφθηκε την εποχή που κυνηγούσε το ελάφι της Κερύνειας και μετέφερε από κει το σπόρο της ελιάς για να στεφανώσει τους Ολυμπιονίες Παυσανίας 5.7.7. Κομισθήναι δε εκ της υπερβορέων γης τον κότινον φασιν υπό του Ηρακλέους ες έλληνας, είναι δε ανθρώπους οι υπέρ τον άνεμον οικούσι τον Βορέαν.

Την ευτυχισμένη γη των Υπερβορέων περιγράφει ο Εκαταίος ο Αβδηρίτης στο έργο του Περί Υπερβορέων από το οποίο σώζονται κάποια αποσπάσματα.Σύμφωνα με μία παράδοση εκεί γεννήθηκε η Λητώ και γι΄αυτό οι Υπερβόρεοι κατεξοχήν τιμούν τον Απόλλωνα. «Είναι όλοι τους ένα είδος ιερέων του Απόλλωνα επειδή ολημερίς τον υμνούν με ωδές και τον τιμού ξεχωριστά.

΄Εχει μάλιστα τέμενος και ναό σφαιρικό στο σχήμα με πλούσια αναθήματα «μυθολογούσι δ΄εν αυτήι την Λητώ γεγονέναι διό δια τον Απόλλω μάλιστα των άλλων θεών παρ΄αυτοίς τιμάσθαι.είναι σ΄αυτούς ώσπερ ιερείς τινας Απόλλωνος δια το τον θεόν τούτον καθ΄ημέραν υπ΄αυτών υμνείσθαι μετ΄ωιδής συνεχώς και τιμάσθαι διαφερόντως υπάρχειν δε και κατά την νήσον τέμενος τε Απόλλωνος μεγαλοπρεπές και ναόν αξιόλογον αναθήμασι πολλοίς κεκοσμημένον,σφαιροειδή τώι σχήματι.

Στη χώρα των Υπερβορέων υπάρχει μια ιερή πόλη του θεού, της οποίας οι περισσότεροι κάτοικοι είναι κιθαριστές και υμνούν συνεχώς το θεό παίζοντας την κιθάρα, τραγουδώντας στο ναό του και αποσεμνύοντες τις πράξεις του « και πόλιν μεν υπάρχειν ιεράν του θεού τούτου, των δε κατοικούντων αυτήν τους πλείστους είναι κιθαριστάς, και συνεχώς εν τώι ναώι κιθαρίζοντας ύμνους λέγει τώι θεώι μετ΄ωιδής, αποσεμνύνοντας αυτού τας πράξεις.

Η χώρα των Υπερβορέων έχει και δω αρχετυπικό χαρακτήρα που βρίσκει την ανθρώπινη πραγμάτωσή του στη Δήλο. Οι Μούσες δεν αποδημούν ούτε από εκεί _ τουλάχιστον αυτό μεταφέρουν οι ποιητικές και ηχητικές εικόνες του Καλλίμαχου και του Ομήρου αλλά ενυπάρχουν στους χορούς που υμνούν το Θεό.

Η στενή σχέση Δήλου και Υπερβορέων, δύο λαών –ιερέων του Απόλλωνα εκφράζεται και στη μουσική συγγένειά τους στο επίπεδο της λατρείας. Δεν είναι τυχαίο ότι στο άγαλμα του Δηλίου Απόλλωνα που δυστυχώς δε σώθηκε παρά σε νομίσματα και σφραγίδες της ελληνιστικής περιόδου, παριστάνεται ο θεός με τις τρεις Χάριτες στο ένα χέρι, οι οποίες κρατούν λύρα, αυλούς και σύριγγα, τα όργανα που συνοδεύουν, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, τη μεταφορά των προσφορών από τη χώρα των Υπερβορέων στη Δήλο.

Η μαρτυρία του Πλουτάρχου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος θεολογικής ερμηνείας της χρήσης των οργάνων αυτών στη λατρεία του Απόλλωνα. Το μακρύ προσκύνημα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, εφόσον στη Δήλο δεν φτάνουν μόνο οι προσφορές αλλά και η μουσική των λαών από τους οποίους περνούν και η φωνή και η γλώσσα τους.

Ο όρος απαρχαί άλλωστε έχει χρησιμοποιηθεί για να δηλώσει όχι μόνο φυσικούς αλλά και πνευματικούς καρπούς.Φορέας των μουσικών αυτών φωνών εκτός από τους ιερείς και τους θεωρούς, υπήρξε το πλήθος των καλλιτεχνών που συνέρρεαν στο ιερό νησί από τα αρχαικά ως τα ελληνιστικά χρόνια φέροντος ό,τι καλύτερο, σε καλλιτεχνικό επίπεδο, προς τιμήν του Μουσηγέτη θεού.



Απόσπασμα από την διδακτορική διατριβή της Ζώζης Παπαδοπούλου. Ιονίου Πανεπιστημίου Τμήματος Μουσικών Σπουδών.


Πηγή