Ο Ορφεύς ονομαζόταν ‘θεολόγος‘ υπό των αρχαίων Ελλήνων. Το θεολογικό του σύστημα υπήρξε σίγουρα συμβολικό, όπως και των περισσοτέρων αρχαίων Ελλήνων Μυστών-Μονοθεϊστών-Φιλοσόφων, όπου τα διάφορα ονόματα θεών και ανθρώπων, αναλόγως τον τρόπο που αναλύεται το κείμενο, δίδουν πληροφορίες ταυτοχρόνως περί Ιστορίας, Επιστήμης και Θεολογίας.
Άγνωστος ο λόγος για τον οποίον συνήθιζαν να γράφουν έτσι, είναι όμως καταγεγραμμένο -ήδη από την Αρχαιότητα- γεγονός. Εμείς εδώ θα παρουσιάσουμε κείμενα που δεν χρειάζονται ιδιαίτερη ερμηνεία ή αποσυμβολισμό, αλλά ‘μιλούν’ από μόνα τους για το αληθές του αρχικού ισχυρισμού μας.
Στον Ορφικό ύμνο του Διός (15) , ανάμεσα στα άλλα, διαβάζουμε:
‘Ζεύ πολυτίμητε, Ζεύ άφθιτε’.
Δηλαδή: ‘Ζεύ πολυτιμημένε, Ζεύ αθάνατε (που δεν γνωρίζεις φθορά),
‘δια σήν κεφαλήν εφάνη τάδε πάντα’ (η γαία, τα όρη, ο πόντος και όλα όσα περιέχει ο ουρανός).
Δηλαδή: ‘από το δικό σου κεφάλη ανεφάνησαν όλα αυτά‘,
‘αρχή πάντων, πάντων τε τελευτή’.
Δηλαδή: είσαι η αρχή των πάντων και των πάντων το τέλος‘,
‘αυτοπάτωρ’.
Δηλαδή: ‘πατέρας του εαυτού σου-αυθύπαρκτος-αυτογέννητος‘,
‘μακάρων τε θεών πάτερ ηδέ και ανδρών’.
Δηλαδή: ‘πατέρας των μακαρίων θεών και των ανθρώπων’
Από τα ‘Ορφέως Αποσπασμάτια‘ διαβάζουμε:
(1) ‘Ένας πράγματι άναξ-κύριος υπάρχει, αυτογέννητος, και όλα όσα έχουν δημιουργηθή είναι γεννήματα αυτού του ενός. και αυτός ο άναξ περιφέρεται μέσα εις αυτά (τα δημιουργήματά του). και κανείς από τους ανθρώπους δεν τον βλέπει. αυτός όμως βλέπει τους πάντας. Αυτός από το αγαθόν μέχρι το κακόν δίδει εις τους ανθρώπους, όπως και τον παγερόν πόλεμον και πόνους δακρύβρεκτους. ούτε υπάρχει κανείς άλλος χωριστά από τον μεγάλον βασιλέα. Αυτόν όμως δεν τον βλέπω. διότι γύρω από αυτόν έχει τοποθετηθή νέφος. και διότι οι άνθρωποι έχουν εις τους οφθαλμούς των θνητάς κόρας, αι οποίαι δεν ημπορούν να ίδουν τον Δία, τον άρχοντα των πάντων’
(2) ‘Αφού δε στρέψεις τα βλέμματά σου προς τον θείον λόγον, να διαμένης πλησίον αυτού, κατευθύνων προς αυτόν το νοερόν κάλυμμα της καρδιάς σου. και βάδιζε καλώς εις τον δρόμον σου, και παρατήρει τον ένα μόνον πλάστην του κόσμου, που είναι αθάνατος‘, ‘ένας είναι αυτοτελής και υπό αυτού τα πάντα τελούνται, και αυτός περιφέρεται μέσα εις αυτά. ουδεμία δε από τας ψυχάς των ανθρώπων βλέπει αυτόν, αλλά εισοράται με τον νου‘, ‘Ούτε υπάρχει κανείς άλλος. Συ δε ευκόλως θα ημπορέσης να ίδης τα πάντα, εάν ημπορέσης να ίδης αυτόν τον ίδιον‘
(4) ‘Εις Ζεύς, είς Αΐδης, είς Ήλιος, είς Διόνυσος. Είς θεός εν πάντεσσι, τι σοι δίχα ταύτ’ αγορεύω;’
Δηλαδή: ‘Ένας είναι ο Ζεύς, ένας ο Άδης, ένας ο Ήλιος, ένας ο Διόνυσος. ένας είναι ο θεός εις όλα, διατί σου απαγγέλλω αυτά χωριστά;’
(5) ‘Ουρανόν ορκίζω σε, θεού μεγάλου σοφού έργον, αυδήν ορκίζω σε πατρός, την φθέγξατο πρώτον, ηνίκα κόσμον άπαντα εαίς στηρίξατο βουλαίς’.
Δηλαδή: ‘Εις τον ουρανόν σε ορκίζω, που είναι έργον του μεγάλου και σοφού θεού, εις την φωνήν σε ορκίζω του πατρός, την οποίαν είπε κατά πρώτον όταν εστήριξεν όλον τον κόσμον συμφώνως προς τας ιδικάς του βουλάς’
(6) ‘Ζεύς πρώτος γένετο’.
