Πέμπτη 5 Μαρτίου 2020

Σεμέλη η μητέρα του Διόνυσου

Στη θηβαϊκή παράδοση η Σεμέλη είναι κόρη του Κάδμου και της Αρμονίας. Την ερωτεύτηκε ο Δίας και η Σεμέλη συνέλαβε από αυτόν τον Διόνυσο. Από ζήλεια η Ήρα εμφανίστηκε σε αυτήν με τη μορφή της παραμάνας της και δολερά την παρότρυνε να ζητήσει από το Δία να εμφανιστεί μπροστά της με τη θεϊκή του μορφή.

Ο Δίας, που απερίσκεπτα είχε υποσχεθεί στη Σεμέλη να εκπληρώσει οτιδήποτε εκείνη θα του ζητούσε, εμφανίστηκε ως θεός, προκαλώντας εκτυφλωτικό φως και κεραυνούς, οι οποίοι τη σκότωσαν.. Η Σεμέλη κεραυνοβολημένη πέθανε αμέσως.

Ο Δίας τότε, πικραμένος από τον άδικο χαμό της, πήρε τον αγέννητο ακόμα Διόνυσο από την κοιλιά της και τον έραψε στον μηρό του για να τρέφεται από το αίμα του, ώσπου να γεννηθεί.
Για την κεραυνοβολημένη Σεμέλης ο Ευριπίδης στην τραγωδία του “Βάκχες” μας λέει:

….Ήρθα εδώ στη Θήβα, εγώ,του Δία ο γιος, ο Διόνυσος,γέννημα της Σεμέληςτης αστραποβλημένης,του Κάδμου θυγατέρας.Και τη μορφή μου άλλαξααπ’ του θεού σ’ ανθρώπουκι ήρθα στης Δίρκης τις πηγές,στου Ισμηνού το ρέμα.Και να, το μνήμα βλέπω εδώτης μάνας μου Σεμέλης,κεραυνοχτυπημένης,κοντά στα ερείπια του σπιτιούπου ακόμη κουφοκαίνεαπό του Δία τη φλόγα,αθάνατη αδικίαστη μάνα μου απ’ την Ήρα.Υμνώ τον Κάδμο που όρισετον τόπο του απάτητοστη θυγατέρα του ναοπου εγώ μ’ αμπελοβλάσταρασκέπασε γύρω γύρω.γιατί της μάνας οι αδελφέςπου πιο πολύ απ’ τις άλλεςδίχως να πρέπει έλεγανπως γιος του Δία ο Διόνυσοςδεν ήταν, κι η Σεμέληθνητό πως ζευγαρώθηκεκαι φόρτωσε την ενοχήστο Δία που τη σκότωσε- του Κάδμου αυτά είν’ σοφίσματα-,γιατί είπε αυτό το ψέμα….

(Ευριπίδης, “Βάκχαι”, 1- 12 και 26- 31)

Οι αδελφές της άφησαν να διαδοθεί η φήμη ότι, ενώ είχε έναν ταπεινό εραστή, είχε καυχηθεί πως είχε δεχτεί την εύνοια του Δία. Ο Δίας, έλεγαν, για να την τιμωρήσει, την κατακεραύνωσε. Η συκοφαντία αυτή είχε ολέθριες συνέπειες για τις ένοχες. Η τιμωρία έπεσε στους απογόνους τους.

Αργότερα, όταν ο Διόνυσος με τα κατορθώματά του έγινε θεός, κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο να αναζητήσει τη μητέρα του. Έτσι η Σεμέλη, αφού αναστήθηκε, κλήθηκε στον ουρανό, όπου πήρε το όνομα Θυώνη.

Η ακόλουθη είναι μια λακωνική παραλλαγή της γέννησης του Διόνυσου.
Ο Διόνυσος γεννήθηκε κανονικά από τη Σεμέλη στις Θήβες· ο Κάδμος όμως εξέθεσε μέσα σε μια κιβωτό το παιδί με τη μητέρα του. Την κιβωτό την έριξαν τα κύματα στη Λακωνική ακτή, όπου θάφτηκε η Σεμέλη, που στο μεταξύ είχε πεθάνει. Εκεί ανατράφηκε ο θεός, σύμφωνα μ' αυτή την παράδοση.



Βιβλιογραφία:

  • P. Grimal, Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας, επιμ. ελλ. έκδ. Β. Άτσαλος, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1991