Η πολιτεία πρόσφερε τιμές στους αθλητές με σκοπό να δείξει στους νέους πως μόνο με κόπους και θυσίες μπορούν να βελτιώσουν τις ψυχικές και σωματικές τους ικανότητες. Δείχνοντας καρτερία και υπομονή στη παλαίστρα θα μπορέσουν να υπερασπιστούν ή να κυνηγήσουν τη νίκη που θα έχει σαν αντίκτυπο την κοινωνική τους αναβάθμιση στην μελλοντική τους ζωή.
Η πολιτεία αναγνώριζε τους κόπους και τους μόχθους των αθλητών και για αυτό πρόσφερε απλόχερα τιμές τόσο για να τιμήσει τους νικητές αλλά και για να διατυμπανίσει έμμεσα στις άλλες πόλεις τα αγαθά του πολιτικού συστήματος. Κανένας άλλος θνητός ποιητής, ρήτορας, φιλόσοφος, πολιτικός δεν αισθάνθηκε αυτή τη χαρά και τη δόξα που αισθάνονταν οι νικητές των Ολυμπιακών αγώνων.
Η υποδοχή των νικητών στις περισσότερες πόλεις ήταν πανηγυρική. Το χαρακτηριστικότερο έθιμο ήταν η εισελαστική είσοδος όπου ο αθλητής φορούσε πορφύρα – χαρακτηριστικό ρούχο των βασιλιάδων- και έμπαινε στη πόλη πάνω σε άρμα που το έσερναν τέσσερα άσπρα άλογα από ένα γκρεμισμένο τοίχο. Ο γκρεμισμένος τοίχος συμβόλιζε ότι η πόλη δεν έχει ανάγκη από τα τείχη, μιας και έχει ρωμαλέους ανθρώπους που θα την υπερασπιστούν με το ίδιο σθένος και δύναμη όπως ακριβώς διέπραξαν στους αγώνες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η τιμή που προσέφεραν οι Αθηναίοι στους νικητές τους. Ο νικητής έτρωγε στο Πρυτανείο κάτι που ήταν ιδιαίτερα τιμητικό αφού αυτό το προνόμιο το είχαν μόνο άνδρες της πολιτείας που είχαν διαπρέψει στα κοινά. Επίσης οι Αθηναίοι έδιναν και οικονομική ενίσχυση κάτι που καθιερώθηκε από τον Σόλωνα.
Οι Σπαρτιάτες έδιναν την τιμή στους νικητές να πολεμούν σαν βασιλιάδες κάτι που ήταν ιδιαίτερα δελεαστικό αν σκεφτούμε ότι οι Σπαρτιάτες ήταν φιλοπόλεμοι.
Ο ανδριάντας του ολυμπιονίκη στήνονταν είτε στην αγορά της ιδιαίτερης πατρίδας του, είτε μέσα στον ιερό χώρο της Ολυμπίας για να παραδειγματίζονται οι νεότεροι και να προσπαθούν για τη νίκη με περισσότερο ζήλο.
Μάλιστα οι Ολυμπιονίκες έφταναν στο σημείο να λατρεύονται ως θεοί και να χτίζονται προς τιμήν τους ακόμα και ναοί. Μάλιστα, δεν ήταν λίγοι αυτοί που πίστευαν πως τα αγάλματα των ολυμπιονικών είχαν θεραπευτικές ιδιότητες και προσέφεραν θυσίες.
Τέλος ο νικητής του δρόμου- σταδίου έδινε το όνομα του στη συγκεκριμένη Ολυμπιάδα που λαμβάνονταν σαν επίσημη χρονολογία, προκειμένου να τοποθετήσουν οι αρχαίοι τα διάφορα κοινωνικά γεγονότα.
Πέρα από τις μεγαλοπρεπείς τιμές υπήρχε και το υλικό βραβείο που ήταν αντικείμενο μικρής ή μεγάλης αξίας που αποτελούσε την αναγνώριση της προσπάθειας, του κόπου και της θυσίας. Μεταξύ 1200 -900 π.Χ το βραβείο ήταν καθαρά υλικό που είχε να κάνει με την καθημερινότητα όπως ζώα, δούλους κλπ. Μετά το 884π.Χ καθιερώνεται μέσω της πυθίας το γνωστό σε όλους ιερό στεφάνι ελιάς.
Στα χρόνια του Σόλωνα επικρατεί το υλικό βραβείο όπου αρχίζουν τα έκτροπα της αγοροπωλησίας της νίκης. Τα βραβεία βρίσκονταν σε περίοπτη θέση για να αυξήσουν το κίνητρο των αθλητών. Στους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους κυριαρχεί το βραβείο της μεγάλης οικονομικής αξίας όπου αρχίζει να αλλάζει και να αλλοιώνεται η συνείδηση των αθλητών. Πλέον το ηθικό στοιχείο αρχίζει να υποχωρεί και ο αθλητισμός γίνεται περισσότερο επαγγελματικός.
Η νίκη στους Ολυμπιακούς αγώνες ήταν κάτι αξιοζήλευτο γιατί επέφερε πολλές ηθικές και υλικές ανταμοιβές. Η κάθε πόλη τιμούσε τον ολυμπιονίκη της σαν ήρωα ή θεό για να παρακινήσει τους νεότερους να κοπιάσουν αλλά και να δείξουν στις άλλες πόλεις - κράτη τον πολιτισμό τους.
Παρόλο που το υλικό βραβείο άρχισε να υπονομεύει το ηθικό, το ηθικό είναι αυτό που προηγήθηκε και αυτό που έδωσε τα χαρακτηριστικά του υγιούς αθλητισμού. Ακόμα και σήμερα που ο αθλητισμός έχει φτάσει στο ζενίθ του κερδοσκοπικού του χαρακτήρα, υπάρχει και το ηθικό στοιχείο που μας θυμίζει το αγνό αγωνιστικό πνεύμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Βιβλιογραφία: Ιστορία φυσικής αγωγής 1998, Θωμά Β. Γιαννάκη
Κατερίνα Καραγιάννη, Aπόφοιτος Τ.Ε.Φ.Α.Α Αθηνών με ειδικότητα κολύμβησης
Πηγή
