Η ερωτική συνεύρεση του θεού με τη νύμφη και η γέννηση του Αρκάδα προκάλεσαν την οργή της Ήρας η οποία για να εκδικηθεί την Καλλιστώ την μεταμόρφωσε σε αρκούδα.
Από τότε,λέει ο μύθος, την ανατροφή του Αρκάδα την ανέλαβε η Μαία, η μητέρα του Ερμή ενώ η Καλλιστώ περιφερόταν στα βουνά της Αρκαδίας προσδοκώντας τη στιγμή που θα ξανασυναντούσε τον λατρεμένο της γιο.
Όταν τα χρόνια πέρασαν και ο Αρκάς έγινε παλικάρι συνήθιζε να τριγυρνά με το τόξο του στα δάση της πατρίδας του για να κυνηγά. Μια μέρα, ενώ κυνηγούσε, η μοίρα θέλησε να βρεθεί μπροστά στη μεταμορφωμένη σε αρκούδα, μητέρα του, η οποία δεν είχε πάψει ποτέ να τον αναζητά.
Όταν τον είδε έτρεξε με τρυφερότητα κοντά του όμως ο Αρκάς την πέρασε για άγριο θηρίο που ετοιμαζόταν να του επιτεθεί και σήκωσε το τόξο του για να την σκοτώσει.
Ο Δίας που είδε από ψηλά τη σκηνή απέτρεψε την ακούσια μητροκτονία μεταμορφώνοντας και τον Αρκάδα σε αρκούδα νεαρότερης ηλικίας. Ύστερα τους πήρε κοντά του και τους στερέωσε στον ουρανό, ανάμεσα στα υπόλοιπα αστέρια. Έτσι η Καλλιστώ και ο Αρκάς έγιναν ο αστερισμός της Μεγάλης και της Μικρής Άρκτου.
Μια παραλλαγή του μύθου λέει πως ήταν η Άρτεμις η θεά που μεταμόρφωσε σε αρκούδα την Καλλιστώ επειδή η νύμφη καταπάτησε τον όρκο που της είχε δώσει να παραμείνει για πάντα άσπιλη και πως η Ήρα για να τιμωρήσει την ερωμένη του άντρα της, ζήτησε από τον Ωκεανό να μην αφήσει ποτέ τη νύμφη να βυθιστεί ξανά στα νερά του για να λουστεί. Γι αυτό το άστρο της Άρκτου, άστρο της Καλλιστούς, δεν θα το δούμε ποτέ να βασιλεύει.
Η Άρκτος είναι ο τρίτος σε μέγεθος αστερισμός. Αποτελείται συνολικά από 138 αστέρια από τα οποία τα επτά είναι περισσότερο διακριτά. Από τους παρακάτω στίχους του Ομήρου μαθαίνουμε πως ονομαζόταν και Άμαξα: «που κι Άμαξα τη λένε, που μόνο αυτή δε λούζεται στου ωκεανού το κύμα» λέει περιγράφοντας την περίτεχνη ασπίδα του Αχιλλέα.
Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν τον αστερισμό της Άρκτου Άροτρο. Το λαμπρότερο από τα αστέρια της οι Έλληνες το έλεγαν Βοώτη είτε από τη λέξη «βόες» δηλαδή τα βόδια που σέρνουν την άμαξα, είτε από τη λέξη βοητής λόγω του θορύβου που αυτή προκαλεί κατά την μετακίνησή της. Ο αρχαιολόγος Robert Brown, Jr. αναφέρει πως οι Ασσύριοι αποκαλούσαν τον Βοώτη Riu-but-same, δηλαδή «οδηγό βοοειδών».
Οι Έλληνες ταύτιζαν επίσης τον Βοώτη με τον Ικάριο ή Ικαρίωνα από την Αττική, ο οποίος φέρεται ως ο πρώτος καλλιεργητής της αμπέλου και ιδρυτής της αττικής πόλης Ικαρίας, του σημερινού Διονύσου.
Σύμφωνα με τον μύθο που αναφέρεται στην εποχή του, ο Αρκάς υπήρξε ο γενάρχης των Αρκάδων και έγινε δίκαιος και συνετός βασιλιάς. Στα χρόνια της βασιλείας του η Αρκαδία απέκτησε δύναμη και αίγλη. Πήρε για γυναίκα του την κόρη του Άμυκλου, την Λεάνιρα με την οποία απέκτησε δυο γιους, τον Έλατο και τον Αφείδαντα ενώ από την νύμφη Ερατώ τον Αζάνα. Μετά το θάνατό του οι τρεις γιοί του μοιράστηκαν την Αρκαδία.
Στην αρχαιότητα η Αρκαδία εκτεινόταν πολύ βορειότερα του σημερινού νομού και δεν περιλάμβανε την Κυνουρία. Την εποχή της Καθόδου των Δωριέων οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν στην εισβολή τους όμως τελικά συγχωνεύτηκαν με εκείνους.
Οι Αρκάδες θεωρούνται οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Πελοποννήσου. Είχαν ανεπτυγμένο το αίσθημα της φυλετικής και θρησκευτικής τους ενότητας παρά το γεγονός πως κατά τη διάρκεια των Μεσσηνιακών πολέμων οι μεταξύ τους διαφωνίες ενθάρρυναν τους επεκτατικούς πολέμους των Σπαρτιατών εναντίον τους οι οποίοι τότε κατέλαβαν την Τεγέα, την Σκιρίτη και την Αιγύτιδα.
Η Αρκαδική διάλεκτος, η οποία ομιλούνταν από τους Μυκηναϊκούς χρόνους, θεωρούνταν ιδιωματική της Αχαϊκής διαλέκτου με κάποιες διαφοροποιήσεις, πχ χρησιμοποιούνταν το –ζ αντί του –δ, οι τύποι –τοι αντί των τύπων –ατι, η πρόθεση ες αντί των αντωνυμικών τύπων σε κατάληξη –νι, κ.α.
Από Βάσω Μαγγανάρη
Βιβλιογραφία:
- Ελληνική Μυθολογία Ι. Θ. Κακριδής, Τόμοι 2 και 3
- Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος
- Ο αστερισμός της Άρκτου-Βικιπαίδεια
Πηγή
