Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2018

Πως προέκυψε το φίδι να θεωρειται ο προστάτης του σπιτιού

Αρχέγονο πνεύμα γονιμότητας και ευφορίας, η πρώτη περί θείου αντίληψη, βοηθός του ανθρώπου στη δημιουργικότητά του. Η λατρεία του είναι αρχαιότερη του Δωδεκάθεου. Οι γιορτές του, [πρόποσις, πιθοίγια] συνδέονται και με τη Διονυσιακή λατρεία.

Υποτίθεται πως ο Αγαθοδαίμων άρχισε να λατρεύεται σα φίδι στους Αλεξανδρινούς χρόνους, αλλά είχε στοιχεία φιδολατρείας ανέκαθεν [πχ στα πιθοίγια, έβγαινε από το πιθάρι] Πρέπει να σχετίζεται σε ένα βαθμό με τους ιερούς δράκοντες [φίδια] που παρουσιάζονταν στις Διονυσιακές τελετές. Ήταν ακόμη χθόνια θεότητα [του θανάτου].

Στον Αγαθοδαίμονα έπιναν ανέρωτο κρασί [πράγμα εξαιρετικά σπάνιο] και έκαναν ταυτόχρονη πρόποση στο Δία. Αυτό δείχνει την μεγάλη σημασία αυτής της σκοτεινής θεότητας, που μερικοί την ταυτίζουν με τον ίδιο τον Διόνυσο.
Οι Ορφικοί τον ταυτίζουν ακόμα και με τον βασιλιά του Ολύμπου: «Τον δαίμονα επικαλούμαι, τον μεγάλο τον καλό οδηγό, τον φρικτό, τον Μειλίχειο Δία, τον γεννήτορα όλων, τον ζωοδότη των θνητών…»
Εννοείται πως ο «Μειλίχειος Ζεύς» απεικονίζονταν σαν φίδι.

Οι Αλχημιστές έλεγαν πως ο Αγαθοδαίμων ήταν «ουροβόρος όφις», «θείος δράκων», θεός, ή ακόμη ένας αρχαιότατος Αιγύπτιος φιλόσοφος! [Λίγοι γνωρίζουν πως η Αλχημεία δεν είναι μεσαιωνική ή Αραβική απόκρυφη τέχνη, αλλά γέννημα θρέμμα της αρχαίας Ελλάδας]

Στο τέλος της αρχαιότητας, άρχισε πλέον να ταυτίζεται με Άγγελο. [Αγαθός, Αγαθηφόρος, Αγαθάγγελος, Ευάγγελος]

Ο Αγαθοδαίμων ταυτίζονταν με τον Σέραπι αλλά και τον Άμμωνα, που με την σειρά τους ταυτίζονταν επίσης με τον Δία. Απεικονίζονταν και σαν φίδι από τη μέση και κάτω, αλλά με την ουρά να καταλήγει σε φιδοκέφαλο. Σέραπις απεκαλείτο και «Μεγαλοδαίμων» Ένας παραπόταμος του Δέλτα του Νείλου βαφτίστηκε «Αγαθοδαίμων» στους Ελληνιστικούς χρόνους.

Μια αναφορά στον Αγαθοδαίμονα και το Μέγα Αλέξανδρο: «άρχισαν να χτίζουν την Αλεξάνδρεια» «συχνά παρουσιάζονταν ένα φίδι» [δράκων] «σε όσους δούλευαν σε αυτήν και τρομοκρατούσε τους εργάτες και διέκοπταν την εργασία λόγω της εφόδου του ζώου. Αυτό μεταβιβάστηκε στον Αλέξανδρο κι εκείνος διέταξε την επόμενη μέρα όπου το βρουν να το πιάσουν. Κι αφού πήραν την εντολή, όταν ήρθε το θηρίο στην αποκαλούμενη σήμερα Στοά, το έπιασαν και το σκότωσαν. Ο Αλέξανδρος διέταξε να ιδρυθεί εκεί ένα τέμενος προς τιμήν του, όπου το έθαψε. Και διέταξε εκεί δίπλα να αναρτηθούν στεφάνια εις μνήμην του επιφανέντος Αγαθού Δαίμονα».


«Κι όταν ιδρύθηκε το Ηρώο» [πρόκειται για άλλο μνημείο] σε ένα επιστύλιο /φθορά στο κείμενο/ «και ξεπήδησε από αυτό μεγάλο πλήθος φιδιών τα οποία σύρθηκαν και μπήκαν στα τέσσερα σπίτια που είχαν ήδη χτιστεί».
«Γι αυτό τα φίδια τούτα, όταν έμπαιναν στα σπίτια τα σέβονταν οι θυρωροί σαν Αγαθούς Δαίμονες. Γιατί δεν είναι δηλητηριώδη, αλλά αντιθέτως αυτά διώχνουν και όσα θεωρούνται δηλητηριώδη. Και προσφέρεται θυσία στον ίδιο τον Ήρωα που ανήκει στο γένος των φιδιών» (Ανάλογο μνημείο-Ηρώο ενός φιδιού-Ήρωα, βρέθηκε στην Αθήνα).

«Πρόσταξε μάλιστα ο Αλέξανδρος να δοθεί στάρι στους φύλακες των σπιτιών, κι εκείνοι το πήραν, το άλεσαν, το έκαναν χυλό, και το έδωσαν εκείνη την ημέρα τροφή στα φίδια. Από τότε μέχρι σήμερα κρατούν αυτό το έθιμο στην Αλεξάνδρεια, να στεφανώνουν τα ζώα στις 25…» (του μηνός) «…Τύβη, να γίνονται θυσίες στους Αγαθούς Δαίμονες που φυλάνε τα σπίτια και να κάνουν προσφορές χυλού»

Δημήτρης Σκουρτέλης



Πηγή