Πέρσες υπό τις διαταγές του Οτάνη, πεθερού του Ξέρξη
- Μήδοι υπό τις διαταγές του Τιγράνη
- Κίσσιοι υπό τις διαταγές του Ανάφη, γιου του Οτάνη
- Ασσύριοι υπό τις διαταγές του Οτάσπη
- Βάκτριοι και Σάκες υπό τις διαταγές του Υστάσπη, αδελφού του Ξέρξη
- Ινδοί υπό τις διαταγές του Φαρναζάρθη
- Άριοι υπό τις διαταγές του Σισάμνη
- Αιγύπτιοι υπό τις διαταγές του Αρτάβανου
- Πάρθοι και Χωράσμιοι υπό τις διαταγές του Αρτάβαζου
- Σόγδοι υπό τις διαταγές του Αζάνη
- Γανδάριοι και Δαδίκες υπό τις διαταγές του Αρτύφιου
- Κάσπιοι υπό τις διαταγές του Αριόμαρδου, αδελφού του Αρτύφιου
- Σαράγγες υπό τις διαταγές του Φερενδάτη
- Πάκτυες υπό τις διαταγές του Αρτάυνου
- Ούτιοι και Μύκοι υπό τις διαταγές του Αρσαμένη, αδελφού του Ξέρξη
- Παρικάνιοι υπό τις διαταγές του Σιρομήτρη
- Άραβες και Αιθίοπες υπό τις διαταγές του Αρσάμη, αδελφού του Ξέρξη
- Λίβυοι υπό τις διαταγές του Μασάγη
- Παφλαγόνες και οι Ματιηνοί υπό τις διαταγές του Δώτου
- Μαριανδυνοί, Σύροι και Λίγυες υπό τις διαταγές του Γωβρύα, αδελφού του Ξέρξη
- Φρύγες και Αρμένιοι υπό τις διαταγές του Αρτόχμη, σύζυγος αδελφής του Ξέρξη
- Λυδοί και Μυσοί υπό τις διαταγές του Αρταφέρνη, γιου του ομώνυμου στρατηγού από τη μάχη του Μαραθώνα
- Κόλχοι, Θράκες, Λασόνιοι, Μόσχοι, Μιλύες και Πισίδες ήταν υπό την ηγεσία άλλων αρχόντων-συγγενών του Ξέρξη
Την ηγεσία όλου του πεζικού είχαν οι Μαρδόνιος και Τριτανταίχμης, εξάδελφοι του Ξέρξη, ο Μασίστης, μικρότερος αδελφός του βασιλιά, ο Μεγαβύζος και ο Σμερδομένης. Το ιππικό διοικούσαν οι αδελφοί Τίθαιος και Αρμαμίθρας, γιοι του στρατηγού Δάτη, που είχε πάρει μέρος στη Μάχη του Μαραθώνα.
Την επίλεκτη προσωπική σωματοφυλακή του Ξέρξη, τους 10.000 «Αθάνατους» διοικούσε ο Υδάρνης. Ο περσικός στόλος προερχόταν από τις υποτελείς περιοχές της Περσικής Αυτοκρατορίας, καθώς οι Πέρσες δεν ήταν ναυτικός λαός. Τον στόλο αποτελούσαν μοίρες των Φοινίκων υπό την ηγεσία του Μεγαβάζου, των Κιλίκων, των Σύρων, των Αιγυπτίων υπό την ηγεσία του Αχαιμένη, των Λυκίων, των Ελλησπόντιων, των Παμφύλων, των Κυπρίων, των Ιώνων της Μικράς Ασίας και των Καρών υπό την ηγεσία του Αριαβίγνη. Οι στρατιωτικές δυνάμεις πάνω σε αυτά ήταν όλες ιρανικής καταγωγής, δηλαδή Πέρσες, Μήδοι και Σάκες. Την ανώτερη ηγεσία του στόλου είχε ο Αριαμένης.
Ο Ξέρξης με το στρατό του πέρασε χωρίς δυσκολία τον Ελλήσποντο, με γέφυρες που κατασκεύασαν οι μηχανικοί του. Τη πρώτη φορά οι γέφυρες κατέρρευσαν ύστερα από τρικυμία και έτσι ο Ξέρξης αποκεφάλισε τους μηχανικούς του και διέταξε να μαστιγώσουν τη θάλασσα γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του, ενώ της πέταξε και αλυσίδες για να τη δέσουν. Ακόμα για να περάσει ο στόλος του άνοιξε μια διώρυγα στη χερσόνησο του Άθω και έθεσε επικεφαλής του έργου, τους Βούβαρη του Μεγαβάζου και Αρταχαίη του Αρταίου.
