«Ωιμέ εμένα τον βαριόμοιρον, δεν μούμεινε κανένα απ’ τα εξαίσια τέκνα μου που εδόξασαν την Τροίαν. Που είναι ο Μήστωρ ο λαμπρός, ο ιππόμαχος Τρωίλος, ο Έκτωρ, οπού εθέιζε μες στων θνητών τα γένη, πόμοιαζε γέννημα θεού, και όχι θνητού στο θώρι, και όλους τους αφάνισεν ο Άρης και απομείναν οι αχρείοι, ψεύτες, στο χορό λαμπρότατοι τεχνίτες και αρνιά κι ερίφια του κοινού ν’ αρπάζουν μαθημένοι». (Πρίαμος προς τους εναπομείναντες γιους, Ιλιάδα 24.255)
Ο Τρωίλος σκοτώθηκε τα πρώτα χρόνια του Τρωικού Πολέμου από τον Αχιλλέα, ο οποίος είχε ήδη στο ιστορικό του κατορθώματα κατά των Τρώων όπως η αρπαγή των βοοειδών του Αινεία, καθώς και η λεηλασία των πόλεων της Λυρνησσού (όπου αιχμαλώτισε την Βρισηίδα) και της Πηδάσου (Πρόκλος, Χρηστομάθεια, i). Η εν λόγω χρονική περίοδος συμπίπτει με την αιχμαλωσία του Λυκάονα (γιού του Πριάμου και της Λαοθόης, κόρης του Άλτεως, βασιλιά των Λελέγων – Ιλιάδα 21.85) τον οποίον πούλησε ως δούλο στην Λήμνο. Ο Λυκάων «βίωσε ξανά» το συμβάν όταν ο Αχιλλέας τον συνέλαβε για δεύτερη φορά κατά το 10ο έτος του πολέμου, δώδεκα μόλις ημέρες μετά την επιστροφή του από τη Λήμνο, όταν και ο Λυκάων του απηύθυνε την ακόλουθη ικεσία (Ιλιάδα 24.75):
«Σπλαχνίσου με, Αχιλλέα, σεβάσου με, στα γόνατα σου πέφτω, που είμαι ικέτης σεβαστός ακόμη απ’ την ημέραν, που με σε πρώτον γεύθηκα της Δήμητρος τον σπόρον, όταν από τον κήπον μου αιχμάλωτον μ’ επήρες, και απ’ τον πατέρα μου μακράν και από τους ποθητούς μου να με πουλήσουν μ’ εστειλες στην Λήμνον την αγίαν, κι εκατό βόδι’ απόκτησες. Και μ’ άλλα λύτρα τώρα τρίδιπλα εξαγοράστηκα. Και δώδεκα έχω ημέρες που αφού παράδειρα πολύ στην Ίλιον επανήλθα.
Μοίρα κακή στα χέρια σου μ’ έβαλε τώρα πάλιν και ο Ζευς οπού μ’ εμίσησεν, ως φαίνεται, ο πατέρας.
Εμένα ολιγοήμερον εγέννησε η μητέρα, η Λαοθόη, κόρη αυτή του γέροντος του Άλτου, του Άλτου, οπού των μαχητών Λελέγων βασιλεύει στην Πήδασον την υψηλήν που βρέχει ο Σατνιόεντας.
Από αυτήν ομόκλινην, με άλλες, του Πριάμου δυο γεννηθήκαμε, και συ θα σφάξεις και τους δύο. Τον θεϊκόν Πολύδωρον εκεί μες στους προμάχους ενέκρωσεν η λόγχη σου. Και τώρα πάλι εμένα εδώ μου μέλλεται κακό και αφού εμπρός σου η μοίρα μ’ έφερε, από τα χέρια σου θαρρώ δεν θα ξεφύγω.
Και άλλο θα ειπώ να το σκεφθείς. Εμένα μη φονεύσεις διότι αυτάδελφος εγώ του Έκτορος δεν είμαι, που εφόνευσε τον φίλον σου τον αγαθόν και ανδρείον».
αυτή τη φορά όμως ο Αχιλλέας τον σκοτώνει, ρίχνοντας το σώμα του στον ποταμό Σκάμανδρο.
Ο Απολλόδωρος στο έργο του «Επιτομή» (3.32) αναφέρει ότι ο Αχιλλέας σκότωσε τον Τρωίλο στο ιερό του Θυμβραίου Απόλλωνα πριν μεταβεί στο όρος Ίδα για να επιτεθεί στον Αινεία (ο οποίος όμως είχε ήδη φύγει) πριν συλλάβει για πρώτη φορά τον Λυκάονα και πριν σκοτώσει τον Μέστορα (άλλος γιος του Πριάμου) (Απολλόδωρος 3.12.5, Υγίνος «Θρύλοι» 90).
