Ο ναός αποτελούσε αντικείμενο έρευνας εδώ και έναν αιώνα περίπου και εντοπίστηκε στους πρόποδες του λόφου Παλαιοεκκλησίες, κοντά στο μικρό ψαροχώρι Αμάρυνθος της Εύβοιας, δηλαδή 10 χιλιόμετρα μακριά από την αρχική τοποθεσία όπου εκτιμούσαν οι αρχαιολόγοι ότι βρισκόταν.
Από το 2007 η έρευνα διεξάγεται υπό την καθοδήγηση του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λοζάνης και διευθυντή της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, Karl Reber.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του καλοκαιριού 2017, ανοίχθηκαν τομές στον χώρο που περιβάλλεται από τις στοές, στις οποίες εντοπίστηκε ο πυρήνας του ιερού, αποδεικνύοντας ότι πρόκειται πράγματι για το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος.
Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο ανακαλύφθηκαν κτήρια διαφόρων εποχών (από τον 6ο έως και τον 2ο αι. π.Χ.) και υπόγεια κρήνη που είχε κτιστεί με αρχιτεκτονικά μέλη και βάσεις από μνημεία σε δεύτερη χρήση. Από κάποιες ενεπίγραφες βάσεις και ενσφράγιστες κεραμίδες που φέρουν το όνομα «Αρτέμιδος», στάθηκε δυνατή η ταύτιση του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος, καθώς οι επιγραφές αναφέρονται σε αναθέσεις στη θεά Αρτέμιδα, στον αδελφό της Απόλλωνα και στη μητέρα τους Λητώ.
Σύμφωνα με τις αρχαίες γραπτές πηγές, το ιερό αυτό υπήρξε από τα σημαντικότερα της Εύβοιας. Η ύπαρξή του είναι γνωστή από το 10ο βιβλίο του έργου του Ρωμαίου γεωγράφου Στράβωνα. Από τον 19ο αιώνα, οι αρχαιολόγοι προσπάθησαν να εντοπίσουν το συγκεκριμένο ιερό, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό, παρά τις πολλές υποθέσεις, εξαιτίας της λανθασμένης ένδειξης της απόστασης στο κείμενο του Στράβωνα. Όπως ορθά απέδειξε ο καθ. Denis Knoepfler, ιστορικός και επιγραφικός στο Πανεπιστήμιο του Neuchâtel (Ελβετία) και στο Collège de France, το ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος δεν βρισκόταν σε απόσταση 7 στάδια (δηλ. 1,5 χλμ.) από την πόλη της Ερέτριας, όπως αναφέρει ο Στράβων, αλλά σε απόσταση 60 στάδια (δηλ. 11 χλμ.).
Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν τμήματα ενός μεγάλου τοίχου που χρονολογείται από την κλασική εποχή και ο οποίος, εκτιμάται ότι αποτελούσε μέρος στοάς που βρισκόταν δίπλα από τον ναό.
Οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν στην Αμάρυνθο το 2012, όταν η ελβετική αρχαιολογική ομάδα έφερε στο φως ένα μεγάλο μέρος του κτιρίου.
Σήμερα, μετά την εύρεση και επιγραφών στον χώρο, η ελβετική αρχαιολογική ομάδα είναι σίγουρη ότι έχει εντοπίσει την σωστή τοποθεσία του ναού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος, όπου και κατέληγε κάθε χρόνο η λατρευτική πομπή που ξεκινούσε από την ευημερούσα εμπορική πόλη της Ερέτριας, που βρισκόταν σε απόσταση 10 χιλιομέτρων.
Εκεί, συμμετείχαν σε γιορτές προς τιμή της Αρτέμιδος, της θεάς του κυνηγιού στην ελληνική μυθολογία. Η Άρτεμις λατρευόταν ως η προστάτιδα θεά της Αμαρύνθου, της πόλης που πήρε το όνομά της από έναν άνδρα της Ερέτριας που γοητεύτηκε από την θεά.
Πηγή
