Ακόμη δύο αρχαία αντικείμενα προστέθηκαν στη συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Πρόκειται για ένα τηγανόσχημο και ένα κυκλαδικό ειδώλιο, τα οποία επαναπατρίστηκαν στις αρχές του μήνα από Κρατικό Μουσείο της Βάδης Γερμανίας.
Όπως αναφέρει ο καθηγητής Ξενοφών Μουσάς πρόσφατες μελέτες των προϊστορικών αγγείων που ονομάζονται τηγανόσχημα παρέχουν ενδείξεις αστρονομικών γνώσεων και μαθηματικών ικανοτήτων των παλαιοελλαδικών πληθυσμών από την 5η χιλιετία πΧ, πολύπλοκων όσο και ακριβών ημερολογίων βασισμένων σε πολύπλοκες κινήσεις όχι μόνον στις περιοδικότητες του Ηλίου και της Σελήνης, όπως σε όλους τους άλλους λαούς, αλλά σε πολύ προηγμένες γνώσεις των κινήσεων των πλανητών, στις περιοδικότητες των πλανητών σε σχέση με τη Γη και ακόμη και στις φάσεις της Αφροδίτης, οι οποίες φαίνεται ότι χρησίμευαν και ως ημερολόγιο κύησης και πρόβλεψης της ημερομηνίες γεννήσεως ενός ατόμου.
«Είχαν επίσης αντιληφθεί και αναπτύξει την ικανότητα αναπαράστασης και πρόβλεψης πολύπλοκων φυσικών φαινομένων, δηλαδή είχαν αντιληφθεί αυτό που λακωνικά αναφέρεται στους Ορφικούς ύμνους, ως "Ουράνιος Νόμος Αστροθέτης…", δηλαδή ότι η φύση περιγράφεται με κανονικότητες, με τους νόμους της φυσικής που βάζουν τα άστρα στη θέση τους στον ουρανό» επισημαίνει ο κ. Μουσάς.
Αναφορικά με το τηγανόσχημο που επαναπατρίστηκε ο ερευνητής δρ Μηνάς Τσικριτσής αναφέρει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ότι «τα τηγανόσχημα είναι προϊστορικά αγγεία με επίπεδη βάση με μορφή που μοιάζει με τηγάνι, δοχεία που μπορούν να συγκρατήσουν υγρό, τα οποία έχουν βρεθεί στα νησιά του Αιγαίου και τα παράλιά του».
Κύριο χαρακτηριστικό των τηγανόσχημων, εξηγεί, είναι οι περίτεχνες διακοσμήσεις με επαναλαμβανόμενα μοτίβα σε μεγάλους αριθμούς. Διαπιστώνεται ότι τα περισσότερα τηγανόσχημα (σχεδόν τα μισά) έχουν τις περιοδικότητες του πλανήτη Αφροδίτη.
Η κίνηση της Αφροδίτης όπως τη βλέπουμε από τη Γη εμφανίζει μια πολύ σημαντική περίοδο εννέα μηνών, η οποία επειδή συμπίπτει με την περίοδο κύησης των γυναικών, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο πλανήτης αυτός συνδέεται λογικά με τη γονιμότητα.
«Συχνά οι περιοδικότητες της Αφροδίτης συνυπάρχουν με την περίοδο του πλανήτη Δία. Ίσως οι δυο αυτοί πλανήτες συνυπάρχουν επειδή έχουν περίπου την ίδια λαμπρότητα και χρώμα.
Τα τηγανόσχημα που έχουν τις περιοδικότητες του πλανήτη Αφροδίτη έχουν και πολύ σχηματικά την απεικόνιση του εφηβαίου, των εξωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκας.
Ένα άλλο ζεύγος πλανητών είναι αυτό των πλανητών Κρόνου και Ερμή, που επίσης έχουν σχεδόν το ίδιο χρώμα και λαμπρότητα, ενώ ο πλανήτης Άρης εμφανίζεται σπανιότερα. Στην περίπτωση του επαναπατρισμένου τηγανόσχημου που ήλθε από την Karlsruhe απεικονίζει την συνοδική κίνηση του πλανήτη Άρη».
Όπως λέει ο κ. Τσικριτσής πρόκειται για το μοναδικό λίθινο, από χλωρίτη τηγανόσχημο, που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Τα στίγματα και οι γραμμές, αλλά και τα άλλα σύμβολα που συχνά εμφανίζονται στα τηγανόσχημα, κυρίως οι έλικες (σπείρες) αντιπροσωπεύουν συνήθως ημέρες, επταήμερα ή μήνες, αλλά και σπανιότερα άλλες χρονικές περιόδους.
Ο αριθμός των ημερών, σε μερικές περιπτώσεις, προσδιορίζεται με βάση έναν αριθμό που βρίσκεται στο κέντρο του τηγανόσχημου. Το σύνολο των σπειρών στην περιφέρεια είναι 14 και στο εσωτερικό 8.
«Αν θεωρηθεί ότι η μεγάλη σπείρα στο κέντρο αντιστοιχεί σε 28 ημέρες και πολλαπλασιασθεί με το σύνολο των 22 σπειρών τότε έχουμε 22Χ28= 616 ημέρες. Αν προσθέσουμε το πλήθος των 82 διπλών εμπίεστων τριγωνικών σημείων που βρίσκονται στην άκρη του πυθμένα τότε έχουμε 616+82Χ2= 616+164=780 ημέρες, που αντιστοιχεί με ακρίβεια στη συνοδική κίνηση του πλανήτη Άρη. Τελικά η μορφή στη λαβή δεν έχει θηλυκά στοιχεία, έτσι ήταν αναμενόμενο να προκύψει συνοδική κίνηση άρρενος πλανήτη, όπως του Άρη» λέει ο κ. Τσικριτσής.
Ο κ. Τσικριτσής αφού συνεχάρη όλους όσοι βοήθησαν στον επαναπατρισμό των δύο αντικειμένων, επισήμανε ότι θα πρέπει να επαναπατρισθούν και τα άλλα τηγανόσχημα που βρίσκονται στο εξωτερικό, όπως αυτό που είναι στη Γερμανία στο Courtesy Badisches Landesmuseum, Karlsruhe.
Πηγή