Από μια απεικόνιση την οποία είδε ο Αινείας στην Καρχηδόνα, όπου πήγε εξόριστος μετά τον πόλεμο, περιγράφεται η σκηνή θανάτου του Τρωίλου:
«……..φεύγοντας ο Τρωίλος ξαρμάτωτος, το δύστυχο τ’ άγουρο παιδί, που κι αν και πιο αδύναμος αναμετρήθηκε με τον Αχιλλέα, σέρνεται από τ’ άλογα και τ’ ακυβέρνητο άρμα, τα χαλινάρια όμως κρατώντας· ο σβέρκος του και τα μαλλιά σέρνονται στο χώμα και τρυπημένος με το δόρυ σηκώνει την σκόνη στο έδαφος» σχεδιάζει πάνω στη γης. (Βιργίλιος, Αινειάδα 1.471)».
Σύμφωνα όμως με τον Δίκτη τον Κρήτα (Εφημερίδα Τρωικού πολέμου 4.9) ο Λυκάων και ο Τρωίλος αιχμαλωτίστηκαν ταυτόχρονα κατά το 10ο έτος του πολέμου, μετά τους θανάτους του Σαρπηδόνα, του Έκτορα και του Μέμνονα. Οι Αχαιοί προκαλούσαν τους Τρώες να βγουν και να πολεμήσουν, γεγονός που έπραξαν με επικεφαλής τον Πάρη και τους αδελφούς του – αλλά μετά από λίγο οπισθοχώρησαν. Έτσι ο Λυκάων και ο Τρωίλος αιχμαλωτίσθηκαν από τους Αχαιούς, οι οποίοι τους σφαγίασαν εν ψυχρώ κατόπιν εντολής του Αχιλλέα. Όπως αναφέρει ο Δίκτης οι Τρώες θρήνησαν τον θάνατο του Τρωίλου:
«… επειδή θυμόντουσαν πόσο νέος ήταν, που όταν μεγάλωσε, ήταν ο αγαπημένος του λαού, ο λατρευτός του, όχι μόνο λόγω της σεμνότητας και της ειλικρίνειας του, αλλά κυρίως λόγω της εμφάνισής του».
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Αχιλλέας δολοφονήθηκε, πέφτοντας θύμα σχεδίου που συνέλαβε ο Πάρης και ο Διήφοβος (γιός του Πριάμου) σύμφωνα με το οποίο ο Αχιλλέας όντας βαθιά ερωτευμένος με την αδελφή τους Πολυξένη θέλησε να την νυμφευθεί και κατά τις ετοιμασίες του γάμου ο Πάρις αφού κρύβεται στους θάμνους τοξεύει τον Αχιλλέα στην φτέρνα με θεϊκό βέλος, σκοτώνοντάς τον (Εκδοχή θανάτου Αχιλλέα – Δίκτης ο Κρήτας 4.11).
Ορισμένα αγγεία απεικονίζουν τον Τρωίλο (με τα άλογά του) και την Πολυξένη, καθώς πλησιάζουν στο πηγάδι για να αντλήσουν νερό, να παρακολουθούνται από τον Αχιλλέα.
Ο Robert M. Frazer (υποσημείωση στο Απολλόδωρος «Επιτομή» 3.32.α) γράφει: «Ο Τζέτζης λέει…….ότι (ο Τρωίλος) οπισθοχώρησε από την μάχη καταφεύγοντας στον ναό του Απόλλωνα και σκοτώθηκε από τον Αχιλλέα στο θυσιαστήριο. Η Τροία δεν μπορούσε να κατακτηθεί εφόσον ο Τρωίλος έφθανε σε ηλικία 20 ετών (1ος Μυθογράφος του Βατικανού). Αυτό μπορεί να ήταν και το κίνητρο του Αχιλλέα για τον θάνατο του νέου.
Τον θάνατο του Τρωίλου στον ναό του Απόλλωνα επικαλείται και ο Πόπλιος Παπίνιος Στάτιος στο έργο του «Silvae» 2.4.33 γράφοντας:
Σύμφωνα με τον Δάρη τον Φρύγιο, ο Τρωίλος (αν και νεότερος από τους γιους του Πριάμου) υποστήριξε την ιδέα του Πάρη να στείλει στόλο στην Ελλάδα σε αντίποινα για την απαγωγή της Ησιόνης, παρά τις προειδοποιήσεις της Έλενου (γιός του Πριάμου και της Εκάβης). Τον περιγράφει δε ως εξής:
«Ο Τρωίλος, ένας μεγαλόσωμος και όμορφος νέος, ήταν δυνατός για την ηλικία του, γενναίος και διψασμένος για δόξα» (Δάρης ο Φρύγιος 12).
