Η μάχη στον Υδάσπη Ποταμό

O Μ. Αλέξανδρος, μαχόμενος επίμονα και υποτάσσοντας τους Ασσακηνούς, τους Ασπάσιους και άλλους άγριους λαούς, εκπόρθησε τα Μάσσαγα και -επιχωματώνοντας μία βαθειά χαράδρα- κατέλαβε την απόκρημνη τοποθεσία 'Αορνο Πέτρα που σύμφωνα με το μύθο ούτε ο Ηρακλής και ο θεός Διόνυσος δεν είχαν κυριεύσει. 'Οταν τέλος οι 'Ελληνες έφτασαν στον Ινδό ποταμό βρήκαν έτοιμη τη γέφυρα που είχε κατασκευάσει γι αυτούς ο στενός φίλος του βασιλιά Ηφαιστίωνας. (Σημειωτέον πως ακόμα και η διάσημη βασίλισσα των Ασσυρίων Σερίραμις δεν είχε κατορθώσει να διαβεί τον Ινδό). Τότε συμμαχώντας με τον τοπικό ηγεμόνα Ταξίλη ο Αλέξανδρος έφτασε στον ποταμό Υδάσπη στην Ινδία όπου τον περίμενε ο πολεμικότατος βασιλιάς Πώρος οχυρωμένος πίσω από το ποτάμι.

Η μάχη που ακολούθησε αποτελεί υπόδειγμα στρατιωτικής τακτικής :

O Αλέξανδρος άρχισε να μετακινεί τον στρατό πάνω κάτω κατά μήκος του ποταμού κρατώντας τους Ινδούς σε αγωνία αναφορικά με την ακριβή χρονική στιγμή της διέλευσης. Επειδή αυτό κράτησε αρκετές μέρες, οι Ινδοί υπνωτισμένοι από τον συνεχή ελιγμό έχασαν το ενδιαφέρον τους, με συνέπεια μία βροχερή νύχτα να επιχειρήσει ο Αλέξανδρος αιφνιδιαστικά την διάβαση. Η διάβαση υπήρξε πολύ επικίνδυνη επειδή όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στην απέναντι ξηρά, έκπληκτος αντελήφθη πως επρόκειτο για νησί κι όχι για την αντίπερα όχθη, αλλά συνέχισε ωστόσο την πορεία.


Ο Αλέξανδρος (ακολουθούμενος από τον Μελέαγρο) διέβη τον ποταμό με ένα τμήμα του στρατού, έχοντας αφήσει τον Κρατερό με τον υπόλοιπο στρατό πίσω με την εντολή αν δει τον Πώρο να εμπλέκεται σε μάχη με τον ίδιο, να διαβεί τον ποταμό και να πλήξει τους Ινδούς. Ο Πώρος μόλις αντελήφθη πως ο Αλεξανδρος διέβη τον Υδάσπη βρέθηκε σε δίλημμα : αν κινούσε όλο το στρατό κατά του Αλέξανδρου θα κινδύνευε να πληγεί εκ των νώτων από τον Κρατερό ενώ προφανώς δεν μπορούσε να μείνει και στατικός. 'Ετσι έμεινε στη θέση του στέλνοντας τον γιό του με ένα μικρό στρατιωτικό σώμα να σταματήσει τον Αλέξανδρο , αλλά το εν λόγω σώμα καταστράφηκε και ο γιός του σκοτώθηκε (έχοντας πρώτα πληγώσει και τον Αλέξανδρο όπως αναφέρεται από κάποιους ιστορικούς. Γι αυτό και κάποια νομίσματα παριστάνουν μονομαχία του Αλέξανδρου καβάλα στον Βουκεφάλα με έναν Ινδό άνακτα πάνω σε ελέφαντα. Αν ο Ινδός μονάρχης είχε στείλει μεγαλύτερο σώμα, ο Αλέξανδρος δεν θα εμπλεκόταν, αλλά θα ενωνόταν με τον Μελέαγρο).

Ο Πώρος παρατάχθηκε ενάντια στον Αλέξανδρο έχοντας τους πολεμικούς ελέφαντες και το πεζικό στο κέντρο και το ιππικό στα άκρα. Ο Αλέξανδρος επιτέθηκε κατά του αριστερού ιππικού άκρου του Πώρου, ο οποίος θορυβημένος το ενίσχυσε με σώμα ιππικού από το δεξιό του. Λόγω της αποδυνάμωσης του δεξιού Ινδικού άκρου ο Κοίνος επιτέθηκε κατά αυτού του άκρου, το προσπέρασε και κάνοντας κύκλο γύρω από το Ινδικό στράτευμα έπληξε το αριστερό Ινδικό ιππικό άκρο εκ των νώτων βοηθώντας τον Αλέξανδρο. Λόγω της επικείμενης κατάρρευσης του αριστερού του ο Πώρος αποδυνάμωσε το κέντρο του δημιουργώντας ρήγμα που σύντομα επέφερε μαζικό πανικό. Εν συνεχεία ο Κρατερός πέρασε το ποτάμι και ενεπλάκη επίσης βοηθώντας τον Αλέξανδρο με συνέπεια την ήττα των Ινδών.

Ο Αλέξανδρος θαύμασε την ανδρεία του Πώρου (ο οποίος λέγεται από κάποιους πως πλήγωσε και τον Βουκεφάλα σε μεταξύ τους μονομαχία) και του φέρθηκε βασιλικώς επιτρέποντάς του να διοικεί αυτόνομα το βασίλειό του. Ωστόσο μετά τη μάχη πέθανε ο θρυλικός Βουκεφάλας εξαντλημένος, έχοντας γνωρίσει στρατιωτική δόξα όση κανένα άλλο άλογο στην παγκόσμια ιστορία.

Από στρατηγική άποψη ο Πώρος (αν και χεροδύναμος και γενναίος σε μάχη εκ του σύνεγγυς) διέπραξε τα εξής λάθη :

1) επιλέγοντας παθητική στάση έχασε την πρωτοβουλία των κινήσεων απέναντι σε έναν εξαιρετικά ενεργητικό και αεικίνητο Αλέξανδρο.

2) 'Οταν ο Μακεδόνας διέβη το ποτάμι , έπρεπε να χωρίσει σωστά τον στρατό του στα δύο (διατηρώντας τον συντονισμό) βαδίζοντας ίδιος κατά του Αλέξανδρου και αφήνοντας το υπόλοιπο στράτευμα να εμποδίζει την διάβαση του Κρατερού. Δηλαδή το σώμα που έστειλε κατά του Αλέξανδρου ήταν μικρό, μαρτυρώντας μία ανασφάλεια κι ενδόμυχη τάση να προφυλαχθεί ο ίδιος με το πολύ μεγάλο τμήμα στρατού τη στιγμή που ο Αλέξανδρος πραγματοποιούσε ο ίδιος πολύ επικίνδυνες κινήσεις.

3) Ο Πώρος δεν θα έπρεπε να νιώσει τόσο ανασφαλής με την επίθεση του Αλέξανδρου στο αριστερό του και να αποδυναμώσει το δεξιό ιππικό άκρο του κι εν συνεχεία το κέντρο του. 'Οπως τονίσαμε και αλλού, στον Γρανικό και στα Γαυγάμηλα βλέπουμε επίσης τον Αλέξανδρο να ξεκινά με εικονική επίθεση αντιπερισπασμού προς το αριστερό άκρο του εχθρού κι εν συνεχεία να μετακινεί τον στρατό προς το κέντρο όταν εκείνος το αποδυναμώσει από ανασφάλεια δημιουργώντας ρήγμα.