Τον 7ο αιώνα π.Χ. η Επίδαυρος, που ήταν η κυριαρχούσα δύναμη στον Σαρωνικό και είχε υποτελή της και την Αίγινα, αντιμετώπιζε μεγάλο πρόβλημα αφορίας. Η γη της επί πολλά χρόνια δεν έδινε καρπούς. Απελπισμένοι από την παρατεινόμενη θεομηνία οι Επιδαύριοι απευθύνθηκαν στο Μαντείο των Δελφών και η Πυθία τους συνέστησε να φτιάξουν αγάλματα στις θεότητες της ευφορίας, τη Δαμία και την Αυξησία, όχι όμως από πέτρα ή μέταλλο αλλά από ξύλο ιερής ελιάς.
Τότε ελιές σε αφθονία και μάλιστα ιερές, διέθεταν μόνο οι Αθηναίοι, δώρο της Αθηνάς στη γη τους. Ζήτησαν λοιπόν οι Επιδαύριοι την άδεια από τους Αθηναίους να κόψουν μιαν ελιά για να κάνουν από τον κορμό της τα αγάλματα των θεαινών. Οι Αθηναίοι τους το επέτρεψαν με τον όρο να έρχονται κάθε χρόνο απεσταλμένοι από την Επίδαυρο στην Αθήνα και να προσφέρουν θυσίες στην Αθηνά και τον Ερεχθέα. Εκείνοι δέχτηκαν και από τότε η γη τους καρποφορούσε κανονικά, ενώ το ίδιο κανονικά γίνονταν οι θυσίες.
Στα 600 π.Χ. όμως, ο Περίανδρος της Κορίνθου νίκησε κατά κράτος την Επίδαυρο και τότε οι Αιγινήτες, που στο μεταξύ είχαν συγκροτήσει μεγάλο στόλο και είχαν ανοιχτεί στο θαλάσσιο εμπόριο, αποστάτησαν από την Επίδαυρο. Και όχι μόνο αποτίναξαν την κυριαρχία της Επιδαύρου αλλά άρχισαν τις επιδρομές εναντίον της.
Σε μια από τις επιδρομές αυτές άρπαξαν τα αγάλματα της Δαμίας και της Αυξησίας, τα μετέφεραν στο νησί τους και τα εγκατέστησαν στο εσωτερικό του, σε ένα μέρος που λεγόταν Οία (μάλλον στο σημερινό Μεσαγρό), όπου τους προσέφεραν θυσίες σε ειδικές τελετές, κατά τις οποίες οι γυναίκες χόρευαν και έλεγαν τολμηρά αστεία. (Στις τελετές αυτές δεν παίρνανε μέρος άντρες).
Όταν οι Επιδαύριοι χάσανε τα αγάλματα, σταμάτησαν να στέλνουν προσφορές και να κάνουν θυσίες στην Αθηνά και τον Ερεχθέα και όταν οι Αθηναίοι τους ζήτησαν εξηγήσεις, τους παραπέμψανε στους Αιγινήτες, που ήταν πια οι κάτοχοι των αγαλμάτων. Οι Αθηναίοι στείλανε πράγματι πρεσβεία στην Αίγινα αξιώνοντας από τους Αιγινήτες να συνεχίσουν αυτοί την υποχρέωση των Επιδαυρίων, αλλά οι Αιγινήτες τους είπαν πως δεν είχαν καμιά δουλειά μαζί τους, αφού τα αγάλματα δεν τα πήρανε από αυτούς.
Τότε οι Αθηναίοι αποφάσισαν να πάρουν τα αγάλματα με τη βία. Έστειλαν ένα πολεμικό πλοίο με επίλεκτους πολίτες, που αποβιβάστηκαν κρυφά, κοντά στη σημερινή Βαγία και πήγανε με τα πόδια ως την Οία, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Εκεί βρίσκοντας πως τα αγάλματα ήταν πολύ καλά στερεωμένα στα βάθρα τους, τα έδεσαν με χοντρά σκοινιά και άρχισαν να τα τραβούν για να τα ξεκολλήσουν.
Τότε όμως ξέσπασε βροντή και κεραυνός και εν συνεχεία έγινε σεισμός, με αποτέλεσμα οι ιερόσυλοι να τρελαθούν και να αρχίσουν να σκοτώνονται μεταξύ τους. Ένας μόνο γλίτωσε και γύρισε σε κακό χάλι στο Φάληρο.
Στο σημείο αυτό ο ορθολογιστής Ηρόδοτος σημειώνει πως, ο ίδιος προσωπικά δεν πιστεύει πως έγιναν τέτοια υπερφυσικά, αλλά πως οι Αιγινήτες είχαν μάθει τις προθέσεις των Αθηναίων και σε συμμαχία με τους Αργείτες τους έστησαν ενέδρα και στη συμπλοκή που ακολούθησε τους σκότωσαν όλους εκτός από έναν που γύρισε πίσω.
Όπως και να έχει το πράγμα ο μοναδικός που επέζησε από την επιδρομή, όταν γύρισε στην Αθήνα αντιμετώπισε την οργή των γυναικών των σκοτωμένων, που τον περικύκλωσαν και ρωτώντας τον «Πού είναι ο άντρας μου» τον κεντούσαν με τις καρφίτσες που στερέωναν το ρούχο τους στους ώμους τους, ώσπου ο δυστυχής αιμόφυρτος ξεψύχησε.
Στην αρχαϊκή εποχή επικρατούσαν δυο τύποι γυναικείας ενδυμασίας: η δωρική, που την αποτελούσε μάλλινο τετράγωνο ύφασμα, που τύλιγε το σώμα και το συγκρατούσαν στον ένα ή στους δύο ώμους με μεγάλες καρφίτσες και η ιωνική, που ήταν μακρύ λινό ραμμένο φόρεμα, με μανίκια ως τους αγκώνες.
Αυτά μας λέει ο Ηρόδοτος στο 5ο βιβλίο του – Τερψιχόρη – και στα κεφάλαια 82-88, αλλά η αντιζηλία της Αίγινας με την Αθήνα είχε στην πραγματικότητα οικονομικά αίτια και ξεκίνησε από τότε που ο Σόλων, μέσα στις αλλαγές που νομοθέτησε, κατάργησε το ισχύον στην Αττική το αιγινητικό νομισματικό σύστημα και υιοθέτησε το ευβοϊκό
Γράφει ο Δημ. Γερμιώτης
Πηγή