Τον υπολογίζει δε ως στρατηγό αφού γράφει: «Ο Αγαμέμνων, ο Αχιλλέας, ο Διομήδης και ο Μενέλαος ηγούνταν του στρατού. Οι δυνάμεις του Έκτορα, του Τρωίλου και του Αινεία κινούνταν αντίθετα (Δάρης 20) ή «Μετά από τρία χρόνια, ο πόλεμος επαναλήφθηκε, ο Έκτωρ και ο Τρωίλος οδήγησαν τον στρατό» ή «ο Πρίαμος ανέθεσε την διοίκηση των δυνάμεών του στον Αλέξανδρο (άλλη ονομασία του Πάρη), τον Έλενο, τον Τρωίλο και τον Αινεία» όταν η Ανδρομάχη έστειλε μήνυμα στον Πρίαμο να μην εμπλέξει τον Έκτορα στην μάχη.
Αργότερα μαθαίνουμε ότι οι δυνάμεις του Τρωίλου αντιμετώπισαν τον Αγαμέμνονα σε μάχη που διήρκεσε 7 ημέρες, κατά την οποία ο «Τρωίλος σκότωσε πολλούς Έλληνες ηγέτες». Μετά από μια εκεχειρία δύο μηνών, «ο Τρωίλος, έχοντας τραυματίσει τον Μενέλαο, σκότωσε πολλούς από τους εχθρούς και κατέβαλε άλλους» σε μια άγρια μάχη που διήρκεσε μέχρι την νύχτα. Την επόμενη ημέρα σε νέα μάχη ο Τρωίλος τραυμάτισε τόσο τον Διομήδη όσο και τον Αγαμέμνονα. Στη συνέχεια, οι Αχαιοί ζήτησαν εξαετή ανακωχή και παρά την αντίθετη άποψη του Τρωίλου το συμβούλιο των Τρώων δέχθηκε το αίτημα.
Όταν έληξε η εκεχειρία, ο Αγαμέμνων (αυτή τη φορά υποστηριζόμενος από τους Μυρμιδόνες του Αχιλλέα) αντιμετώπισε τον Τρωίλο, ο οποίος όμως απώθησε τους Μυρμιδόνες. Στη συνέχεια εστίασε την επίθεσή του στο στρατόπεδο των Αχαιών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας πολλούς, μέχρι να τον σταματήσει ο Αίας ο Τελαμώνιος. Την επόμενη μέρα ο Τρωίλος απωθεί πάλι τον Αγαμέμνονα και τους Μυρμιδόνες, οπότε συμφωνείται ανακωχή 30 ημερών για την ταφή των νεκρών.
Όταν άρχισε ξανά ο πόλεμος, ο Τρωίλος νίκησε πάλι τον Αγαμέμνονα και τους Μυρμιδόνες. Αυτή τη φορά όμως ο Αχιλλέας (ο οποίος απείχε από τον πόλεμο) βλέποντας την πρόοδο των Τρώων, επανήλθε στην μάχη, αλλά τραυματίστηκε από τον Τρωίλο και παρέμεινε εκτός δράσης για 6 ημέρες εξαιτίας της πληγής του. Προς το τέλος της 7ης ημέρας, ο Τρωίλος επιτέθηκε έφιππος αναγκάζοντας τον εχθρό να οπισθοχωρήσει. Αλλά τότε ο Αχιλλέας και οι Μυρμιδόνες αντεπιτέθηκαν, τραυματίζοντας το άλογο του Τρωίλου και καθώς αυτός έπεσε, ο Αχιλλέας τον σκότωσε. Ο Αχιλλέας προσπάθησε στη συνέχεια να απομακρύνει το σώμα, αλλά τραυματίστηκε από τον Μέμνονα και αναγκάστηκε να υποχωρήσει.
Σύμφωνα πάντα με την εκδοχή του Δάρη του Φρύγιου ο θάνατος του Αχιλλέα σχεδιάστηκε από τον Εκάβη για να εκδικηθεί τους θανάτους του Έκτορα και του Τρωίλου, όπου ο Αχιλλέας κλήθηκε να έλθει στο ναό του Θυμβραίου Απόλλωνα «για να συμφωνηθεί ο γάμος του με την Πολυξένη». Εκεί στήθηκε η ενέδρα και ο Πάρης σκότωσε τον Αχιλλέα.
Λογοτεχνία
Ο Τρωίλος και ο θάνατός του αποτέλεσαν προσφιλές θέμα για πολλούς συγγραφείς της αρχαίας και σύγχρονης λογοτεχνίας. Ο Σοφοκλής συνέγραψε ομώνυμη τραγωδία όπου ο Τρωίλος σκοτώνεται από τον Αχιλλέα σε ενέδρα. Γνωστά επίσης είναι και έργα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης όπου περιγράφεται ο έρωτας του Τρωίλου με την Χρυσηίδα, όπως το ποίημα Τρωίλος και Χρυσηίδα (Troilus and Criseyde) του Τζέφρυ Σωσέρ, το ποίημα Η μαρτυρία της Χρυσηίδας (The Testament of Cresseid) του Ρόμπερτ Χένρισον και η τραγωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Τρωίλος και Χρυσηίδα (Troilus and Cressida).
Πηγή