Πέρασε χωρίς προβλήματα τη Θράκη, τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία και έφτασε στις Θερμοπύλες, όπου αντιμετώπισε τους 300 Σπαρτιάτες του Λεωνίδα και τους 700 Θεσπιείς του Δημόφιλου στην τελική φάση της μάχης. Μετά τη νίκη του στις Θερμοπύλες έφτασε στην Αθήνα και την κατέλαβε. Οι κάτοικοί της είχαν φύγει πρόσφυγες στα γύρω νησιά.
Ο τεράστιος στόλος του Ξέρξη, που στο μεταξύ είχε πάθει μεγάλες καταστροφές από τρικυμίες και από τη ναυμαχία στο Αρτεμίσιο με τους Αθηναίους, κατανικήθηκε στην περίφημη ναυμαχία της Σαλαμίνας στα 480 π.Χ. Αφήνοντας το γαμπρό του Μαρδόνιο στην Ελλάδα, που νικήθηκε κι αυτός στη μάχη των Πλαταιών στα 479 π.Χ., ο Ξέρξης γύρισε στις Σάρδεις. Η μάχη της Μυκάλης το 479 π.Χ., ήταν το τελειωτικό χτύπημα για την εκστρατεία του Ξέρξη, καθώς ύστερα από αυτή οι δυνάμεις του αποσύρθηκαν στην Περσία και οι ελληνικές δυνάμεις ξεκίνησαν απελευθερωτικό αγώνα στα παράλια της Μικράς Ασίας.
Το τέλος του Ξέρξη Α΄
Ο Ξέρξης Α΄ μετά την ήττα στη Σαλαμίνα, αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Βαβυλώνα για να καταπνίξει νέα επανάσταση που υποκινούσαν οι ιερείς του Μαρδούκ. Ύστερα από την καταστολή της επανάστασης σκότωσε τους αυλικούς του που, όσο έλειπε, έκλεψαν το βασιλικό θησαυρό του.
Τα νέα για τις ήττες στις Πλαταιές και στη Μυκάλη τον συντάραξαν ψυχολογικά, με αποτέλεσμα να κλειστεί στον εαυτό του και να περνάει ώρες μελετώντας πολεοδομικά σχέδια καθώς είχε στο μυαλό του την ανοικοδόμηση της Περσέπολης και τη δημιουργία ενός θαυμαστού πολεοδομικού συγκροτήματος εκεί.
Όμως καθώς ήταν κλειστός στον εαυτό του και εύκολος στόχος των ραδιούργων εμφανίστηκαν πολλοί επίδοξοι διάδοχοί του. Αυτός αγανακτισμένος και στα όρια της παράνοιας δολοφόνησε όλους τους επίδοξους διαδόχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και αρκετοί στενοί συγγενείς του. Τελικά έπεσε ο ίδιος θύμα μιας αυλικής συνωμοσίας το 465 π.Χ..
Μετά από εικοσάχρονη βασιλεία, δολοφονήθηκε από τον Αρτάβανο που φιλοδοξούσε να ανέβει στο θρόνο της Περσίας. Ο Αρτάβανος βασίλεψε για ένα χρόνο μέχρι που ο γιος του Ξέρξη Α΄, ο Αρταξέρξης Α΄ ο Μακρόχειρ, τον παραμέρισε για να ανεβεί ο ίδιος στο θρόνο το 464 π.Χ.
Βιβλιογραφία:
- Γαρουφάλης Δ., ΠΕΡΣΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, 2003
- Ηρόδοτος, Ιστορίαι, βιβλία 1-9, μετάφραση Πανέτσος Ε., εκδόσεις Ζαχαρόπουλος/ βιβλία V-IX, μετάφραση Σπυρόπουλος Η., εκδόσεις Γκοβόστη, 1995
- Κωτούλας Ι., Μπελέζος Δ., ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, σειρά Μεγάλες Μάχες, ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, 2005