Δηλαδή: ‘Ο Ζεύς έγινε πρώτος’.
‘Ζεύς κεφαλή, Ζεύς μέσσα, Διός δ’ εκ πάντα τέτυκται. Ζεύς άρσην γένετο, Ζεύς άμβροτος έπλετο νύμφη. Ζεύς πυθμήν γαίης τε κι ουρανού αστερόεντος. Ζεύς πνοιή ανέμων, Ζεύς ακαμάτου πυρός ορμή. Ζεύς πόντου ρίζα, Ζεύς ήλιος ηδέ σελήνη. Ζεύς βασιλεύς, Ζεύς αυτός απάντων αρχιγένεθλος. Έν κράτος, είς δαίμων γένετο, μέγας αρχός απάντων, έν δε δέμας βασίλειον, εν ω τάδε πάντα κυκλείται’.
Δηλαδή: ‘ο Ζεύς είναι η κεφαλή, ο Ζεύς είναι το μέσον, από τον Δία εδημιουργήθησαν τα πάντα. ο Ζεύς εγεννήθη αρσενικός, ο Ζεύς υπήρξεν η αθάνατος νύμφη, ο Ζεύς είναι ο πυθμήν (το στήριγμα) της γης και του ουρανού, του γεμάτου από άστρα. ο Ζεύς είναι η πνοή των ανέμων, ο Ζεύς είναι η ορμή του ακαταπονήτου πυρός, ο Ζεύς είναι η ρίζα (το θεμέλιον) του πόντου, ο Ζεύς είναι ο ήλιος και η σελήνη. ο Ζεύς είναι ο βασιλεύς, ο Ζεύς είναι αυτός που πρώτος από όλους εγεννήθη. Είναι έν κράτος, ένας δαίμων (θεός), ο μέγας κύριος των πάντων, έν δε σώμα βασιλικόν, εντός του οποίου όλα αυτά εδώ κινούνται κυκλικώς’
(11) ‘Ζεύς δ’ εφορά γονέων οπόσοι τίουσι θέμιστας, ηδ’ όσοι ουκ αλέγουσιν, αναιδέα θυμόν έχοντες. και τοις μεν πρόφρων τε και ήπιος εσθλά δίδωσι, τοις δε κακά φρονέων νεμεσίζεται Ευμενίδεσσι. δειναί γαρ κατά γαίαν Εριννύες εισί τοκήων’.
Δηλαδή: ‘Ο Ζεύς εποπτεύει πόσοι από τους γονείς τιμούν τους θεσμούς, και πόσοι αδιαφορούν δι’ αυτούς, επειδή έχουν αδιάντροπον καρδίαν. και εις εκείνους μεν προθύμως και ηπίως προσφέρει καλά δώρα, εναντίον όμως τούτων έχων κακάς διαθέσεις εξοργίζεται και τους τιμωρεί δια των Ευμενίδων. διότι αυταί εις την γην είναι φοβεραί Ερινύες των γονέων’
(24) ‘Γλυκερόν δε τέκος (ψυχή) Διός εξεκαλείτο’
‘Λέγοι γούν η ψυχή περί του Διός -του δημιουργήσαντος το πάν- μετά δή πατρικάς διανοίας ψυχή εγώ ναίω, θέρμη ψυχώσα τα πάντα. Κατέθετο γαρ νούν μεν ενί ψυχή, ψυχήν δ’ ενί σώματι αργώ, ημέας εγκατέθηκε πατήρ ανδρών τε θεών τε’.
Δηλαδή: ‘Απεκαλείτο δε (η ψυχή) γλυκύ τέκνον του Διός’
‘λέγει λοιπόν η ψυχή περί του Διός, ο οποίος εδημιούργησε το παν <<εν μέσω των διανοιών του πατρός κατοικώ εγώ η ψυχή, που εμψυχώνω τα πάντα, με την θερμότητα. Διότι έθεσε τον μεν νουν εντός της ψυχής, την δε ψυχήν εντός του οκνηρού σώματος, ημάς (τον νουν και την ψυχήν) εγκατέστησεν ο πατήρ των ανθρώπων και των θεών>>’
(28) “Μαρτυρεί δε και εις τον μικρότερον κρατήρα ο Ορφεύς, ο οποίος λέγει τα εξής: ‘Ο Ερμής ο ερμηνευτής των πάντων είναι αγγελιαφόρος. αι Νύμφαι είναι το ύδωρ. ο Ήφαιστος είναι το πύρ. η Δημήτηρ είναι ο σίτος. ο Ποσειδών ο μέγας, που σείει την γήν, είναι η θάλασσα. και ο Άρης είναι ο πόλεμος, η δε Αφροδίτη είναι ειρήνη. Ο οίνος, που τον αγαπούν οι θεοί και οι θνητοί άνθρωποι, τον οποίον εφεύρεν ο εκ της γενεάς του ταύρου Διόνυσος ως καταπαϋντήν εις τους ανθρώπους όλων των στενοχωριών των, προσεπόρισεν εις τους ανθρώπους πάρα πολύ γλυκείαν τέρψιν, παρευρίσκεται δε εις όλας τας ευωχίας (όλα τα γλεντοκόπια), και η Θέμις, η οποία θεμιστεύει (απονέμει το δίκαιον) εις όλους. ο ήλιος, τον οποίον ονομάζουν Απόλλωνα με τα εξακουστά τόξα, Φοίβον μακροβόλον, μάντιν των πάντων, που τοξεύει μακράν, ιατρόν των νοσημάτων τον Ασκληπιόν. ένα είναι όλα αυτά‘.
