Το κοριτσάκι που άνασύρθηκε άπό το σκοτάδι της γής και του χρόνου και η άκρως ένδιαφέρουσα ίστορία του...Άν κάποια μέρα κατεβείτε την όδό Πειραιώς, θα συναντήσετε ένα μικρό παρκάκι δεξιά, στην διασταύρωση με την Ίερά Όδό. Έκεί βρέθηκε θαμμένη η μικρή Μύρτις..
Ή Μύρτις ήρθε σ'αυτόν τον κόσμο πριν 2500 χρόνια..την έποχή του Περικλή δηλαδή. Το πέρασμα της άπό την ζωή ήταν πολύ σύντομο. Μόλις 11 χρόνια..
Το κοριτσάκι αύτό ζούσε στην Άθήνα, στην σκιά της Άκρόπολης, και ίσως και να κύτταζε με δέος και θαυμασμό τον Παρθενώνα που μόλις είχε τελειώσει..
Το μόνο που γνωρίζουμε για την Μύρτιδα είναι ότι είχε πεταχτά δόντια που την έμπόδιζαν να κλείσει καλά το στόμα της..
Ποιός ξέρει..Ίσως να ήταν ένα εύτυχισμένο κοριτσάκι που περίμενε την τελετή ένηλικίωσης της.. ή άκόμη μπορεί να ήταν και μια μικρή δούλη..ή μέτοικος.
Η μικρή Μύρτις άρρώστησε στον μεγάλο λοιμό που έπληξε την Αθήνα, το 430 π.Χ. Ήταν τα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου. Η Άθήνα ,πολιορκημένη άσφυκτιούσε..
Ύπο αύτές τις συνθήκες ,λοιπόν ξέσπασε μεγάλη έπιδημία που κυριολεκτικά " θέρισε"το ένα τρίτο των Άθηναίων.
Άνάμεσα στους νεκρούς, και η μικρή Μύρτις άλλά και ο ίδιος ο Περικλής
Ή Μύρτις θάφτηκε πρόχειρα με άλλους 150 περίπου ,στην άκρη του νεκροταφείου, στον Κεραμεικό. Ό τάφος , ταπεινός με έλάχιστα, πολύ φτωχικά κτερίσματα..
(Πιθανώς, οι έπιζήσαντες της έπιδημίας, να έθαβαν βιαστικά τους χιλιάδες νεκρούς σε όμαδικούς τάφους χωρίς να άκολουθούν το τελετουργικό της ταφής των άρχαίων Έλλήνων )
Και πέρασαν χρόνοι και καιροί άπό τότε. Δυόμιση χιλιάδες χρόνια..!
Και φτάνουμε στο1994-1995. Στις έργασίες για το μετρό της Άθήνας στον Κεραμεικό βρέθηκε αύτός ο καλούμενος "τάφος του λοιμού".
Άνάμεσα στα πολλά σκελετικά ύπολείμματα , και η μικρή Μύρτις ..
Το κρανίο της ήταν σχεδόν άθικτο, και είχε και τα 28 της δόντια, άλλά είχε και κάτι άλλο,σπάνιο. Μαζί με τα μόνιμα, ύπήρχαν και τα νεογιλά της δόντια ! ( Αύτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που τα δόντια της ήταν πεταχτά. )
Αύτά τα εύρήματα έδωσαν στους έπιστήμονες την δυνατότητα για την έρευνα και την (ψηφιακή) άνάπλαση του κρανίου και του προσώπου της.
Έμπνευστής της "άναβίωσης" της Μύρτιδας και ψυχή του διεπιστημονικού αύτού έγχειρήματος, ήταν ο κ.Μανώλης Παπαγρηγοράκης καθηγητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών.
Οι έπιστήμονες κατάφεραν να άπομονώσουν και το DNA του μικροβίου! Έτσι μάθαμε ότι ο λοιμός όφείλετο σε σαλμονέλλα(S.Typhi ). Δηλαδή η έπιδημία ήταν τυφοειδής πυρετός!
Ο κ.Παπαγρηγοράκης σε συνεργασία με Σουηδούς έπιστήμονες όλοκλήρωσαν, το 2010 την "άνακατασκευή" της κεφαλής του μικρού αύτού κοριτσιού, τού όποίου το πραγματικό όνομα δεν θα το μάθουμε ποτέ..
Οι μελετητές, της έδωσαν το ώραίο , συμβατικό όνομα "Μύρτις" έπειδή είναι εύηχο, ήταν σύνηθες έκείνη τήν έποχή, και χρησιμοποιείται και στις μέρες μας (Μυρτώ). Της έδωσαν καστανά μάτια και καστανοκόκκινα μαλλιά. Το χτένισμα της, είναι το διαδεδομένο για την έποχή που έζησε.
Κι έτσι, άντικρύσαμε το πρόσωπο ένός μικρού κοριτσιού που έζησε όταν άκόμη χτιζόταν ο Παρθενώνας! Τα Ήνωμένα Έθνη ,το 2010 άνακήρυξαν την Μύρτιδα "Φίλη των στόχων της Χιλιετίας" και χρησιμοποίησαν την μορφή της, ως σύμβολο στην έκστρατεία των Ήνωμένων Εθνών "κατά της παιδικής φτώχειας και της παιδικής θνησιμότητας άπο άσθένειες που μπορούν να προληφθούν ή να καταπολεμηθούν."
Όλα σχεδόν τα μουσεία της Έλλάδας , καθώς και πάμπολλα μουσεία του έξωτερικού,την φιλοξένησαν κατά καιρούς .
Στις 14 Μαρτίου 2018 τα ΕΛΤΑ κυκλοφόρησαν γραμματοσειρά με την μορφή της Μύρτιδας.
Η Μύρτις, βρίσκεται σήμερα στο Έθνικό Άρχαιολογικό Μουσείο. Κοιτάζει καθημερινά τον κόσμο με τα όρθάνοιχτα μάτια της, το διστακτικό της χαμόγελο και την άμφιλεγόμενη ομορφιά της και σαν "πρέσβειρα"των Ήνωμένων Εθνών φέρνει από την αρχαιότητα στον 21ο αιώνα, το πανανθρώπινο μήνυμα ένάντια στον θάνατο μικρών παιδιών άπο πολέμους , φτώχεια και άσθένειες που προλαβαίνονται.
Βιβιογραφία :
- Βικιπαίδεια
- Μ.Παπαγρηγοράκης, (συνεντεύξεις)
- Έφη Μπαζιωτοπούλου-Βαλαβάνη, αρχαιολόγος,συνέντευξη
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το χειροποίητο ύφασμα του ενδύματος της είναι από λινάρι σε φυσική απόχρωση και υφάνθηκε στο Ιστορικό Υφαντουργείο του ΣΕΝ.
(Πληροφορία απο την κ.Σοφία Τσουρινάκη την οποία και θερμώς ευχαριστώ)
Πηγή
