Ο Ακταίωνας, εγγονός του Κάδμου και του Απόλλωνα και μυθικός ήρωας της Βοιωτίας, σύμφωνα με τη μυθολογία, μαθήτευσε στο πλευρό του κενταύρου Χείρωνα ο οποίος τον έμαθε να κυνηγά.
Είχε 36 σκυλιά τα οποία είχαν ονόματα όπως Τίγρης, Λαίλαψ και Αρκάς. Ο μυθικός ήρωας ήταν άτυχος και είχε τραγικό τέλος. Μια μέρα που κυνηγούσε στον Κιθαιρώνα, ανάμεσα στη Βοιωτία και τη Μεγαρίδα έγινε από κυνηγός θήραμα, καθώς τον κατασπάραξαν τα ίδια του τα σκυλιά.
Άρτεμις και Ακταίων Σύμφωνα με τον Οβίδιο, τον εκδικήθηκε η Θεά Άρτεμις επειδή την είδε να λούζεται γυμνή μαζί με τις ακολούθους της σε μια πηγή όπου βρισκόταν το μυστικό σπήλαιο της Αρτέμιδος στον κάμπο των Γαργαφίων.
Μόλις οι νύμφες τον αντίκρισαν, περικύκλωσαν τη θεά προσπαθώντας να κρύψουν τη γύμνια της. Ωστόσο, η θεά του κυνηγιού, η οποία ήταν προστάτιδα της παρθενίας, αντιλήφθηκε την παρουσία του και εξοργίστηκε.
Στις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου αναφέρεται ότι η Άρτεμις του είπε: «Τώρα είσαι ελεύθερος να πεις ότι με είδες γυμνή, εφόσον βέβαια είσαι σε θέση να μιλήσεις».
Στη συνέχεια τον μεταμόρφωσε σε αρσενικό ελάφι και τότε ο Ακταίων- που πλέον ήταν ελάφι- άρχισε να τρέχει στο δάσος. Τα σκυλιά του τα οποία τον είχαν κατασπαράξει τον πήραν στο κατόπι και αργότερα, άρχισαν να τον αναζητούν και να γαβγίζουν.
Ο κένταυρος Χείρωνας τα λυπήθηκε και έφτιαξε ένα ομοίωμα του παλιού του μαθητή, προκειμένου να τα ηρεμήσει. Κατά μια άλλη εκδοχή, ο Ακταίονας σκοτώθηκε από τον αρχηγό των Ολύμπιων Θεών, Δία, επειδή φλέρταρε με τη Σεμέλη, μητέρα του Διονύσου την οποία ο Δίας παντρεύτηκε κρυφά από την Ήρα.
Ένας μύθος ανέφερε ότι ο πραγματικός λόγος που η Άρτεμης τον εκδικήθηκε ήταν επειδή υποστήριζε ότι ήταν πιο καλός κυνηγός από εκείνη. Όπως και να έχει, σε όλες της εκδοχές του μύθου, ο Ακταίων έχει την ίδια τραγική κατάληξη.
