Tο Αρχαίο Θέατρο της Μυτιλήνης θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα του αρχαίου κόσμου. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίος Πομπήιου 42.4), ο Πομπήιος αντέγραψε το σχέδιό του στο θέατρο που έχτισε στη Ρώμη το 55 π.Χ. και αποτέλεσε έτσι το πρότυπο των ρωμαϊκών θεάτρων.
Το κοίλο του θεάτρου της Μυτιλήνης είναι πλέον καταστραμμένο, ελάχιστα σώζονται από τη σκηνή και τις παρόδους και αυτά από την τελευταία οικοδομική φάση του μνημείου, την υστερορωμαϊκή.
Το θέατρο είναι κατασκευασμένο πάνω σε ηφαιστιογενή βράχο, ιδιαίτερα εύθρυπτο, που δεν έχει διατηρήσει τα ίχνη της κατασκευής του κοίλου. Το πεταλόσχημο κοίλο, διαμέτρου 107 μ. στη βάση του και χωρητικότητας 10.000 θεατών περίπου, είχε μαρμάρινα εδώλια από τα οποία υπάρχουν δείγματα στο χώρο, ενώ άλλα παραμένουν εντοιχισμένα στο μεσαιωνικό κάστρο της Μυτιλήνης.
Στην προεδρία του κοίλο ανήκε θρόνος που φυλάσσεται στο Παλαιό Μουσείο της Μυτιλήνης και ο οποίος προοριζόταν αρχικά για τον ιερέα του Απόλλωνα και τελικά για τον ρήτορα Ποτάμωνα, γιο του φιλοσόφου Λεσβώνακτος (75 π.χ.-15 μ.Χ.).
Την περίμετρο της κυκλικής ορχήστρας (διαμέτρου 24,20 μ. περίπου) περιτρέχει ψηλός, λιθόκτιστος τοίχος (ύψους 1,30 μ.), ο οποίος καλυπτόταν εξωτερικά με ορθομαρμάρωση και επιστεφόταν από μαρμάρινες ενεπίγραφες πλάκες. Το δάπεδο της ορχήστρας ήταν από πατημένο χώμα, στρωμένο πάνω στο φυσικό βράχο, ο οποίος είχε προηγουμένως εξομαλυνθεί.
Στο δυτικό τμήμα της ορχήστρας υπάρχουν δυο δωμάτια, σκαμμένα μέσα στο βράχο του κοίλου. Ο τοίχος της ορχήστρας και τα δυο δωμάτια συνδέονται πιθανόν με μετατροπή του θεάτρου σε αρένα κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Την ίδια εποχή καθαιρέθηκε και ένα τμήμα του κοίλου.
Το μνημείο έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί για την οργάνωση ποιητικών, μουσικών και θεατρικών εκδηλώσεων.
Επιτρέπεται η επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου και η διοργάνωση επιλεγμένων πολιτιστικών εκδηλώσεων, μικρής εμβέλειας, με τοποθέτηση φορητών καθισμάτων στο πλάτωμα εκτός του κοίλου.
Πηγή
Το κοίλο του θεάτρου της Μυτιλήνης είναι πλέον καταστραμμένο, ελάχιστα σώζονται από τη σκηνή και τις παρόδους και αυτά από την τελευταία οικοδομική φάση του μνημείου, την υστερορωμαϊκή.
Το θέατρο είναι κατασκευασμένο πάνω σε ηφαιστιογενή βράχο, ιδιαίτερα εύθρυπτο, που δεν έχει διατηρήσει τα ίχνη της κατασκευής του κοίλου. Το πεταλόσχημο κοίλο, διαμέτρου 107 μ. στη βάση του και χωρητικότητας 10.000 θεατών περίπου, είχε μαρμάρινα εδώλια από τα οποία υπάρχουν δείγματα στο χώρο, ενώ άλλα παραμένουν εντοιχισμένα στο μεσαιωνικό κάστρο της Μυτιλήνης.
Στην προεδρία του κοίλο ανήκε θρόνος που φυλάσσεται στο Παλαιό Μουσείο της Μυτιλήνης και ο οποίος προοριζόταν αρχικά για τον ιερέα του Απόλλωνα και τελικά για τον ρήτορα Ποτάμωνα, γιο του φιλοσόφου Λεσβώνακτος (75 π.χ.-15 μ.Χ.).
Την περίμετρο της κυκλικής ορχήστρας (διαμέτρου 24,20 μ. περίπου) περιτρέχει ψηλός, λιθόκτιστος τοίχος (ύψους 1,30 μ.), ο οποίος καλυπτόταν εξωτερικά με ορθομαρμάρωση και επιστεφόταν από μαρμάρινες ενεπίγραφες πλάκες. Το δάπεδο της ορχήστρας ήταν από πατημένο χώμα, στρωμένο πάνω στο φυσικό βράχο, ο οποίος είχε προηγουμένως εξομαλυνθεί.
Στο δυτικό τμήμα της ορχήστρας υπάρχουν δυο δωμάτια, σκαμμένα μέσα στο βράχο του κοίλου. Ο τοίχος της ορχήστρας και τα δυο δωμάτια συνδέονται πιθανόν με μετατροπή του θεάτρου σε αρένα κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Την ίδια εποχή καθαιρέθηκε και ένα τμήμα του κοίλου.
Το μνημείο έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί για την οργάνωση ποιητικών, μουσικών και θεατρικών εκδηλώσεων.
Επιτρέπεται η επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου και η διοργάνωση επιλεγμένων πολιτιστικών εκδηλώσεων, μικρής εμβέλειας, με τοποθέτηση φορητών καθισμάτων στο πλάτωμα εκτός του κοίλου.
Πηγή