Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020

Ποιος ήταν ο Ανταίος ο μυθικός γίγαντας;

Ο Ανταίος ήταν μυθικός γίγαντας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της Γης [1 ][2] και βασιλιάς της Λιβύης. Αποτελεί κομμάτι και της ελληνικής μυθολογίας και της βερβερικής μυθικής παράδοσης.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Ανταίος προκαλούσε όποιον περνούσε από τη χώρα του να παλέψουν και πάντα νικούσε, όντας αήττητος από την επαφή του με τη Γη. Τη δύναμη αυτή του Ανταίου αντιμετώπισε ο Ηρακλής και τον νίκησε σηκώνοντάς τον από το έδαφος. Ο Ηρακλής βρέθηκε στην περιοχή στο δρόμο του για τον 11ο άθλο του, την εύρεση του Κήπου των Εσπερίδων.

Η πάλη Ανταίου και Ηρακλή αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες κατά την αρχαιότητα και την Αναγέννηση.

Ο μύθος δηλώνει αφενός τη δύναμη του ριζωμένου στην πατρίδα ανθρώπου και αφετέρου την πάλη του γηγενούς στοιχείου του ευρύτερου ελληνικού χώρου

Μια τοποθεσία για την ύπαρξη του Ανταίου θα μπορούσε να είναι στην ευρύτερη περιοχή του Μαγκρέμπ. Όταν ο Ρωμαίος διοικητής Κουίντος Σερτώριος πέρασε από την Ισπανία στη Βόρεια Αφρική, κάτοικοι της περιοχής Τίγγη (σημερινή Ταγγέρη), δυτικά της Λιβύης, του μετέφεραν ότι είχαν βρεθεί σε έναν τύμβο τα γιγάντια λείψανα του Ανταίου. Σκάβοντάς τον, οι άνδρες του ανακάλυψαν έναν γιγαντιαίο σκελετό. [3]

Στο 4ο Βιβλίο του έπους Φαρσάλια [4], ο Λουκανός αναφέρει πως ένας άγνωστος Λίβυος διηγήθηκε στο Ρωμαίο Κούριο την ιστορία της νίκης του Ηρακλή εναντίον του Ανταίου. Ο Πλούταρχος, στον οποίο παραπάνω εντοπίζεται η αναφορά για την εύρεση των λειψάνων του Ανταίου, επίσης αναφέρει παρακάτω στο ίδιο απόσπασμα έναν τοπικό μύθο, κατά τον οποίο ο Ηρακλής έσμιξε με τη γυναίκα του Ανταίου, Τίγγη, μετά το θάνατό του και έκαναν έναν γιο, τον Σόφακα, ο οποίος έδωσε στην πόλη το όνομα της μητέρας του. Επίσης, σύμφωνα με άλλες πηγές ο Ηρακλής είχε έναν γιο, τον Παλαίμονα, από την Ιφινόη, κόρη του Ανταίου. [5]

Σχολιαστές του Πίνδαρου εντοπίζουν στον 9ο Πυθιόνικο διήγηση, κατά την οποία ο Ανταίος είναι βασιλιάς της πόλης Ίρασσα στη Λιβύη και έχει μια κόρη με το όνομα Αλκηίς ή Βάρκη. Ο Ανταίος είχε υποσχεθεί την κόρη του στο νικητή ενός αγώνα δρόμου. Ο Αλεξίδαμος βγήκε νικητής και την παντρεύτηκε [6].



Παραπομπές:
[1] [...]μαθὼν δὲ Λιβύην διεξῄει. ταύτης ἐβασίλευε παῖς Ποσειδῶνος Ἀνταῖος [...]καὶ Γῆς τινες ἔφασαν τοῦτον εἶναι παῖδα. Απολλόδωρος, Βιβλίο 2, κεφ. 5 παρ. 11
[2] Υγίνος, Fabulae 31.
[3] [...]ἐνταῦθα τὸν Ἀνταῖον οἱ Λίβυες ἱστοροῦσι κεῖσθαι, καὶ τὸν τάφον αὐτοῦ Σερτώριος διέσκαψε, τοῖς βαρβάροις ἀπιστῶν διὰ μέγεθος. ἐντυχὼν δὲ τῷ σώματι, πηχῶν ἑξήκοντα μῆκος ὥς φασι, κατεπλάγη, καὶ σφάγιον ἐντεμὼν συνέχωσε τὸ μνῆμα καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ τιμήν τε καὶ φήμην συνηύξησε. Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Σερτώριος, κεφ. 9.3-9.4
[4] Λουκανός, Φαρσάλια, Βιβλίο 4
[5] Ιωάννης Τζέτζης; Ισάακιος Τζέτζης (1811). «662». Στο: Joseph Juste Scaliger. Σχόλια εις Λυκόφρονα. Β'. Sumtibus F.C.G. Vogelii. σελ. 724. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2012.
[6] Πίνδαρος, Πυθιόνικοι, "Τελεσικράτει Κυρηναίω οπλιτοδρόμων"



Πηγή