Ότι δε αι Μούσαι εγεννήθησαν από την Μνημοσύνη καί ότι ο Ζεύς ονομάζεται και Αιθήρ άκουσε τον Ορφέα, δια τον οποίον εκάμαμεν λόγον προηγουμένως: ‘Ο Ζεύς είναι θεός των πάντων, που αναμειγνύει τα πάντα, που σφυρίζει με τα πνεύματα και με φωνάς αναμείκτους με τον αέρα’. Δεν είναι λοιπόν φανερόν ότι τον αιθέρα τον ονομάζει με αυτό το όνομα; Το ίδιον και η αρμονία των Μουσών, εις τας οποίας εξ όλων προσεπόρισεν η Μνημοσύνη όλα τα όργανα, ούτε εφανερώθη. Αλλά ο χρόνος έκαμε κακή χρήσιν της λήθης και τα έκρυψε. Τώρα όμως αι τέχναι, οι λόγοι, οι νόμοι καί όσα έργα έχουν γίνει, όλα διασώζονται (διαφυλάσσονται) υπό των ανθρώπων λόγω της μνήμης”
(38) ‘Αφού ενόησε τα έργα ο πατρικός νους ο αυτογέννητος, εις όλα (τα έργα) έσπειρε τον δεσμόν του έρωτος, που είναι γεμάτος από πυρ και προσέθεσε την αιτίαν, δια να παραμένουν τα πάντα εις ατελείωτον χρόνον ερωτευμένα, μήτε να χωρισθούν τα υπό του πατρός υφασμένα νοερώς με φως. Διότι εξαιτίας αυτού του έρωτος τα πάντα συνηνώθησαν μεταξύ των αρμονικώς, δια να παραμένουν τρέχοντα τα στοιχεία, του κόσμου εις τον έρωτα (συνδεδεμένα δια του έρωτος)’
(39) ‘Έστιν δη πάντων αρχή Ζεύς. Ζεύς γαρ έδωκε, ζώα τ’ εγέννησεν. και ΖΗΝ’ αυτόν καλέουσι, καί ΔΙΑ τ’ ηδ’, ότι δη διά τούτον άπαντα τέτυκται. είς δε πατήρ ούτος πάντων, θηρών τε βροτών τε’.
Δηλαδή: ‘Είναι βεβαίως ο Ζεύς η αρχή των πάντων. διότι ο Ζεύς έδωσε (ζωήν) και εγέννησε τα ζώα. και ονομάζουν αυτόν Ζήνα, και ακόμη Δία, διότι πράγματι δια τούτου εδημιουργήθησαν τα πάντα. Ένας δε είναι αυτός πατέρας των πάντων, και των ζώων και των ανθρώπων‘
Από τα ‘Ορφέως Ανέκδοτα Αποσπάσματα‘ διαβάζουμε:
12. ‘Αυτή είναι του Διός και εις τους κόλπους του βασιλέως πατρός κατοικούν και οι αθάνατοι θεοί και οι θνητοί άνθρωποι, και όσα είχον γίνει και όσα ύστερα έμελλον να γίνουν‘
18. ‘Ο νόμος είναι πάρεδρος του Διός‘
NovoScriptorium: Κρίνουμε πως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση στα παραπάνω καθώς είναι αρκετά εμφανή και σαφή. Μόνον να προσθέσουμε ότι η λέξη ‘θεός’ στην πραγματικότητα έχει το νόημα του ‘παρατηρητή-επιβλέποντος’, όπως και η λέξη ‘δαίμων’ υποδηλώνει τον ‘σοφό’. Ευλόγως, αμφότερα τα επίθετα μπορούν να αποδοθούν στο Όντως Όν, στον Δημιουργό Θεό και μάλιστα στις απόλυτες τιμές τους. Εξίσου όμως, μπορούν να αποδοθούν και στα διάφορα αόρατα τάγματα. Το μεν ‘θεός’ διότι σίγουρα παρατηρούμαστε υπό αγγέλων ή δαιμόνων (όπως χρησιμοποιούμε σήμερα τις λέξεις), το δε ‘δαίμων’ δεν είναι παράλογο να αποδοθεί σε οποιοδήποτε αόρατο τάγμα καθώς ναι μεν δεν είναι ‘σοφοί’, άγγελοι ή δαίμονες, όσο ο Δημιουργός αλλά σίγουρα είναι σοφώτεροι από τον χοϊκό άνθρωπο.
Ισίδωρος Άγγελος
Πηγή
