Το Σούνιο είναι γνωστό λόγω της σημαντικής γεωγραφικής θέσης του αλλά και εξαιτίας των ερειπίων του αρχαίου ναού του Ποσειδώνα που βρίσκονται σε αυτό. Στα νεότερα χρόνια, η ευρύτερη περιοχή λόγω της περιβαλλοντικής αξίας της, ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός. Ονομαστό είναι το ηλιοβασίλεμα από το Σούνιο.
Αρχαίος ναός και οχυρωματική περίβολος
Η πρώτη γραπτή αναφορά για το Σούνιο γίνεται από τον Όμηρο, που το αποκαλούσε «Σούνιον ιερόν» (Οδύσσεια )[1] Συγκεκριμένα αναφέρει πως εκεί ο Μενέλαος στο ταξίδι της επιστροφής από την Τροία, σταμάτησε για να θάψει τον καπετάνιο του πλοίου του τον Φρόντη. Μαρτυρίες δίνουν επίσης οι Σοφοκλής (Αίας 1235), Ευριπίδης (Κύκλωπες 292), Παυσανίας (Ι, 1) και Βιτρούβιος (IV 7).
Στη αρχαϊκή περίοδο αναπτύχθηκε το ιερό πολύ, κάτι που αποδεικνύεται από τους κολοσσιαίους κούρους που είχαν στηθεί εκεί. Βρέθηκαν τρεις εξ αυτών που βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Εκείνη τη περίοδο, φαίνεται, κτίστηκε ο ναός της Αθηνάς Σουνιάδος σε χαμηλότερο γειτονικό λόφο.
Το Σούνιο οχυρώθηκε κατά το 9ο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου για την προστασία της από εκεί διέλευσης των σιτοφορτίων (Θουκυδίδης VIII 4) και μάλιστα το οχυρό αυτό θεωρούνταν το ισχυρότερο της Αττικής, όπως μαρτυρούν οι Δημοσθένης («Περί Στεφάνου» 238), Λίβιος (ΧΧΧΙ 25) και ο Σκύλαξ (21).
Τα τείχη του, τμήματα των οποίων σώζεται μέχρι σήμερα, είχαν πάχος 3,5 μ. και περιέκλειαν κυκλικά το χώρο σε περιφέρεια 500 μ. ενώ, ανά 20 μέτρα, το τείχος εκείνο έφερε προστατευτικούς τετράγωνους πύργους.
Το οχυρό αυτό επανδρώθηκε από φρουρά στρατιωτών της Μακεδονικής φάλαγγας, η οποία όμως απομακρύνθηκε από τον Δημήτριο Πολιορκητή το 307 π.Χ. Το 263 π.Χ. η φρουρά του Σουνίου αντιστάθηκε σε επίθεση του Αντίγονου Γονατά, αλλά τελικά έπεσε το οχυρό και μια μακεδονική φρουρά ξαναεγκαταστάθηκε εκεί.
Οι Αθηναίοι ανακατέλαβαν το φρούριο το 229 π.Χ. όταν ο Άρατος της Αχαϊκής Συμπολιτείας επενέβη και ο διοικητής αναγκάστηκε να παραδώσει τη θέση του με αντάλλαγμα χρήματα. Την περίοδο 104-100 π.Χ, το Σούνιο το κατέλαβαν χίλιοι επαναστατημένοι σκλάβοι από τα ορυχεία του Λαυρίου. Γενικά η τότε περιοχή του Σουνίου έφθανε προς μεν ανατολικά μέχρι τον όρμο του Θορικού, βόρεια του σημερινού λιμένα του Λαυρίου, από δε δυτικά μέχρι την Ανάφλυστο κατέχοντας έτσι την Σουνιακή άκρα «τον γουνόν τον Σουνιακόν» όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος (IV 99).
Ο ναός του Ποσειδώνα κατασκευάστηκε από μάρμαρο της Αγριλέζας Λαυρίου, περίπου 4 km βόρεια από το ακρωτήριο του Σουνίου, όπου σώζονται σε καλή κατάσταση τόσα τα λατομεία από τα οποία εξορύχθηκε το μάρμαρο για την οικοδόμηση του ναού όσο και η αρχαία οδός μεταφοράς τους προς το ακρωτήριο του Σουνίου[2].
Αρχαία πόλη
Ο αρχαίος οικισμός του Σουνίου ήταν παράλιος συνοικισμός του δυτικού όρμου, ο δε κάτοικος «Σουνιεύς» ανήκε στην αρχή στην Λεοντίδα φυλή και αργότερα από το 200 π.Χ στην Ατταλίδα φυλή. Κατά το 265 π.Χ. ο Πάτροκλος, ναύαρχος του Πτολεμαίου Λυγίδου έκτισε στην απέναντι νησίδα, σημερινή Πάτροκλος, επίσης ισχυρό φρούριο με την φρουρά του οποίου κατάφερε ο Αντίγονος Γονατάς να καταλάβει το Σούνιο το 260 π.Χ. το οποίο αποδόθηκε αργότερα και πάλι στους Αθηναίους από τον Άρατο το 229 π.Χ..
Οθωμανική κυριαρχία
Το 1762 στην περιοχή του Σουνίου ναυάγησε ο Άγγλος ποιητής Γουίλιαμ Φάλκονερ (1732-1769) που ταξίδευε από Βενετία προς Αλεξάνδρεια. Σχετικά για το ναυάγιο αυτό και την εμπειρία του περιέγραψε σε μια περίφημη ποιητική τριλογία με τον τίτλο «Το ναυάγιο», η οποία και έτυχε ιδιαίτερης αποδοχής και θαυμασμού από τους κριτικούς και το κοινό της εποχής.
Εθνικός δρυμός Σουνίου
Ο Εθνικός Δρυμός τού Σουνίου ιδρύθηκε το 1974, έχει έκταση πυρήνα 750 εκτάρια. Επίσης έχει επέκταση περιφερειακής ζώνης 2.750 εκτάρια.
Παραπομπές:
[1] Οδύσσεια, γ΄ 278, ἀλλ' ὅτε Σούνιον ἱρὸν ἀφικόμεθ', ἄκρον Ἀθηνέων
[2] «Αγριλέζα Λαυρίου: το αρχαίο λατομείο των μαρμάρων του ναού του Ποσειδώνα Σουνίου».
Πηγή1/ Πηγή2
